Σύνδρομο Άσπεργκερ & διαφορές με τον αυτισμό

Το σύνδρομο Άσπεργκερ είναι μια ισόβια διαταραχή που επηρεάζει το πως το άτομο αντιλαμβάνεται τον κόσμο, επεξεργάζεται τις πληροφορίες που λαμβάνει και αλληλεπιδρά με άλλα άτομα.

Αποτελεί όπως και ο κλασικός αυτισμός μια «διαταραχή φάσματος» επειδή επηρεάζει τα άτομα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και σε ποικίλο βαθμό.

Το σύνδρομο Asperger είναι μια ήπια παραλλαγή αυτισμού, που επηρεάζει κυρίως την ικανότητα επικοινωνίας και τις κοινωνικές σχέσεις του ατόμου. Ανήκει στις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές και για καιρό υπήρχαν διαφωνίες σχετικά με το αν αποτελεί ξεχωριστή διαταραχή ή πρόκειται για αυτισμό σε ελαφριά μορφή.

Περιλήφθηκε για πρώτη φορά σαν ξεχωριστό σύνδρομο το 1994 στο εγχειρίδιο της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (APA, 1994).

Το σύνδρομο πήρε το όνομα του από τον ψυχίατρο Hans Asperger που το 1944 στη Βιέννη παρατήρησε την εξαιρετική δυσκολία μερικών εφήβων να ενσωματωθούν κοινωνικά στα πλαίσια της ομάδας. Οι εργασίες του Asperger μεταφράστηκαν στα αγγλικά στις αρχές του 1970, και το σύνδρομο άρχισε να αναγνωρίζεται ως ξεχωριστή οντότητα στα τέλη της δεκαετίας του ’80.

Σημαντική ήταν και η συνεισφορά της Lorna Wing (1981) που παρουσίασε μια σειρά από 34 περιπτώσεις παρόμοιες με αυτές που είχε περιγράψει ο Asperger και έτσι αυξήθηκε το ενδιαφέρον για έρευνες γύρω από το σύνδρομο. Άτομα από κάθε εθνικότητα, γεωγραφική περιοχή, κοινωνική τάξη, οικονομική κατάσταση και θρήσκευμα επηρεάζονται από το σύνδρομο Άσπεργκερ. Εντούτοις οι άντρες είναι πιο επιρρεπείς σε αυτό απ’ ότι οι γυναίκες. Ο λόγος γι αυτό είναι ακόμα άγνωστος.

Τα ακριβή αίτια του συνδρόμου Άσπεργκερ είναι ακόμα αντικείμενο έρευνας. Κλινικές μελέτες υποδεικνύουν ότι ένας συνδυασμός παραγόντων, γενετικών όσο και περιβαλλοντικών, μπορεί να ευθύνεται για τις αλλαγές στη νευροβιολογική εξέλιξη του εγκεφάλου που σχετίζονται με την εμφάνιση του συνδρόμου.

Το σίγουρο είναι πάντως ότι το σύνδρομο Άσπεργκερ δεν οφείλεται στην ανατροφή του ατόμου ή την κοινωνικοοικονομική του κατάσταση και οπωσδήποτε δεν προκαλείται από υπαιτιότητα του πάσχοντος.

Τα κύρια χαρακτηριστικά του συνδρόμου, τα οποία συναντάμε και στον αυτισμό, είναι:

• Δυσκολία στην επικοινωνία.
• Ελλείμματα στην αμοιβαία κοινωνική συναλλαγή.
• Δυσκολία στη δημιουργία κοινωνικών σχέσεων.
• Περιορισμένο ρεπερτόριο ενδιαφερόντων.
• Επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες και κινήσεις.
• Μονότονος και σχολαστικός τρόπος ομιλίας.

Η διαταραχή αυτή διαφέρει από τον αυτισμό, κυρίως γιατί δεν υφίσταται γενική καθυστέρηση ή επιβράδυνση στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού ή την ανάπτυξη των γνωστικών του λειτουργιών. 

Συνήθως τα παιδιά με Asperger έχουν φυσιολογική και πάνω νοημοσύνη (με τη λεκτική νοημοσύνη να υπερτερεί της πρακτικής νοημοσύνης), έχουν φυσιολογική εξέλιξη λόγου, χρησιμοποιούν νωρίς τη γραμματική στο λόγο τους, έχουν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και κλίσεις, και με την κατάλληλη υποστήριξη προχωρούν αρκετά καλά στο σχολείο. Επιπλέον η ηλικία έναρξης του συνδρόμου εντοπίζεται αργότερα απ’ ότι του αυτισμού, μεταξύ 5 και 8 ετών.

Διαφορές Αυτισμού-Asperger

Αυτισμός

• Παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν σε μεγάλο ποσοστό καθυστέρηση στη γνωστική ανάπτυξη
• Παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν σε μεγάλο ποσοστό απουσία ή καθυστέρηση λόγου
• Παιδιά με αυτισμό αναγνωρίζονται σε μικρή ηλικία

Σύνδρομο Asperger

• Παιδιά με σύνδρομο Asperger παρουσιάζουν ιδιαίτερες ικανότητες σε ειδικούς τομείς
• Παιδιά με σύνδρομο Asperger έχουν ως κύριο πρόβλημα την ανικανότητα να ξεκινήσουν και να διαχειριστούν μία συζήτηση
• Παιδιά με σύνδρομο Asperger δεν αναγνωρίζονται πολλές φορές πριν από την ηλικία των 7 χρόνων, όταν το παιδί ξεκινά το σχολείο

Διάγνωση

Επειδή η εμφάνιση των χαρακτηριστικών του συνδρόμου Άσπεργκερ διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο η διάγνωση είναι δύσκολη. Το σύνδρομο Άσπεργκερ μπορεί να διαγνωσθεί αργότερα απ’ ότι ο αυτισμός στα παιδιά και κάποια χαρακτηριστικά του μπορεί να μην διαγνωσθούν παρά μετά την ενηλικίωση.

Συνήθως επίσημη διάγνωση μπορεί να γίνει από ψυχιάτρους ή κλινικούς ψυχολόγους. Για μερικούς μια τέτοια διάγνωση συνδέεται με ισόβιο στίγμα, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις η διάγνωση βοηθάει το άτομο όπως και το ευρύτερο περιβάλλον του (οικογενειακό, σχολικό, εργασιακό) να καταλάβουν τις ιδιαιτερότητές του και να ανταποκριθούν στις ανάγκες του.

Η διάγνωση επίσης εξασφαλίζει πρόσβαση στις απαιτούμενες υποστηρικτικές υπηρεσίες που μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή ενός τέτοιου ατόμου δραματικά. Είναι σημαντικό να αποκλεισθεί η πιθανότητα ύπαρξης άλλης διάχυτης αναπτυξιακής διαταραχής ή σχιζοφρένειας.

Τα διαγνωστικά κριτήρια για το σύνδρομο Asperger είναι:

• Ποιοτικά ελλείμματα στην αμοιβαία κοινωνική επαφή.
• Απουσία κοινωνικής και συναισθηματικής αμοιβαιότητας.
• Δυσκολία στη σύναψη φιλιών με συνομήλικους.
• Επαναλαμβανόμενες και στερεοτυπικές μορφές συμπεριφοράς.
• Περιορισμένο ρεπερτόριο ενδιαφερόντων.
• Απουσία κλινικά σημαντικής καθυστέρησης στο λόγο.
• Φυσιολογική για την ηλικία γνωστική ανάπτυξη, αυτοεξυπηρέτηση και περιέργεια εξερεύνησης.
• Πρακτική αδεξιότητα. (Αmerican Ρsychiatric Αssociation, 1994, σελ. 77)

Υπάρχει θεραπεία;

Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία ή συγκεκριμένος ιατρικός τρόπος αντιμετώπισης του συνδρόμου Άσπεργκερ.

Τα παιδιά με Άσπεργκερ μεγαλώνοντας γίνονται ενήλικες με Άσπεργκερ. Βέβαια καθώς η κατανόηση μας για το φαινόμενο αυξάνεται ποιοτικά και ποσοτικά και οι υποστηρικτικές υπηρεσίες βελτιώνονται τα άτομα με Άσπεργκερ έχουν αυξημένες ευκαιρίες να αναγνωρίσουν και να εκμεταλλευτούν το δυναμικό τους και τελικά να ζήσουν μια αξιοπρεπή και δημιουργική ζωή απολαμβάνοντας τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα.

Τώρα πια υπάρχουν αρκετές θεραπευτικές προσεγγίσεις και παρεμβάσεις οι οποίες μπορούν να βελτιώσουν τη ποιότητα ζωής ενός ατόμου με Άσπεργκερ. Σε αυτές περιλαμβάνονται παρεμβάσεις κοινωνικής αλληλεπίδρασης, συμπεριφορική θεραπεία και ακόμα και αλλαγές στη διατροφή.

https://medlabgr.blogspot.com

Βικτωρία Πολύζου, σύμβουλος ψυχικής υγείας, σύμβουλος σχολικού και επαγγελματικού προσανατολισμού

10 τρόποι βελτίωσης της επικοινωνίας με τους εφήβους

Για πολλούς γονείς η εφηβεία είναι μια περίοδος με ιδιαίτερο άγχος καθώς το παιδί που ήταν υπάκουο και συνεργάσιμο, έχει γίνει τώρα ένας νέος άνθρωπος που διεκδικεί ιδιωτικότητα και αυτονομία. Ο ρόλος του γονέα σε αυτή την περίοδο , είναι πολύπλοκος. Από τη μια επαναπροσδιορίζονται οι ελευθερίες του εφήβου, από την άλλη όμως ο ρόλος παραμένει σημαντικός και ουσιαστικός προσφέροντας στον έφηβο συνεχή υποστήριξη στα νέα του τολμήματα.

Οι παρακάτω 10 προτάσεις αποσκοπούν στην καλύτερη διαχείριση των συγκρούσεων με τους εφήβους

Γεφύρωση των διαφορών με ενδιαφέρον

Οι διαφορές στα ενδιαφέροντα ανάμεσα στον έφηβο και στον γονιό είναι αρκετές. Ένας τρόπος για να έρθει ο γονιός πιο κοντά στον έφηβο είναι να ενδιαφερθεί πραγματικά για όλα αυτά που αρέσουν στο παιδί του. Ζητήστε από τον έφηβο να σας εξηγήσει το παιχνίδι που παίζει στον υπολογιστή, γιατί του αρέσει η μουσική που ακούει. Αφήστε τον να σας διδάξει κάτι νέο. Είναι κάτι που αρέσει πολύ στους εφήβους και τους δείχνει ότι πραγματικά ενδιαφέρεστε για αυτούς.

Διορθώστε τις πράξεις, όχι τον έφηβο

Στην εφηβεία τα παιδιά θέλουν να δοκιμάσουν πολλά πράγματα, σε λίγο χρονικό διάστημα και συνήθως χωρίς πλήρη επίγνωση των δυνατοτήτων τους. Έτσι γίνονται λάθη. Όταν ο γονιός κρίνει με αυστηρότητα το ίδιο το παιδί η κατάσταση οδηγείται σε ένταση και απομάκρυνση. Αντίθετα όταν κρίνει την πράξη βοηθά το παιδί να διαφοροποιηθεί και να γίνει υπεύθυνο. Αντί λοιπόν να λέμε: « Είσαι ανώριμος και αν συνεχίσεις έτσι θα καταστρέψεις τη ζωή σου», μπορούμε να πούμε : «Διαφωνούμε με αυτήν την επιλογή που κάνεις, αλλά έτσι έμαθες μόνος σου από το λάθος σου.»

Ο καυγάς ως μέσο επικοινωνίας

Οι εντάσεις, οι φωνές και οι καυγάδες είναι κάτι συνηθισμένο σε ένα σπίτι με εφήβους. Ο έφηβος χρησιμοποιεί τον καυγά ως μέσο επικοινωνίας. Κατά τη διάρκεια της έντονης διαφωνίας ο έφηβος αποκαλύπτει πράγματα για τον εαυτό του τα οποία θέλει να τα μάθουν οι γονείς του. Βλέποντας τη θετική πλευρά του καυγά, ο γονιός μπορεί να τον χρησιμοποιήσει για να μάθει τις ανάγκες του εφήβου και να έρθουν έτσι πιο κοντά. Μια καλή ερώτηση που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι: « θέλω έναν έφηβο που δεν μιλάει καθόλου ή έναν έφηβο που μιλάει και λέει την άποψή του;»

Συγκεκριμένα θέματα

Η αποφυγή γενικών χαρακτηρισμών δεν βοηθά στην επαφή με τον έφηβο. «Είσαι τεμπέλης, ακατάστατος, θρασύς κλπ» απομακρύνει τον έφηβο από τη σχέση με τον γονέα. Είναι προτιμότερο να συζητάμε συγκεκριμένα θέματα που προκύπτουν, με μια πιο αντικειμενική ματιά. Ποιος είναι ο σκοπός που συζητάμε; Τι θέλουμε να βελτιώσουμε; Τη συγκεκριμένη συμπεριφορά που προκαλεί πρόβλημα ή το χαρακτήρα του παιδιού;

Αποδοχή στους φίλους του

Οι φίλοι των εφήβων είναι ένα συχνό θέμα για εντάσεις. Οι γονείς κρίνουν ανάρμοστους τους φίλους του παιδιού τους και νιώθουν ότι είναι ο εχθρός που μεταμορφώνει το παιδί τους. Οι φίλοι είναι μέρος της διαδικασίας ωρίμανσης και διαμόρφωσης ταυτότητας. Όταν οι γονείς απορρίπτουν τους φίλους του παιδιού ταυτόχρονα απορρίπτουν τα ίδια τους τα παιδιά και τις επιλογές τους. Επίσης, καλλιεργούν φόβους στα παιδιά για τους άλλους ανθρώπους. Αν αποδεχθεί ο γονιός τους φίλους του εφήβου οι αποστάσεις μειώνονται.

Σταθερές οικογενειακές αξίες

Όσο και αν δείχνουν οι έφηβοι ότι θέλουν να καταρρίψουν τις αξίες της οικογένειας, η αλήθεια είναι ότι έχουν ανάγκη από αυτές. Όταν η οικογένεια έχει σταθερή δομή ο έφηβος νιώθει ασφάλεια. Τα όρια που έχει κάθε οικογενειακό σύστημα είναι αυτά με τα οποία ο έφηβος θα διαπραγματευτεί ώστε να δημιουργήσει την δική του ταυτότητα.

Ενεργητική ακρόαση

Η συζήτηση φέρνει την επικοινωνία ανάμεσα στο γονιό και στον έφηβο. Συνήθως όταν ο γονιός θέλει να συζητήσει με τον έφηβο εκείνος δεν θέλει και το αντίστροφο. Καλό είναι να αποφεύγει ο γονιός να πιέζει τον έφηβο για συζήτηση και να είναι διαθέσιμος να ακούσει και να μιλήσει όταν ο έφηβος το ζητήσει.

Έκφραση εκτίμησης

Συνήθως οι γονείς αναφέρονται σε όσα ο έφηβος δεν κάνει καλά ή δεν κάνει καθόλου. Αυτό απομακρύνει τον έφηβο , ο οποίος σκέφτεται ότι δεν αναγνωρίζουν οι γονείς όσα καλά κάνει. Μια καλή συνήθεια από τη μεριά των γονέων είναι να ενισχύουν τις θετικές πράξεις και επιλογές του παιδιού. «Εκτιμώ ότι διαβάζεις τα μαθήματά σου χωρίς να στο ζητήσω.» «Εκτιμώ που δεν ακολούθησες την παρέα σου σε κάτι που δεν σου άρεσε». Οι έφηβοι δεν κάνουν μόνο άσχημα πράγματα που δυσαρεστούν τους γονείς. Τονίζοντας την εκτίμηση στα θετικά, μειώνουμε την απόσταση.

Επαφή με ενήλικους

Η αγωνία των εφήβων είναι να μεγαλώσουν γρήγορα και να ενταχθούν στον κόσμο των ενηλίκων. Σαφώς οι πιο σημαντικοί ενήλικες είναι οι γονείς, αλλά αυτό ταυτόχρονα προκαλεί και την κόντρα. Ένας ενήλικας που θα είναι κοντά στο παιδί μπορεί να βοηθήσει αρκετά στην πορεία προς την ενηλικίωση. Ένας δάσκαλος στο σχολείο, ή σε κάποια δραστηριότητα, ένας συγγενής, ένας φίλος των γονέων μπορεί να είναι πρότυπο για τον έφηβο και η γνώμη του να τύχει καλύτερης αποδοχής.

Δημιουργούμε θετικές στιγμές

Οι έφηβοι παραπονιούνται συχνά ότι με τους γονείς δεν περνούν καλά. Όντως, πολύ γονείς επηρεάζονται από τις εντάσεις της εφηβείας και τις αλλαγές στη ζωή του παιδιού τους που απομακρύνονται και αυτοί με η σειρά τους από τη σχέση με τον έφηβο. Η προσφορά ευχάριστων στιγμών είναι κάτι που φέρει πιο κοντά τον έφηβο με τους γονείς. Είναι καλό ο γονιός να επιμένει σε προτάσεις για κοινή διασκέδαση ακόμα και αν αυτές συχνά απορρίπτονται από τον έφηβο.

Η επαφή με τον έφηβο είναι κάτι που θέλει αρκετή υπομονή και επιμονή από τη μεριά των γονέων, ωστόσο τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο

efiveia.gr

Όταν κοροϊδεύουν το παιδί στο σχολείο

Το να κοροϊδεύουν το παιδί στο σχολείο είναι δυστυχώς μια συνηθισμένη και πολύ άσχημη κατάσταση. Ανεξάρτητα αν είναι αγόρι ή κορίτσι, τα παιδιά στην προ εφηβεία και στην εφηβεία γίνονται πολύ σκληρά.

Γι αυτή τη συμπεριφορά υπάρχουν πολλές εξηγήσεις όμως δεν θα σταθούμε σε αυτό.

Το θέμα είναι τι μπορείς να κάνεις εσύ για να προστατέψει το δικό σου παιδί, είτε είναι κορίτσι είτε αγόρι.Το βασικό βέβαια είναι να καταλάβεις πως γίνεται κάτι τέτοιο αν και δεν είναι πολύ δύσκολο αφού θα δεις την συμπεριφορά του παιδιού σου να αλλάζει (ανάλογα το χαρακτήρα του παιδιού μπορεί να γίνει πιο σκληρό και ατίθασο ή πολύ πιο ευαίσθητο). Αν είναι στη εφηβεία βέβαια είναι λίγο πιο δύσκολο όμως θα παίξει ρόλο πόσο σε εμπιστεύεται και πως θα το πλησιάσεις για να σου μιλήσει.

Δες λοιπόν τι μπορείς να κάνεις όταν κοροϊδεύουν το παιδί στο σχολείο

Εξήγησε στο παιδί πως δεν φταίει.

Οι κλίκες σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να είναι καταστροφικές για την αυτοεκτίμηση του παιδιού. Μια κλίκα συνήθως εκφοβίζει ή κοροϊδεύει ένα παιδί που δεν είναι σε αυτήν χωρίς λόγο. Εξηγώντας στο παιδί πως δεν φταίει για αυτά που το κοροϊδεύουν (και θα του τα εξηγήσεις ένα ένα) το βοηθάς να μη χάνει την αυτοεκτίμηση του όσο μικρό και αν είναι

Υποστήριξε το παιδί να βρει μια λύση μόνο του

Αυτό φυσικά αν κρίνεις πως τα πράγματα δεν έχουν ξεφύγει πολύ. Αυτή η λύση είναι κυρίως για τα έφηβα παιδιά. Βρίσκοντας μόνο του το παιδί τη λύση (με τη δική σου βοήθεια προτείνοντας του πράγματα) το βοηθάς να λύνει τα προβλήματα της ζωής μόνο του

Αντιμετώπισε το τρυφερά στο σπίτι.

Σίγουρα το κάνεις αλλά αυτή είναι μια πιο ευαίσθητη περίοδος. Το παιδί πρέπει να ξέρει πως όσο σκληρός και αν είναι ο κόσμος έξω στο σπίτι θα πάρει πάντα την αγάπη και το σεβασμό που πρέπει. Έτσι εκτός από το να αισθάνεται πάντα καλύτερα θα αποκτήσει και παραπάνω εμπιστοσύνη.

Ενθάρρυνε το να βρει συμμάχους.

Αυτό είναι κυρίως για τα παιδιά στη εφηβεία. Πρόσεξε.. όχι να μπει σε μια κλίκα και να κάνει ότι του κάνουν. Να έχει φίλους που θα είναι δίπλα του. Οι κλίκες πλησιάζουν πιο δύσκολα ένα παιδί σε παρέα

Πες στο παιδί να ενημερώσει τους καθηγητές.

Όλα τα παιδιά έχουν έναν δάσκαλο ή καθηγητή που τον νιώθουν πιο κοντά τους. Πολλά παιδιά ίσως το αρνηθούν γιατί φοβούνται για περισσότερα κοροϊδευτικά σχόλια. Όμως πρέπει κάποιος ενήλικας να έχει το νου του.Αν δεν το κάνει το παιδί φρόντισε να το κάνεις εσύ

Μην αφήσεις το παιδί να δει τον εαυτό του σαν θύμα

Είναι πολύ εύκολο ένα παιδί στην εφηβεία να δει τον εαυτό του σαν θύμα, όμως πρέπει να βρεις τον τρόπο να εξηγήσεις στο παιδί σου πως πρέπει να χρησιμοποιήσει αυτές τις εμπειρίες για τη μετέπειτα ζωή του.

Μην ξεχνάς….

Οποιαδήποτε συμβουλή δεν έχει καμία σημασία αν δεν ανακαλύψεις πρώτα πως το παιδί σου έχει πρόβλημα στο σχολείο και δεν το μοιραστεί μαζί σου…

iPaideia.gr

Τα ακάλεστα παιδιά των πάρτι

Είναι αυτά τα παιδιά που συνήθως κάθονται στα τελευταία θρανία. Όχι για να κρυφτούν από τον δάσκαλο, αλλά για να γλιτώσουν από τα υποτιμητικά μάτια των μαθητών τους. Είναι αυτά που ποτέ δεν θα γίνουν η «ψυχή της παρέας», που δεν λένε τα καλύτερα αστεία, που δεν κάνουν αταξίες – όχι γιατί δεν θέλουν, αλλά γιατί φοβούνται. Είναι τα πιο λιγομίλητα, τα πιο εσωστρεφή, ζουν σε έναν δικό τους, μαγικό κόσμο και όποτε έχουν προσπαθήσει να τον μοιραστούν με άλλους, έχουν πληγωθεί.

Ο εσωτερικός τους ήλιος έχει συννεφιάσει και τα λουλούδια της καρδιάς τους έχουν τσαλαπατηθεί. Από τότε έχουν υψώσει τείχη για να προστατευτούν και όχι να απομονωθούν. Ωστόσο, έχουν πάθει, ό,τι παθαίνει κάποιος που υψώνει τείχη. Μένει μόνος του πίσω από αυτά και κλειδώνει τους άλλους, που κατά βάθος τους λαχταρά, απ’ έξω.

Ένα τέτοιο παιδί είναι και το δικό μου. Όπως κάθε γονέας μπορώ να βρω χίλιους λόγους για να δικαιολογήσω αυτή την ατολμία του, την «δειλία» του ή την έμφυτη ντροπαλότητα του. Αναφέρομαι σε λόγους για τους οποίους σίγουρα ευθύνομαι εγώ και όχι μόνο η ιδιοσυγκρασία του παιδιού. Θα μπορούσα να πω ακόμα, ότι φταίνε οι άλλοι που δεν είναι τόσο ευαίσθητοι, που δεν δίνουν μια ακόμα ευκαιρία στο παιδί μου, αλλά ούτε αυτό με ικανοποιεί σαν δικαιολογία – άλλωστε ποτέ δεν πίστευα ότι για όλα τα δεινά μου φταίνε πάντα οι άλλοι.

Έχω προσπαθήσει να τον ενθαρρύνω να κάνει παρέα με άλλα παιδιά, να είναι πιο ανοικτός στους ανθρώπους ωθώντας τον σε δραστηριότητες, αθλήματα, εκδρομές και δεν τα πάει άσχημα, ωστόσο έχει ακόμα δρόμο. Κι εγώ μαζί του.

Πριν λίγες μέρες γύρισε απο το σχολείο με πληγωμένο βλέμμα. Έπιανες στον αέρα ότι κάτι σοβαρό συνέβαινε. Μεταξύ φαγητού και ανάλαφρων συζητήσεων, χωρίς να τον πιέσω κατάφερα να εκμαιεύσω ότι κάποιος συμμαθητής του έκανε πάρτι και ήταν ο μοναδικός που δεν κάλεσε από τα αγόρια. Η θλίψη του, η απόρριψη που βίωσε ήταν κάτι που δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια, όμως γέμισα τα μάτια μου με δάκρυα γιατί πραγματικά δεν ήξερα πώς να το χειριστώ.

Έβλεπα πως το παιδί μου, όσο συνεσταλμένο κι αν είναι, επιθυμούσε διακαώς να πάει σε αυτο το πάρτι και αν μη τι άλλο αυτό το έβρισκα γενναίο. Γενναίο γιατί δεν είναι λίγο να ρισκάρεις να εκτεθείς σε έναν κύκλο παιδιών που ξέρεις ότι σε έχουν απορρίψει. Ήθελε όμως να ξαναπροσπαθήσει, να ενταχθεί στην παρέα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο εκτός σχολείου. Σε ένα σπίτι όπου η χαρούμενη μουσική, τα λαχταριστά σνακ και η διάθεση για παιχνίδι που ξεχειλίζει θα αποτελούσαν τις ιδανικές συνθήκες για να ξαναπροσπαθήσει. Η απόρριψη αυτή του έκοψε τα φτερά. Γιατί αυτή η απόρριψη αποτελεί μια μορφή βίας, απλά δεν μπορείς να κατηγορήσεις κανέναν γι’ αυτό.

Αν και πιστεύω ότι δεν πρέπει οι γονείς να μπλέκονται στα ζητήματα των παιδιών μεταξύ τους, αποφάσισα να μιλήσω με τη μητέρα του αγοριού που έκανε το πάρτι. Από ιδίαν πείρα ήξερα πως οι γονείς δεν γνωρίζουν πάντα όλα τα παιδιά μιας τάξης – εγώ τουλάχιστον δεν τα ξέρω όλα με τα ονόματά τους. Βρήκα διακριτικά το τηλέφωνό της από το σχολείο και αποφάσισα να επικοινωνήσω μαζί της.

Όπως ήταν ανεμενόμενο, η συγκεκριμένη μητέρα δεν είχε ιδέα ότι το μόνο ακάλεστο παιδί ήταν ο γιος μου. Της μίλησα για την ιδιαιτερότητα του παιδιού μου, της εξήγησα πόσο πληγωμένος αισθανόταν και της ζήτησα να με βοηθήσει.

Δεν ξέρω τι ακριβώς είπε στο παιδί της και δεν ρώτησα να μάθω. Αυτό που ξέρω είναι ότι την επόμενη μέρα ο 8χρονος γιος μου έλαβε μια πρόσκληση για το περιβόητο πάρτυ. Αυτό που ξέρω ακόμα είναι πως στο πάρτυ κέρδισε σε αυτοσχέδιο διαγωνισμό χορού και όλοι εντυπωσιάστηκαν με τις χορευτικές κινήσεις του – που είχε ξεσηκώσει από το youtube και πως έκανε καινούριους φίλους. Ή μάλλον έδωσε την ευκαιρία στον εαυτό του και τους άλλους να ξαναγνωριστούν.

Και τέλος, αυτό που δεν ήξερα και έμαθα είναι ότι πρέπει να ζητάμε βοήθεια. Μην διστάζετε. Υπάρχουν γονείς εκεί έξω που «νιώθουν», που ακούν, που συμμερίζονται. Αυτή η άγνωστη μητέρα έδωσε στο παιδί μου μια μοναδική ευκαιρία. Του άνοιξε την πόρτα του σπιτιού της και το βοήθησε να «ανθίσει» μέσα σε ένα απόγευμα. Και την ευχαριστώ.

Για την Ουρανία  Λητώ Αρώνη – αναγνώστρια themamagers

Γιατί δεν γράφει καλά στα διαγωνίσματα;

Γιατί μπλοκάρει ένα παιδί στα διαγωνίσματα και δε γράφει καλά;

Λίγο πριν από τις εξετάσεις και ενώ το παιδί σας έχει προετοιμαστεί καλά και ξέρει την ύλη ξαφνικά παθαίνει κάτι και τα ξεχνάει όλα, δεν μπορεί να απαντήσει σε καμία ερώτηση και είναι σαν να έχουν σβήσει όλα από τη μνήμη του.

Τι συμβαίνει;

Το διανοητικό μπλοκάρισμα είναι ένα παροδικό φαινόμενο που εμφανίζεται όταν το άτομο είναι στρεσαρισμένο. Μπορεί να πάρει διάφορες μορφές και να επηρεάσει τη μνήμη, την αντίληψη και τη λογική σκέψη. Το κύριο χαρακτηριστικό του διανοητικού μπλοκαρίσματος είναι ότι το μυαλό «αδειάζει» από πληροφορίες που ήδη έχει και το άτομο δεν μπορεί να θυμηθεί τίποτε. Αν συμβεί κάτι τέτοιο την ώρα της μελέτης, το καλύτερο για τον μαθητή είναι να διακόψει το διάβασμα αμέσως και να κάνει ένα μικρό διάλειμμα. Ο γονιός ­ που συνήθως πανικοβάλλεται εξίσου με τον μαθητή ­ θα πρέπει να καθησυχάσει το παιδί, να του εξηγήσει ότι είναι κάτι παροδικό και να το βοηθήσει να ηρεμήσει και να χαλαρώσει, εξηγώντας του με μια μεταφορά ότι οι γνώσεις και οι πληροφορίες εξακολουθούν να βρίσκονται στα «συρταράκια» του μυαλού του, απλώς «κόλλησε» παροδικά το συρταράκι και δεν ανοίγει ώστε να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες. Και όπως γίνεται συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν χρειάζεται ζόρισμα, αλλά μια πιο ήπια προσέγγιση ώστε να αποκατασταθεί η ομαλή λειτουργία.

Το παιδί μου έχει προετοιμαστεί, ξέρει την ύλη αλλά ξαφνικά έχει δυσκολία να «πει το μάθημα νεράκι» ή να οργανώσει τις σκέψεις του. Τι συμβαίνει;

Στο διανοητικό μπλοκάρισμα εντάσσεται επίσης και μια άλλη δυσκολία που μπορεί να εμφανιστεί την περίοδο των εξετάσεων. Πρόκειται για τις διασκορπισμένες σκέψεις ή την έλλειψη εστίασης της σκέψης. Σε αυτή την περίπτωση ο μαθητής, που γνωρίζει την ύλη, έχει δυσκολία στο να οργανώσει τις πληροφορίες σε μια λογική σειρά και να τις εκφράσει με ιεραρχημένο τρόπο, με αποτέλεσμα να πηδάει από το ένα στο άλλο χωρίς λογική αλληλουχία και να νιώθει ότι δεν μπορεί να απαντήσει την ερώτηση. Αυτό που βοηθάει στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι (είτε λέει το μάθημα σε κάποιον άλλον είτε διαβάζει μόνος του) να σταματήσει και να δοκιμάσει μια άλλη μέθοδο: είτε να κλείσει τα μάτια και να φέρει στον νου του τη σελίδα του βιβλίου είτε να θέσει στον εαυτό του ερωτήσεις που οργανώνουν τις πληροφορίες. Για παράδειγμα, μπορεί να ρωτήσει τι συμβαίνει πρώτα, τι είναι αυτό που ακολουθεί, ποιο είναι το τρίτο βήμα, κτλ., ώστε με τις ερωτήσεις αυτές να οργανώσει λογικά τις πληροφορίες που κατέχει και να τις παρουσιάσει με συγκροτημένο τρόπο δείχνοντας τις γνώσεις του.

Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Νευροψυχολόγος

Παιδιά και tablet

Σε πρόσφατο άρθρο τους οι New York Times, επισημαίνουν μία αισθητή αύξηση στο χρόνο που περνάνε τα νήπια μπροστά στην οθόνη, είτε… tablet, είτε έξυπνων κινητών. Πόσο ασφαλές είναι αυτό όμως και τι επίδραση μπορεί να έχει στα παιδιά καθώς μεγαλώνουν;

Οπως επισημαίνει σε σχετικό άρθρο το LiveScience, στην πραγματικότητα, υπάρχουν αρκετές εφαρμογές που έχουν αναπτυχθεί ειδικά για τα παιδιά ενός και δύο ετών και ακόμη ένα-ετών, αλλά η επίσημη καθοδήγηση από την Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία δηλώνει ότι: «θα πρέπει να αποφεύγεται η τηλεόραση και άλλα μέσα ψυχαγωγίας με οθόνη στα βρέφη και τα παιδιά ηλικίας κάτω των δύο ετών»

Γιατί όμως η ηλικία αυτή αποτελεί ορόσημο; Οι Ευρωπαίοι ερευνητές έχουν διαφορετικές απόψεις σε κάθε χώρα. Στη Γερμανία, ορισμένοι παιδοψυχολόγοι συμβουλεύουν ότι η χρήση της οθόνης θα πρέπει να αποφεύγεται μέχρι την ηλικία των έξι ετών, στη Φινλανδία και σε άλλες Σκανδιναβικές χώρες, δεν θέτουν κάποιο όριο, ενώ στην Ισπανία και την Πολωνία, ορίζουν τα 2 χρόνια ως το κατώτατο όριο.

Ολοι επεσήμαναν ωστόσο, ότι το να βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι την παθητική παρακολούθηση τηλεόρασης με την διαδραστική και συμμετοχική χρήση των smartphones, tablets, βιντεοπαιχνιδιών και Leapsters φαίνεται παράλογο.

Φαίνεται ότι, κάπως ειρωνικά, παρόλο που η παγκόσμια αγορά έχει αναπτύξει την συγκεκριμένη, τεχνολογία είμαστε ακόμα πολύ μακριά από την επίτευξη μιας παγκόσμιας συναίνεσης σχετικά με την ηλικία στην οποία επιτρέπεται η χρήση οθόνης.

Οι οθόνες είναι ουσιαστικά μια επιφάνεια που δημιουργεί και περιέχει ένα εναλλακτικό κόσμο. Πρέπει λοιπόν να σκεφτούμε τις έννοιες που εμφανίζονται σε αυτό τον «άλλο κόσμο» και να σκεφτούμε αν τα παιδιά κάτω των δύο ετών μπορούν να τις κατανοήσουν με έναν τρόπο που θα μπορούσε να έχει ένα νόημα, και θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξή τους.

Για παράδειγμα, αυτό είναι αποδεδειγμένο ότι παρά το γεγονός ότι έχουν μόνο έξι μήνες διαφορά, τα παιδιά 3 ετών ξεπερνούν σταθερά τα παιδιά 2μιση ετών στην κατανόηση της σχέσης ανάμεσα σε ένα σύμβολο και μια πραγματική αναπαράσταση ενός αντικειμένου.

Έρευνα από την Τζούντι Ντελόουτς του Κέντρο Μελέτης του Παιδιού στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια και τους συνεργάτες της, δείχνουν ότι μερικά παιδιά κάνουν και λάθη στην κλίμακα, για παράδειγμα, εκλαμβάνοντας τα αυτοκίνητα παιχνίδια για πραγματικά αυτοκίνητα.

Επίσης οι παιδοψυχολόγους τονίζουν ότι οι διαδραστικές εφαρμογές μπορούν να παρεμβαίνουν στην ικανότητα κατανόησης ιστοριών του παιδιού, κυρίως επειδή όταν οι γονείς διαβάζουν το βιβλίο στο παιδί τους τείνουν να επικεντρώνονται περισσότερο στα διαδραστικά στοιχεία από ό, τι στην ιστορία, κάτι που δεν θα συνέβαινε με ένα τυπωμένο βιβλίο.

Δεν έχει σημασία πόσο ακριβές και εξατομικευμένο θα είναι το λογισμικό, δεν μπορεί ποτέ να παρουσιάσει το εύρος και την ποιότητα των γλωσσικών σημάτων ενός ανθρώπινου ομιλητή. Η ικανότητα να δοκιμάσει να μιμηθεί τον ήχο και τις εκφράσεις του προσώπου, τις χειρονομίες, τους ήχους της φωνής και τη γλώσσα του σώματος του γονιού, είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των γλωσσικών ικανοτήτων.

Από την άλλη, οι τεχνοκράτες, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ότι, δεδομένης της δημοτικότητας των tablet τόσο στους ενήλικες όσο και στα μικρά παιδιά, θα μπορούσε να χρησιμεύσει για να τους φέρει κοντά. Ομως εδώ τίθεται θέμα ποιότητας, αφού συνήθως τα τυπωμένα βιβλία περνάνε από σκληρή ανταγωνιστική διαδικασία αξιολόγησης από ομότιμους εμπειρογνώμονες με μεγάλη εμπειρία στο είδος, που συμβουλεύουν σχετικά με την ποιότητα του βιβλίου πριν από τη δημοσίευση. Αντίθετα οι κριτικές των παιχνιδιών στο App Store σίγουρα δεν γίνονται από παιδοψυχολόγους.

Επίσης η μονόπλευρη απεικόνιση του κόσμου στα λογισμικά που απευθύνονται σε παιδιά, είναι ένα άλλο σημαντικό ζήτημα, αφού οι ενήλικες και συνομήλικοι τους παρουσιάζουν πολύπλοκες συμπεριφορές που δεν συμπίπτουν πάντα με τα πρότυπα των ψηφιακών εφαρμογών και είναι αδύνατο να προβλεφθούν και να μοντελοποιηθούν.

Πολλοί θα υποστηρίξουν ότι ορισμένες εφαρμογές υπάρχουν απλά για να ψυχαγωγούν τα παιδιά και να βρίσκουν για λίγο την ησυχία τους οι γονείς. Ωστόσο κατά πόσο αυτό το υλικό είναι κατάλληλο για την ψυχαγωγία των νηπίων, όταν οι περισσότεροι γονείς δεν γνωρίζουν καν ποια είναι τα ιδανικά επίπεδα φωτεινότητας της οθόνης, ώστε να μην παρεμβαίνει στην σωστή ανάπτυξη της όρασης τους.

Τέλος, καθώς τα tablet είναι ακόμα πολύ καινούργια στον τεχνολογικό στίβο, γνωρίζουμε ελάχιστα για τις πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες στα παιδιά 2 ετών από την εκτεταμένη αλληλεπίδραση με οθόνες αφής. Μάλιστα, όσο διαδραστικές κι αν είναι οι εφαρμογές και οι εικόνες έχουν εντελώς διαφορετικές ιδιότητες από τα περισσότερα άλλα αντικείμενα με τα οποία τα μικρά παιδιά μπορούν να αλληλεπιδράσουν στην καθημερινότητα τους.

Η αφή είναι το πρώτο και το νούμερο ένα μέσο επικοινωνίας και μάθησης στην πρώιμη παιδική ηλικία. Θα πρέπει να είναι σε θέση να πιάσουν, να ζουλήξουν ή και να προσπαθήσουν να μασήσουν τα αντικείμενα προκειμένου να κατανοήσουν τις βασικές τους ιδιότητες. Δεν έχουμε ιδέα τι θα συμβεί αν αντικαταστήσουμε το χρόνο που δαπανάται σε αυτές τις εμπειρίες με τις παραλλαγές που χρησιμοποιούνται στην ψηφιακή τεχνολογία, όπου απλά θα πατάνε μία οθόνη.

Σε μια εποχή που οι οθόνες είναι μέρος της καθημερινότητας μας και υπάρχουν παντού, είναι αδύνατον να τις αποφεύγουμε εντελώς. Οι γονείς θα πρέπει σίγουρα να μην πανικοβληθούν όταν το μωρό τους συναντά μια οθόνη, αλλά τουλάχιστον μέχρι να έχουμε σωστά κριτήρια αξιολόγησης με γνώμονα την έρευνα για την καταλληλότητα των οθονών για τα νήπια, το καλύτερο είναι να ελαχιστοποιήσουμε την αλληλεπίδραση των παιδιών με αυτές και να δώσουμε βάρος στην φυσική επαφή.

techit.gr

Η ψυχολογία των μαθητών πριν τις Πανελλαδικές εξετάσεις

Ποια είναι η ψυχοσύνθεση ενός μαθητή της Γ’ Λυκείου, όταν καλείται να δώσει πανελλήνιες εξετάσεις; Πώς τον επηρεάζει κρίση και η γενικότερη κοινωνικο-οικονομική κατάσταση;

Συνέντευξη της Σωτηρίας Κεχρή για την ψυχολογία τους οι μαθητές της Γ’ Λυκείου.

Σε αυτό το ρευστό κλίμα που επικρατεί, πώς αντεπεξέρχονται οι μαθητές στις υποχρεώσεις τους και με ποιο τρόπο διαμορφώνουν και κυνηγούν τους στόχους τους; 

Πιστεύω πως οι μαθητές που ολοκληρώνουν τη σχολική τους πορεία, όπως και οι απόφοιτοι φοιτητές των πανεπιστημίων και τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δύο ομάδες πληθυσμού που πλήττονται άμεσα από την κρίση. Οι απόφοιτοι πανεπιστημίων , γιατί βρίσκονται αντιμέτωποι με την ανεργία κι ένα θολό επαγγελματικό τοπίο, με μειονεκτικούς όρους εργασίας και μισθοδοσίας. Οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου γιατί καλούνται να αποφασίσουν για το μέλλον τους, μέσα σε ένα κλίμα αβεβαιότητας, ανεργίας και χωρίς να έχουν τα δεδομένα των μελλοντικών συνθηκών. Πρόκειται για νέους γεμάτους όνειρα που βρίσκονται μετέωροι σε όλα τα επίπεδα, οι οποίοι πολλές φορές έχουν επωμιστεί και τα ανεκπλήρωτα όνειρα των γονέων τους.

Ποιοι είναι οι παράγοντες αυτοί που καθιστούν τα παιδιά αυτής της ηλικίας ευάλωτα; 

Κατ’ αρχάς, όπως θυμόμαστε όλοι, η σχολική χρονιά της Γ΄ Λυκείου είναι μία ψυχοφθόρα περίοδος, κατά την οποία οι μαθητές κάνουν την τελική προσπάθεια για τις εξετάσεις, έχουν ελάχιστο προσωπικό χρόνο, συχνά πολλή πίεση από την οικογένεια και τους καθηγητές και συγκεντρώνουν όλες τους τις δυνάμεις στη μελέτη , στον εαυτό τους και στο στόχο τους. Ουσιαστικά, το σύστημα αξιολογεί μέσα σε λίγες ώρες την προσπάθεια τουλάχιστον δύο ετών, αν όχι ολόκληρης της σχολικής πορείας. Αυτό επιβαρύνει τους μαθητές με επιπλέον άγχος, καθώς είναι σαν να μη δικαιολογεί τα λάθη ή τους απρόβλεπτους παράγοντες. Επιπλέον, οι συνεχείς διαδικασίες αξιολόγησης κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς (διαγωνίσματα, τεστ) τόσο στο σχολείο, όσο και στα φροντιστηριακά μαθήματα (που αποτελούν κοινό μυστικό ) βάζουν τους μαθητές σε μία διαρκή διαδικασία ελέγχου, συνθήκη που επιτείνει το άγχος. Επίσης, είναι σημαντικό να θυμόμαστε οτι οι μαθητές της Γ΄Λυκείου είναι νέοι που διανύουν το μεταβατικό στάδιο από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Όπως αναφέρει ο Winnicott, ‘’εφηβεία είναι η περίοδος ανακάλυψης του εαυτού. Το πρόβλημα είναι πώς να είσαι έφηβος στην περίοδο της εφηβείας’’. Όπως κάθε μεταβατικό στάδιο, η εφηβεία διέπεται από μεταβολές: μεταβολές στη σωματική ανάπτυξη, ορμονολογικές μεταβολές και απορρέουσες ψυχολογικές μεταβολές. Μέσα σε αυτό τον προσωπικο αγώνα κάθε εφήβου προστίθεται το άγχος να επιλέξει το επάγγελμα που θα τον ακολουθεί στην υπόλοιπη ζωή του. Ωστόσο, δεν είναι κάθε έφηβος ώριμος να αναλάβει μία τέτοια καθοριστική απόφαση. Καθοριστική κι εδώ είναι η συμβολή των γονέων, καθώς η ενηλικίωση ενός παιδιού περνά όλη την οικογένειά σε μία άλλη αναπτυξιακή φάση, απαιτητική και καινούρια τόσο για το ίδιο, όσο και για τους γονείς και τα αδέρφια.

Πώς οι οικονομικές συγκυρίες επιδρούν στο σημερινό μαθητή της Γ΄ Λυκείου;

Η αύξηση της ανεργίας και η οικονομική κρίση στην οποία έχει διέλθει η χώρα μας και γίνεται όλο πιο εμφανής και βαθιά, επηρεάζει τις οικογένειες των μαθητών. Όπως προειπώθηκε –και είναι γνωστο σε όλους- έως σήμερα ένας μαθητής που ενδιαφέρεται όχι μόνο να πάρει το απολυτήριο, αλλά και να εισαχθεί σε κάποια σχολή, συμπεριλαμβάνει στην προετοιμασία του μαθήματα, είτε ιδιαίτερα είτε φροντιστηριακά, που επιβαρύνουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό . Κατά συνέπεια, ο έφηβος επιβαρύνεται συναισθηματικά, συνειδητοποιώντας ότι επιβαρύνει οικονομικά την οικογένειά του και περιτυλίγει την προσπάθειά του με την υποχρεωτική επιτυχία. Ωστόσο, το σύστημα των εξετάσεων είναι έτσι διαμορφωμένο, ώστε κανείς δε μπορεί να αποκλείσει την ‘αποτυχία’ , ακόμα κι ενός πολύ καλά προετοιμασμένου και δυνατού υποψηφίου. Άλλος παράγοντας που ενισχύει το άγχος είναι η δυνατότητα της οικογένειας να συντηρήσει ένα φοιτητή σε μία άλλη πόλη από την πόλη διαμονής. Κατά το παρελθόν, οι οικογένειες στην Ελλάδα έβαζαν άμεση προτεραιότητα τις σπουδές των παιδιών και –πολύ συχνά – με θυσίες, κατάφερναν να δώσουν την ευκαιρία στα παιδια να σπουδάσουν στη σχολή της επιλογής τους, σε όποια πόλη περνούσαν. Ωστόσο, οι οικογένειες που είναι σε θέση πλέον να εξασφαλίσουν τα προς το ζην σε ένα φοιτητή περιορίζονται διαρκώς. Οι μαθητές, λοιπόν, επιλέγουν τις σχολές λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ανάγκες της οικογένειας και πολλές φορές υποχρεώνονται να θυσιάσουν εκείνοι με τη σειρά τους τη σχολή επιλογής, προκειμένου να μην επωμιστεί η οικογένειά τα έξοδα διαμονής. Τα κριτήρια συμπλήρωσης ενός μηχανογραφικού είναι πλέον πολύπλοκα και συχνά αφορούν παράγοντες πέρα από το ενδιαφέρον του μαθητή για τη σχολή και τη δυνατότητά του να επιτύχει. Και μην ξεχνάμε τον πιο σημαντικό παράγοντα, την ανεργία. Ένας μαθητής, οφείλει να επιλέξει μία σχολή στην οποία ρεαλιστικά θα μπορεί να απορροφηθεί με την ολοκλήρωση των σπουδών του. Οι δείκτες της ανεργίας ανεβαίνουν συνέχεια και τα ‘παραδοσιακά επαγγέλματα’ διέρχονται κρίση. Αυτό καθιστά την επιλογή εξαιρετικά πολύπλοκη και αυξάνει τα επίπεδα στρες των υποψηφίων. Ωστόσο, περισσότερο σημαντικούς θεωρώ τους κοινωνικούς παράγοντες που μεταβάλλονται κι επιδρούν στην ψυχολογία των μαθητών αυτής της ηλικίας.

Ποιοι είναι αυτοί οι κοινωνικοί παράγοντες και με ποιο τρόπο επηρεάζονται οι μαθητές από αυτούς;

Είναι απολύτως σαφές ότι η χώρα μας διέρχεται μία δύσκολη μεταβατική περίοδο. Κανείς δε γνωρίζει πόσο θα διαρκέσει και πόσο θα επηρεάσει τον καθένα. Η κρίση, ωστόσο, γεννά ευκαιρίες. Έως σήμερα, δεν έχουμε δει να αξιοποιείται η κρίση αυτή, ώστε να απαλλαγούμε από τη λανθασμένη λογική και τακτική που μας οδήγησε εδώ. Αντίθετα, παρατηρούμε ραγδαία αύξηση της ανεργίας, της εγκληματικότητας, επιθετικότητα που στρέφεται από τον έναν στον άλλον, καχυποψία, απαξίωση των θεσμών και περιφρόνηση των αξιών. Οι έφηβοι έχουν ανάγκη από ένα σταθερό σύστημα αξιών. Για να ‘στήσουν’ τα όνειρα, τους στόχους και τη ζωή τους έχουν ανάγκη από σταθερές βάσεις κι αίσθηση δικαιοσύνης. Αυτό είναι που τους στερούμε σήμερα. Δεν τους παρέχουμε ούτε τη δυνατότητα να προγραμματίσουν και να θέσουν στόχους, καθώς όλα είναι ρευστά και αβέβαια, ούτε τη δυνατότητα να ονειρευτούν τη ζωή τους, καθώς το κλίμα που επικρατεί για το μέλλον είναι κλίμα τρομοκρατίας. Είναι, πλέον, προσωπική απόφαση του κάθε εφήβου και της κάθε οικογένειας να υπερασπίζεται την ψυχική της υγεία και με σταθερές αξίες, εργατικότητα, ήθος και πείσμα να προασπίζεται τους στόχους και το μέλλον. Οι νέοι είναι το μέλλον μας. Ας ευχηθούμε ότι θα έχουν τη βούληση και τη φώτιση , με το πείσμα και τη δύναμη που τους διακρίνει, να κάνουν ριζικές αλλαγές και να διεκδικήσουν με πιο αποτελεσματικό τρόπο όσα δικαιούνται.

logoskaigrafi.gr

Bullying: 21 ερωτήσεις για να μάθεις τι συμβαίνει στο παιδί σου

Θέτοντας ερωτήσεις σχετικά με συγκεκριμένες συμπεριφορές που αφορούν τους χώρους στους οποίους μπορεί να υπέστη το παιδί εκφοβισμό, μπορείτε να συλλέξετε τις πληροφορίες που χρειάζεστε για να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά τον εκφοβισμό.

Μπορείτε να προσαρμόσετε αυτές τις ερωτήσεις στη συγκεκριμένη περίσταση. (Οι καλές ερωτήσεις αφορούν συγκεκριμένες συμπεριφορές). Προσπαθήστε να σκεφτείτε ποιες πληροφορίες θέλετε να συγκεντρώσετε. Μπορεί να είναι ένα σύνολο ερωτήσεων για το πώς εξελίσσεται κάθε τομέας της κοινωνικής ζωής του παιδιού σας.

Ας πάρουμε ένα παράδειγμα σχετικό με το σχολείο.

Ξεκινήστε με ερωτήσεις που αφορούν το πρώτο κομμάτι της μέρας, όταν τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο. Αν το παιδί πηγαίνει στο σχολείο με σχολικό λεωφορείο, θα ξεκινήσετε κάνοντας ερωτήσεις για το σχολικό. Αν τηρείται μια διαδρομή με το σχολικό, είναι σημαντικό να ρωτήσετε γι'αυτή, επειδή ο εκφοβισμός συντελείται όταν η επιτήρηση είναι ανεπαρκής, και στο σχολικό η εποπτεία μπορεί να απουσιάζει. Αν το παιδί πηγαίνει στο σχολείο με τα πόδια, προσπαθήστε να μάθετε αν κάποιος τον χαιρετάει ή αν το παιδί ακολουθεί μερικές φορές διαφορετική διαδρομή για να αποφύγει κάποιον.

Σκεφτείτε σε ποια μέρη το παιδί σας μπορεί να έχει λιγότερη εποπτεία και θέστε ερωτήσεις σχετικά με αυτούς τους χώρους: διάλειμμα, γεύμα, σχολικό, διάδρομος, τουαλέτα κλπ.

Έχοντας υπόψη τα μέρη στα οποία το παιδί βρίσκεται μακριά από την εποπτεία των ανηλίκων, αρχίστε να σκέφτεστε πως να κάνετε ερωτήσεις που αφορούν αυτούς τους συγκεκριμένους χώρους. Οι ερωτήσεις που ακολουθούν ίσως είναι οι πλέον ενδεδειγμένες ώστε να πάρετε συγκεκριμένες απαντήσεις και πληροφορίες που θα σας κινητοποιήσουν απέναντι στο πρόβλημα:

 

• Με ποιον μιλάς στο σχολείο;

• Κάθεσαι με τα ίδια παιδιά κάθε μέρα;

• Αυτό το παιδί έχει καθίσει ποτέ με κάποιον άλλο;

• Με ποιον κάθισες σήμερα;

• Έχεις καθίσει ποτέ μόνος σου;

• Τι θα έκανες αν αυτό το παιδί ήταν άρρωστο; Με ποιον θα καθόσουν αν έπρεπε να βρεις άλλο παιδί;

• Υπάρχει κάποιο παιδί που το πειράζουν ή που το αποκαλούν με διάφορα ονόματα κατά τη διάρκεια της διαδρομής;

• Συμβαίνει ποτέ σε 'σένα;

• Το κάνεις ποτέ εσύ σε κάποιον;

• Υπάρχει κάποιος που τον έχουν διώξει από τη θέση του στο σχολικό;

• Σου έχει συμβεί ποτέ;

• Τα παιδιά συμπεριφέρονται σαν να υπάρχουν καθορισμένες θέσεις για το καθένα; Το έχει αμφισβητήσει ποτέ κάποιος;

• Σου έχει θυμώσει ποτέ κανείς επειδή κάθισες στη θέση του; Τι σου έκανε αυτό το άτομο;

• Με ποιον τρως μεσημεριανό κάθε μέρα;

• Έχει συμβεί ποτέ να μην είναι εκεί η παρέα σου; Αν συμβεί κάτι τέτοιο με ποιόν θα καθίσεις για φαγητό;

• Παίζεις με κάποιον στο διάλειμμα;

• Με ποιον έπαιξες στο διάλειμμα σήμερα;

• Έχεις παρατηρήσει αν υπάρχει κάποιος που τον πειράζουν ή που τον εξαιρούν από το μεσημεριανό ή το διάλειμμα;

• Υπάρχει κάποιος που τον εξαιρούν από το παιχνίδι στο διάλειμμα ή που δεν παίζουν μαζί του επίτηδες;

• Σου έχει συμβεί ποτέ αυτό;

• Σε ποιον θα το έλεγες αν σου συνέβαινε

Αν το παιδί αποκαλύψει ότι του συμβαίνουν περιστατικά σαν αυτά...

• Το γνωρίζουν οι φίλοι σου;

• Τους έχεις ζητήσει ποτέ να σε βοηθήσουν;

• Έχεις μιλήσει σε κάποιον στο σχολείο σχετικά με αυτό;

• Με ποιους ενηλίκους νιώθεις ασφαλής στο σχολείο;

• Με ποια παιδιά νιώθεις ασφαλής στο σχολείο;

• Υπάρχει κανείς που το έχει δει και το έχει αναφέρει σε κάποιον ενήλικο;

• Σου παρέχει το σχολείο τη δυνατότητα να αναφέρεις το περιστατικό χωρίς να αισθάνεσαι ότι τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα;

Οι ακόλουθες ερωτήσεις έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν τους γονείς να αποκαλύψουν συμπεριφορές σχετικές με τον εκφοβισμό, τις οποίες μπορεί να υιοθέτησαν τα παιδιά τους ή να τις παρατήρησαν σε άλλους.

Οι πρώτες ερωτήσεις - με ποιον κάθεται στο σχολικό, με ποιον παίζει στο διάλειμμα κλπ.- έχουν σκοπό να ελέγξετε αν το παιδί έχει φίλους στους χώρους όπου ο εκφοβισμός ευδοκιμεί. Το παιδί που έχει φίλους έχει μια προστασία. Αν το παιδί εκφοβίζεται, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν φίλοι γύρω του, αυτοί οι φίλοι ίσως χρειάζονται βοήθεια για να κατανοήσουν πως μπορούν να συνδράμουν.

Ίσως είναι πιο εύκολο για το παιδί σας να απαντήσει σε ερώτηση σχετική με το αν έχει παρακολουθήσει ποτέ κάποιο περιστατικό εκφοβισμού παρά για το αν έχει υπάρξει το ίδιο στόχος. Από τη στιγμή που θα μιλήσει για το θέμα και θα διαπιστώσει ότι η αντίδρασή σας είναι μάλλον συμπονετική παρά επικριτική, μπορεί να νιώσει λιγότερο αμήχανα και να συζητήσει τις δικές του εμπειρίες.

Η τρίτη ομάδα ερωτήσεων φανερώνει πόσο εύκολο είναι για το παιδί σας και τους συνομήλικους του να ζητήσουν βοήθεια από τους άλλους. Μπορεί να ανακαλύψετε ότι το παιδί σας το έχει αναφέρει ήδη σε κάποιο δάσκαλο ή ότι δεν ήξερε πως θα έπρεπε να το αναφέρει. Μπορεί να ανακαλύψετε ότι προτιμάει να "φάει λάσπη" παρά να "μαρτυρήσει". Σκοπός σε αυτό το στάδιο δεν είναι να νουθετήσετε το παιδί σας ή να το πείσετε για το τι πρέπει να κάνει, παρά μόνο να συλλέξετε πληροφορίες.

Το παιδί μπορεί να απαντάει ελεύθερα σε κάποιες ερωτήσεις αλλά όχι σε κάποιες άλλες. Βεβαιωθείτε ότι παρατηρείτε τις εκφράσεις του προσώπου του, το ύφος και την αλλαγή των συναισθημάτων του όταν θέτετε συγκεκριμένες ερωτήσεις. Η τυχόν αποφυγή κάποιων ερωτήσεων ή ο δισταγμός κατά την απάντηση πρέπει να σας θέσει σε επαγρύπνηση. Μην πιέσετε το παιδί σας να απαντήσει σε κάποια ερώτηση που το δυσκολεύει αλλά κρατήστε σημειώσεις και επαναλάβετε τις ερωτήσεις ή τις απαντήσεις που φάνηκαν να φέρνουν το παιδί σε δύσκολη θέση. Με επιμονή και αποφασιστικότητα, με το ενδιαφέρον, την στοργή και την επαγρύπνηση, μόνο έτσι θα πάρετε τις πληροφορίες που που ζητάτε. Μπορεί να μην το κατορθώσετε με την πρώτη προσπάθεια.

Το να θέτετε αυτές τις ερωτήσεις σε σταθερή βάση σας επιτρέπει, επίσης να ελέγχετε την αξιοπιστία των απαντήσεων των παιδιών σας. Απαντήσεις που είναι ασαφείς ή διαφορετικές από τις παλαιότερες δίνουν το στίγμα ενός πιθανού ζητήματος που μπορεί να φέρνει τα παιδιά σε δύσκολη θέση. Αν υποπτεύεστε ότι κάτι δεν πάει καλά, διαβεβαιώστε τα παιδιά σας ότι είστε δίπλα τους, στη διάθεσή τους, για να σας μιλήσουν όταν θα είναι έτοιμα. Αυτό τους επιτρέπει να εμπιστευτούν τον εαυτό τους και εσάς, οπότε, όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, ίσως ακούσετε αυτό που θα σας βοηθήσει να συνδέσετε τα κομμάτια του παζλ.