Θέμα: Κοινή γνώμη

ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ

Δύσκολος ο ορισμός ενός τέτοιου όρου, γιατί περιορίζει το δυναμικό της χαρακτήρα ( δεν είναι κάτι σταθερό αλλά μεταβάλλεται) και τον ψυχοκοινωνικό της χαρακτήρα ( ιδιοσυγκρασία ατόμων, παράγοντες που διαμορφώνουν την ιδιοσυγκρασία.

Η κοινή γνώμη  πρόκειται για σύνολο αντιλήψεων που γίνονται κοινά (από όλους ή έστω την πλειοψηφία) αποδεκτές. Είναι απρόσωπη – ανώνυμη, δεν ταυτίζεται δηλαδή με ένα συγκεκριμένο άτομο ή άτομα. Η κοινή γνώμη υπολογίζει, φοβάται, σέβεται. 

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ

1. Παιδεία – επίπεδο κοινωνίας: η παιδεία καθορίζει τα κριτήρια με τα οποία αποτιμούμε πρόσωπα και πράγματα. Ανεβασμένο, υψηλό επίπεδο παιδείας σημαίνει κοινή γνώμη «ανοιχτή» απροκάλυπτη, αντικειμενική. Χαμηλό επίπεδο σημαίνει προκαταλήψεις, δεισιδαιμονίες, ανορθολογικά στοιχεία.

2. Αξίες, παραδόσεις, νόρμες, πολιτισμικό επίπεδο κοινωνίας 

3. Πνευματικοί άνθρωποι: έχουν κύρος και η γνώμη τους βαραίνει στη συνείδηση του κοινωνικού συνόλου.

4. Γεωγραφική θέση του τόπου: περιοχές παραθαλάσσιες επιτρέπουν τη διακίνηση ιδεών, άρα κοινή γνώμη «ελαστική». Περιοχές δυσπρόσιτες, απομονωμένες κοινή γνώμη αυστηρή, συντηρητική

5. Πολίτευμα

6. Συμφέροντα: η κρίση και θέση ατόμων και ομάδων επηρεάζονται από τα συμφέροντά τους

7. Μ.Μ.Ε.- Διαφήμιση: σήμερα αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες επηρεασμού και διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, συστήματα κατεύθυνσης μαζών

Η ΣΤΑΣΗ ΜΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ

1. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό όν, έχει ανάγκη τους συνανθρώπους του, άρα και τη γνώμη τους.

2. Αν την αγνοήσει θα περιθωριοποιηθεί.

3. Αποτελεί γνώμη της πλειοψηφίας, άρα είναι σεβαστή.

4. Είναι συμβιβασμός θεμιτός και αναγκαίος πρέπει επομένως να την υπολογίζουμε με την έννοια του σεβασμού, ιδιαίτερα, οι πολιτικοί που είναι αιρετοί και εξαρτώνται από αυτή, τόσο, ώστε να μην έχουν προσωπική ζωή. Επίσης στον επαγγελματικό χώρο, δεδομένου ότι σε ορισμένα επαγγέλματα επιβάλλει ακόμη και ορισμένο μοντέλο συμπεριφοράς και ενδυμασίας.

5. Κριτική διάθεση απέναντί της, διαφορετικά κινδυνεύουμε να ισοπεδωθούμε και να ζούμε για τους άλλους

Θέμα: Κριτική

ΚΡΙΤΙΚΗ

Η σύνθετη πνευματική λειτουργία και ικανότητα του ανθρώπου, να εξετάζει σε βάθος την ουσία των πραγμάτων με εναλλακτικούς τρόπους σκέψης χωρίς να περιορίζεται στα φαινόμενα, να ελέγχει,

να συγκρίνει πρόσωπα, πράγματα, γεγονότα, καταστάσεις και να εκφέρει την άποψή του αντικειμενικά για κάθε ατομική ή ομαδική ανθρώπινη δημιουργική έκφραση.

ΜΟΡΦΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ

• α. Θετική - εποικοδομητική κριτική (επιδοκιμασία, επιβράβευση, ενθάρρυνση, τεκμηριωμένη διαπίστωση αρνητικών και γόνιμος εντοπισμός τους προς διόρθωσιν του δημιουργού). β. Αρνητική - κακοπροαίρετη κριτική (αποδοκιμασία, αρνητισμός, μηδενισμός, εμπάθεια, μισαλλοδοξία, συμφεροντολογία).

• α. Κριτική προς τους άλλους. β. Αυτοκριτική.

• Κριτική στην α. καθημερινή ζωή, β. τέχνη, γ. στην επιστήμη, δ. στην πολιτική

ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ

Πνευματικός τομέας

1. Η άσκηση της κριτικής, αλλά και της αυτοκριτικής, συμβάλλει στην πνευματική εξέλιξη και πρόοδο του ανθρώπου. Η άσκηση της κριτικής, διατηρεί σε διαρκή εγρήγορση το άτομο.

2. Ο άνθρωπος οξύνει τον νου του, ωθείται σε γόνιμο και δημιουργικό εσωτερικό διάλογο.

3. Μέσω της κριτικής ο άνθρωπος διαρκώς αμφισβητεί και αναζητεί την αλήθεια, τη γνησιότητα, το αυθεντικό. Δεν αποδέχεται τίποτε χωρίς να το σκεφτεί, αλλά πείθεται μόνο με λογικά και τεκμηριωμένα επιχειρήματα.

4. Απομακρύνεται από τις προκαταλήψεις, τη δεισιδαιμονία, το δογματισμό, αποκτά εσωτερική, πνευματική ελευθερία.

5. Η εποικοδομητική κριτική και αυτοκριτική οδηγεί στην αυτογνωσία και την ετερογνωσία, προϋποθέσεις της προσωπικής και κοινωνικής εξέλιξης.

Ψυχικός τομέας

1. Επιβεβαίωση και αναγνώριση των ικανοτήτων μας (ηθική ικανοποίηση).

2. Αυτοπεποίθηση από τη θετική κριτική.

3. Απόκτηση ατομικής και κοινωνικής ταυτότητας και συνείδησης, αφού η άποψη για τον ευτό μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την άποψη τω άλλων για εμάς.

Κοινωνικός τομέας

1. Το άτομο με υπευθυνότητα ασκεί καθημερινά έλεγχο σε κάθε είδους πληροφορία. Έτσι αποσοβείται ο κίνδυνος της παραπληροφόρησης, δεν γίνεται παθητικός δέκτης των καταστάσεων αλλά ενεργεί με την δική του βούληση και έτσι αποφεύγει τη μαζοποίηση.

Πολιτικός τομέας

2. Καλλιεργεί ενεργούς πολίτες, θεσμοφύλακες της δημοκρατίας και των δημοκρατικών θεσμών.

3. Περιορίζονται οι αυθαιρεσίες, αφού ασκείται διαρκής έλεγχος στους πολιτικούς και στον τρόπο άσκησης της πολιτικής και εξυγιαίνεται ο πολιτικοκοινωνικός βίος.

Πολιτιστικός τομέας

1. Ανανεώνονται και εξελίσσονται οι επιστήμες, τα γράμματα, η τεχνική, οι τέχνες και η καθημερινότητα.

2. Η άκριτη αποδοχή ή απόρριψη των καλλιτεχνικών δημιουργημάτων, μπορεί να οδηγήσει στην υποβάθμιση του πολιτιστικού επιπέδου, αλλά και την απομάκρυνση του καλλιτέχνη και του έργου του από το ευρύτερο κοινό.

ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ

1. Υψηλό μορφωτικό επίπεδο

2. Ανιδιοτέλεια

3. Κοινωνική συνείδηση και υπευθυνότητα, ευαισθησία, σεβασμός στο συνάνθρωπο

4. Ισχυρό αίσθημα δικαίου

5. Έλλειψη δογματισμού, φανατισμού, μισαλλοδοξίας, προκαταλήψεων, διάθεσης για επιβολή με κάθε τρόπο προσωπικών συμφερόντων

6. Διαρκής αναζήτηση της αλήθειας, μέσω της προσεκτικής εξέτασης και παρατήρησης

7. Δημοκρατικό πολίτευμα, ελευθερία σκέψης και έκφρασης,

8. Πλουραλισμός

9. Ύπαρξη ουσιαστικής παιδείας με στόχο τη διαμόρφωση «μορφωμένων» ανθρώπων, με γνώσεις, ηθική, αξίες, πρότυπα και υπεύθυνη δραστηριοποίηση φορέων ενημέρωσης, πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας που έχει ως στόχο να διαμορφώσει αντικειμενικά την κοινή γνώμη

Ειδικότερα

Ο κριτής, είναι σημαντικό να διακρίνεται για:

1. τις γενικές και ειδικές του γνώσεις

2. τη γλωσσική του επάρκεια

3. την αντικειμενικότητα, αμεροληψία, αναλυτικότητα, υπευθυνότητα απέναντι στον εαυτό του και τους άλλους

4. τον σεβασμό στον συνάνθρωπο, εσωτερική καλλιέργεια,

5. ευαισθησία, ψυχοπνευματική συγκρότηση

6. την καλοπροαίρετη κριτική διάθεση και τη χρήση ήπιου τόνου

7. στην άσκηση της κριτικής

8. την ενίσχυση της κριτικής με τη διατύπωση προτάσεων βελτίωσης του παρόντος έργου

9. να έχει σαν στόχο την ποιοτική βελτίωση του κρινόμενου

Ο κρινόμενος, είναι σημαντικό να διακρίνεται για:

1. τον βαθμό υπευθυνότητάς του, και την επιθυμία του για αυτοβελτίωση

2. το υψηλό του μορφωτικό επίπεδο, ώστε να αντιλαμβάνεται τα θετικά και αρνητικά του στοιχεία

3. τη δεκτικότητα στην κριτική και τον διάλογο

4. την άσκηση αυτοέλεγχου και αυτοκριτικής

5. τη διάκριση της θετικής από την αρνητική κριτική

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΕΧΝΟΚΡΙΤΙΚΟΥ  

Ο κριτικός έργων τέχνης πληροφορεί και ενημερώνει, διευκολύνοντας την προσέγγιση ενός έργου από το κοινό (µε στοιχεία για το δημιουργό, την εποχή του, τους εκτελεστές ενός έργου, το θέµα /υπόθεση, την έµπνευση, την τεχνοτροπία κ.λπ.). Άρα επιδιώκει να:   

1. αποκαλύψει τις προθέσεις του δημιουργού 

2. συσχετίσει το καλλιτεχνικό έργο µε άλλα έργα της εποχής που το γέννησε 

3. αναδείξει τα βαθύτερα νοήµατα του 

4. βοηθήσει το δέκτη να προσεγγίσει το έργο της τέχνης 

5. ενθαρρύνει  τον  καλλιτέχνη  ή  να  του  υποδείξει  καλλιτεχνικές αδυναµίες του

ΟΡΙΣΜΟΙ 

Αυτοκριτική: Πρόκειται για την πνευματική  ικανότητα του ανθρώπου να ερευνά συνειδητά τον  εαυτό του  µε στόχο να ανακαλύψει όλες τις πνευματικές, ηθικές, ψυχικές και σωµατικές του δυνάµεις αλλά και  αδυναµίες, µε σκοπό να διαµορφώσει-ρυθµίσει ανάλογα την συµπεριφορά του. 

Αυτογνωσία: Είναι η βαθιά γνώση και κατανόηση του εαυτού µας. Πραγµατώνεται µέσω της εσωτερικής αναζήτησης των σωµατικών, ψυχικών, συναισθηµατικών, ηθικών και πνευµατικών χαρακτηριστικών µας. Οδηγεί το άτοµο στην ανακάλυψη των ορίων του, των ικανοτήτων, δεξιοτήτων, κλίσεών του αλλά και αδυναµιών και µειονεκτηµάτων. Διακρίνεται στην Ηθική (Σωκράτης), µε στόχο την κατάκτηση της αρετής και στην Ψυχολογική  (Freud,  Piaget, Adler…) µε στόχο την αλλαγή της  συµπεριφοράς του ατόµου  και την απαλλαγή του από κάθε είδους συµπλέγµατα.

ΘΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ 

Πνευµατικό επίπεδο 

1. Ο άνθρωπος µέσω της αυτοκριτικής και του αυτοελέγχου, οδηγείται στην  αυτογνωσία,  γίνεται  περισσότερο  αντικειµενικός  και  αποκτά µια πιο σφαιρική εικόνα της πραγµατικότητας. Αυτό του δίνει τη δυνατότητα να προλαµβάνει λάθη,  να εντοπίζει αδυναµίες,  αλλά  και  να  διαµορφώνει  τη  δική  του  προσωπικότητα και κοσµοθεωρία, δίχως να χειραγωγείται (αφού γνωρίζει τι θέλει).  

2. Σταµατά   να   είναι   παθητικός   δέκτης   και   γίνεται   ενεργητικός εκφραστής   των   προσωπικών   του   πεποιθήσεων,   αξιών   και αντιλήψεων, επηρεάζοντας την εξέλιξη των γεγονότων. 

3. Αναπτύσσοντας ισχυρή  βούληση  αποβάλλει  κάθε  είδους δογµατισµό, φανατισµό και προκατάληψη.  

Ψυχικό επίπεδο 

1. Μέσω  της  αυτοκριτικής  και  της  αυτογνωσίας  το  άτοµο  αποκτά αυτοκυριαρχία,  αυτοπεποίθηση,  αλλά  και  αυτοεκτίµηση,  ικανά  να το οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων του.  Επαγγελµατικό επίπεδο 

1. Η αυτοκριτική και η αυτογνωσία βοηθούν τους νέους  ανθρώπους να  αυτοελέγχονται  και  να  αξιολογούν τις  ικανότητές  τους, τις κλίσεις  και  τα  ενδιαφέροντά  τους,  επιλέγοντας έτσι το επάγγελµα που ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία τους. 

Κοινωνικό επίπεδο 

1. Το άτοµο µαθαίνει να αποδέχεται  τα  λάθη  και  τις  αδυναµίες  του καθώς και την καλοπροαίρετη κριτική των άλλων. 

2. Η αυτοκριτική και η αυτογνωσία συµβάλλουν στην κοινωνικοποίηση του  ανθρώπου,  την  ανάπτυξη  υγιών  σχέσεων  µε  τους  άλλους, αφού  καλλιεργούν  την  ταπεινότητα,  την  υποχωρητικότητα  και απωθούν τον εγωισµό και την αλαζονεία. 

3. Γνωρίζοντας  τις αδυναµίες του ο  άνθρωπος γίνεται  περισσότερο ανεκτικός.

Ηθικό επίπεδο

1. Ο άνθρωπος απαλλάσσεται από πάθη και αδυναµίες, και διατηρείται σε  µία  συνεχή  ηθική  εγρήγορση  ώστε  να  γίνεται  ολοένα  και καλύτερος. 

2. Γνωρίζοντας τις αδυναµίες  του  προβάλλει  µέσω  της καθηµερινότητάς του ηθικές αξίες όπως η   δικαιοσύνη,  η µετριοπάθεια, η αλληλεγγύη, η υποµονή.

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ – ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΣ 

1. Η εγωπάθεια, η αλαζονεία, η  έπαρση  και  ο  εγωκεντρισµός των ανθρώπων τους εµποδίζει να   αντιληφθούν  αλλά  και  να αναγνωρίσουν τα λάθη τους  και  να  επέµβουν  δυναµικά  για  την εξάλειψή τους. 

2. Τα πρότυπα της σύγχρονης κοινωνίας ωθούν τον άνθρωπο στον υλισµό και τον καταναλωτισµό,  αποµακρύνοντάς τον από κάθε  τι πνευµατικό. 

3. Η ανάγκη του ανθρώπου να αισθανθεί ότι ανήκει κάπου, αλλά και να  γίνει  αποδεκτός,  συχνά  τον  ωθούν  να συµµορφωθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις (σαν χαµαιλέοντας). 

4. Οι προκατειληµµένες απόψεις, οι δεισιδαιµονίες και οι προλήψεις. 

5. Η έλλειψη  ψυχικού σθένους,  θάρρους  να  αναγνωρίσουµε  τις αδυναµίες µας. 

6. Η απουσία παιδείας (κριτικής σκέψης, προβληµατισµού). 

7. Η κολακεία, ο υπερβολικός  έπαινος  αλλά  και η άδικη επίκριση, η υπερβολική αυστηρότητα.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΣ 

1. Συνειδητοποίηση της αξίας και της σηµασίας της αυτοκριτικής στην απόκτηση αλλά και αναβάθµιση της ποιότητας ζωής. 

2. Καλλιέργεια της αυτοκριτικής από τα πρώτα χρόνια της ζωής µέσα στους κόλπους της οικογένειας. 

3. Αποβολή προκαταλήψεων για  τον  εαυτό  µας (συµπλέγµατα ανωτερότητας, κατωτερότητας, εγωισµός, εγωπάθεια, µαταιοδοξία) και υιοθέτηση πιο µετριοπαθών στάσεων και αντιλήψεων. 

4. Δεκτικότητα στην  κριτική  και  τον  διάλογο  και  αντιµετώπιση  µε µεγαλύτερη  αντικειµενικότητα  και  ρεαλισµό των συνθηκών της καθηµερινότητας  και  των  σχέσεών  µας  µε  τους  άλλους  σε  όλους τους τοµείς. 

5. Για όλα αυτά απαιτούνται υψηλό µορφωτικό επίπεδο, υψηλός βαθµός  ωριµότητας  και κριτική    ικανότητα,  στοιχεία    που καλλιεργούνται διαχρονικά µέσω της παιδείας.  

6. Εµπειρίες που θα διαψεύσουν ή θα επιβεβαιώσουν ικανότητες.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ

Το  σχολείο δεν αναπτύσσει επαρκώς  την κριτική σκέψη των µαθητών Ο µονοδιάστατος χαρακτήρας του σηµερινού σχολείου οδηγεί τους µαθητές  στον  περιορισµό  των  ενδιαφερόντων  τους,  στη  συρρίκνωση των πνευµατικών οριζόντων. Mαθαίνουν   να   αποστηθίζουν, δεν αµφιβάλλουν, δεν προβληµατίζονται σε βάθος, δεν αµφισβητούν, δεν συνειδητοποιούν το νόηµα της αληθινής παιδείας. Κατά συνέπεια  οι µαθητές αδυνατούν να διαµορφώσουν κριτική σκέψη.  

ΑΙΤΙΑ  

1. Το σύστηµα µάθησης ευνοεί τη στείρα αποµνηµόνευση και τον άγονο  εγκυκλοπαιδισµό. Η διδασκαλία   τυποποιείται,   χάνει   τη φαντασία, την πρωτοτυπία και τη δηµιουργική της πνοή. 

2. Προωθείται λοιπόν η  µηχανική  µάθηση,  η  τυποποίηση  της διδασκαλίας ή της εργασίας, η παθητική επανάληψη, η παιδαγωγική του «κάνε αυτό που σου λέω» και του «κάνε το όπως σου το λέω» . 

3. Η υπερεντατικοποίηση του σηµερινού ελληνικού σχολείου και  η βαθµοθηρία  οδηγούν  στην  αποστροφή  για  ουσιαστική  γνώση  και προκρίνει τη στείρα αποµνηµόνευση. 

4. Το  περιεχόµενο  των   σχολικών  βιβλίων  είναι  συνήθως αποσπασµατικό, παρωχηµένο και συχνά  πρόχειρο.  Ο  αυταρχισµός του ενός σχολικού βιβλίου αποτελεί είδος πνευµατικής δικτατορίας, χωρίς περιθώρια για περαιτέρω αναζήτηση και προβληµατισµό. 

5. Το σχολείο δεν προσφέρει πρότυπα και υποδείγµατα ζωής επαρκώς στηριγµένα  σε  αληθινές  αξίες  και  αρχές  ούτε  προετοιµάζει  τους νέους να κατανοήσουν τα σύγχρονα προβλήµατα και φαινόµενα. 

6. Ο  µονοδιάστατος  χαρακτήρας  της  σηµερινής  εκπαίδευσης  και  η έλλειψη  κατάλληλης  υποδοµής  δεν  προσφέρουν  ερεθίσµατα  για καλλιέργεια ποικίλων πολιτιστικών και µορφωτικών ενδιαφερόντων. 

7. Η  προετοιµασία  των  νέων  για  την  πολιτικοποίηση  τους  δεν ολοκληρώνεται,  καθώς   ο   θεσµός   των  µαθητικών  κοινοτήτωνυπολειτουργεί (αδιαφορία ή κοµµατικοποίηση), ενώ δε γίνεται ουσιαστική διδασκαλία του µαθήµατος της πολιτικής αγωγής και του δικαίου,  στοιχείο  αρνητικό  αφού  αµέσως  µετά  το  πέρας  του σχολείου ο νέος αποκτά πολιτικά δικαιώµατα. 

8. Δεν προωθείται η ουσιαστική εκµάθηση της ελληνικής γλώσσας, οι εκδηλώσεις  που  αναφέρονται  στις  παραδόσεις  έχουν  λάβει  τυπικό χαρακτήρα,   η   αισθητική   του   νέου   δεν   καλλιεργείται   αφού  απουσιάζουν οι καλλιτεχνικές και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ο νέος δεν διαµορφώνει σφαιρική προσωπικότητα.

ΤΡΟΠΟΙ  ΜΕ  ΤΟΥΣ  ΟΠΟΙΟΥΣ  ΜΠΟΡΕΙ  ΤΟ  ΣΧΟΛΕΙΟ  ΝΑ  ΑΝΑΠΤΥΞΕΙ  ΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ  

1. Στο σχολείο της δημιουργικότητας η σχολική ζωή θα µμπορούσε να οργανωθεί  µε  τρόπους  που  να  ευνοούν  τις  πρωτοβουλίες,  τις επιλογές,   τις   εργασίες   των   µμαθητών   σε   θέµατα   που   τους ενδιαφέρουν,   να   ανατίθεται   στους   µμαθητές   η   οργάνωση   και παρουσίαση  ορισμένων  µαθηµάτων  (διάφορες  εκθέσεις,  έκδοση περιοδικού   ή   εφηµερίδας,   θεατρικές   παραστάσεις,   μουσικές παρουσίες,  οµιλίες-συζητήσεις  για  θέµατα  επικαιρότητας  κοινωνικά ή πολιτικά, επιστημονικά, καλλιτεχνικά κτλ.). 

2. Ιδιαίτερα  πρέπει  να  τονιστεί  η  συμμετοχή  των  µαθητών  στο διάλογο, ώστε να είναι όσο το δυνατόν ενεργητικότερη µε όλο τον κίνδυνο της «εκτροπής» από τη «διδασκαλία» που έχει σχεδιάσει ο διδάσκων. 

3. Με ερωτήσεις αποκλίνουσες, ανοιχτού τύπου ο διδάσκων θα κινηθεί στο χώρο της συλλογικής προσπάθειας και της γόνιµης ανταλλαγής ιδεών.  (Στο  µάθηµα  της  Έκθεσης  για  παράδειγμα  ο  φιλόλογος  θα µμπορούσε  να  ζητήσει  τη  γνώµη  των  µαθητών  πάνω  σε  ένα πραγματικό ερώτηµα και σε όλες τις δυνατές οπτικές από τις οποίες µπορεί  να  θεωρηθεί.  Θα  µμπορούσε  να  ασκήσει  τους  µμαθητές  σε ελεύθερες  ανακοινώσεις-εισηγήσεις,  οι  οποίες  θα  συζητηθούν  στη συνέχεια,   σε   προτάσεις   για   την   επίλυση   ενός   πραγµατικού προβλήµατος, σε επιχειρηµατολογία υπέρ ή κατά ενός θέµατος, στη συγγραφή,  τέλος,  ενός  συλλογικού  κειμένου  ή  στην  κατάστρωση σχεδίου για την αντιµετώπιση µιας πιθανής κατάστασης). 

4. Το  σχολείο  πρέπει  να  εξοικειώνει  τους  µμαθητές  µε  την  έρευνα,  τα πειράµατα  τις  κατασκευές,  την  απόκτηση εμπειριών. Μαθήματα όπως η Τέχνη, η µμουσική, ο σχεδιασµός και η τεχνολογία, η εργασία πάνω  στον  υπολογιστή δίνουν την ευκαιρία  στους  µμαθητές  να εκφραστούν προσωπικά και δηµιουργικά. 

5. Ο διδάσκων θα  πρέπει  να είναι ανοιχτός   και   ευέλικτος,  να οργανώνει, να εµψυχώνει, να ενθαρρύνει, να κατευθύνει το µμαθητή διακριτικά και στο βαθµό που θα κρίνει αναγκαίο στην αναζήτηση και ανεύρεση πληροφοριών.

Θέμα: Λακωνικότητα - Λακωνισμός

ΛΑΚΩΝΙΣΜΟΣ – ΛΑΚΩΝΙΚΟΤΗΤΑ

Σήμερα που κυριαρχούν οι γρήγοροι ρυθμοί εκτύλιξης των γεγονότων , ο καταιγισμός μηνυμάτων , ο μηχανοποιημένος τρόπος ζωής, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη η μεστή έκφραση , γιατί ο χρόνος είναι περιορισμένος και τα νοήματα πρέπει να κατανοούνται γρήγορα.

ΑΞΙΑ ΛΑΚΩΝΙΚΟΤΗΤΑΣ

1. Ο μεστός  και περιεκτικός λόγος , που γίνεται ευκολότερα κατανοητός, διευκολύνει την επικοινωνία και προωθεί τη συνεργασία και την αλληλεγγύη μεταξύ των ατόμων.

2. Η  διαλεκτική σχέση λόγου και σκέψης βοηθά στην πνευματική καλλιέργεια .Αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα και η γόνιμη αμφιβολία , ο άνθρωπος βρίσκεται σε πνευματική επαγρύπνηση και διαμορφώνει συγκροτημένη εικόνα και άποψη για τον κόσμο γύρω του.

3. Προσδίδει στο διάλογο τα ουσιαστικά του χαρακτηριστικά και τον καθιστά ενδιαφέροντα με την αποφυγή της μακρηγορίας και των επαναλήψεων .

4. Βοηθά τους διαλεγόμενους να προσδιορίσουν με σαφήνεια σε σύντομο χρόνο και τον κεντρικό πυρήνα των σκέψεων του συνομιλητή.

5. Καθιστά το λόγο λιτό, απέριττο, ευνοεί την ακριβόλογη διατύπωση και την περιεκτική έκφραση απόψεων. -Ο λιτός λόγος  αποκτά με τη συμπύκνωση μεγαλύτερη εκφραστική δύναμη και με τη σαφήνεια και την ευστοχία εντυπώνεται ευκολότερα στη συνείδηση του δέκτη.

6. Ο λακωνισμός στον πολιτικό λόγο βοηθά στην κατανόηση του από τον απλό πολίτη , στον έλεγχο της εξουσίας και την αποφυγή φαινομένων λαϊκισμού και δημαγωγίας.

7. Σε διεθνές επίπεδο με το λακωνισμό διατυπώνονται  καλύτερα και διεκδικούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα, προωθούνται ο διάλογος και η συνεργασία για την εδραίωση κλίματος συναδέλφωσης και παγκόσμιας ειρήνης.

Θέμα: Κόμιξ

ΚΟΜΙΚΣ

Είναι εικονογραφημένες ιστορίες περιπετειώδεις ή χιουμοριστικές. Παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην Αμερική στα τέλη του 19ου αιώνα και διαδόθηκαν ταχύτατα σε όλο τον κόσμο.

ΤΑ ΚΟΜΙΚΣ ΩΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΜΕΣΟ

Περιεχόμενο

Χιούμορ και περιπέτεια

Αντιπαράθεση καλού-κακού

Γλώσσα

Απλή κατανοητή, αλλά με φτωχό λεξιλόγιο

Συμπληρώνει απλά την εικόνα

Είναι αφηγηματική, παρουσιάζει τη δράση των ηρώων

ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΑΓΑΠΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΕ ΑΥΤΑ;

1. Έχουν αμεσότητα, ζωντάνια, παραστατικότητα

2. Οι ιστορίες είναι σύντομες και κατανοητές και γι’ αυτό δεν κουράζουν

3. Η εικόνα ζωντανεύει την ιστορία στα μάτια των παιδιών

4. Αποτελούν κατά κάποιο τρόπο υποκατάστατο του παραμυθιού έχουν έντονο το υπερφυσικό και παραμυθιακό στοιχείο

5. Ο καλός τελικά πάντα νικά

6. Οι ήρωες είναι συνήθως ζώα ή φυσιογνωμίες που προκαλούν γέλιο

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

 Θετική

1. Αποτελούν μέσο κοινωνικοποίησης του παιδιού. Το παιδί ταυτίζεται με τους ήρωες, οι οποίοι είναι δυνατοί και έξυπνοι, έχουν αξίες, αρχές και ιδανικά για τα οποία μάχονται. Έτσι αφομοιώνουν τον κώδικα αξιών τους.

2. Διδάσκουν ότι οι κακοί, οι πονηροί, οι χωρίς αξίες και ηθική στο τέλος χάνουν. Επομένως το παιδί δεν θα ταυτιστεί με αυτούς.

3. Η τόλμη και το θάρρος των ηρώων βοηθά τα παιδιά να ξεπεράσουν τις δικές τους ανασφάλειες και φοβίες.

4. Χαλαρώνουν στον ελεύθερο χρόνο τους και αποφεύγουν την ανία και την πλήξη.

Αρνητική

1. Οι ήρωες έχουν υπερφυσικές δυνάμεις, γεγονός που δημιουργεί στα παιδιά μια πλασματική αντίληψη της πραγματικότητας. Δεν είναι λίγες οι φορές που παιδιά τραυματίστηκαν προσπαθώντας να μιμηθούν τους ήρωες αυτού.

2. Η γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι φτωχή και περιορισμένη με αποτέλεσμα να μην καλλιεργούνται γλωσσικά τα παιδιά

3. Η αδυναμία του παιδιού να μιμηθεί τους ήρωες ενδέχεται να το απογοητεύσει

4. Η βία στα κόμικς καλλιεργεί τα βίαια ένστικτα του παιδιού, το οποίο εξωτερικεύει επιθετική συμπεριφορά και τη θεωρεί φυσιολογική.

Θέμα: Λαϊκότητα - Λαϊκισμός

ΛΑΪΚΟΤΗΤΑ – ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

Λαϊκότητα: (στον χώρο της πολιτικής) η συμμετοχή, η παρουσία του λαού στην έκφραση και άσκηση και έλεγχο της εξουσίας. (προϋπόθεση δημοκρατίας)

Λαϊκισμός: η κατ’ επίφαση λαϊκότητα, όπου δηλ. αναγνωρίζεται τυπικά η συμμετοχή του λαού στην εξουσία, αλλά στην πραγματικότητα είναι είτε ανύπαρκτη είτε περιορισμένη. Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης όταν μιλάμε για την επιβολή ενός «χαρισματικού» ηγέτη στο λαό, ο οποίος αναδεικνύεται μέσα από ένα πρόγραμμα που ικανοποιεί τις λαϊκές διεκδικήσεις. 

Σε πολιτισμικό επίπεδο: εκδηλώσεις που αναπαριστούν πλασματικά κάποια πολιτισμικά πρότυπα εκχυδαΐζοντας τα, ενώ υποτίθεται ότι έχουν σαν στόχο την «αναβάθμιση» του λαού (τέχνη και λαϊκισμός / μαζική κουλτούρα)

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Δημαγωγοί στην Αθηναϊκή δημοκρατία

Απολυταρχικά καθεστώτα του 20ού αι.: Φασισμός – Ναζισμός (ο λαός χρησιμοποιήθηκε ως έμβλημα ιδεολογικό για τις πράξεις τους π.χ. το σύνθημα της ελληνικής χούντας: Ελλάς – Ελλήνων – Χριστιανών)

ΑΙΤΙΑ 

Ψυχολογικά

1. Η εκμετάλλευση από δημαγωγούς της ανάγκης του λαού για στήριξη σ’ έναν ηγέτη

2. Η ψυχολογία της μάζας που κρύβει αδυναμίες, όπως η επιδίωξη της κολακείας

3. Η αδιαφορία που υπάρχει σε μεγάλο μέρος του λαού σχετικά με τη δημόσια ζωή

4. Οι προσωπικές φιλοδοξίες διάφορων πολιτικών

Πνευματικά

1. Η έλλειψη ουσιαστικής παιδείας και πνευματικής καλλιέργειας η οποία στερεί από τον πολίτη την κριτική ικανότητα να διακρίνει τους σωστούς ηγέτες από τους δημαγωγούς. 

2. Επιτηδευμένη χρήση γλώσσας από δημαγωγούς με στόχο την παραπλάνηση του λαού. 

Πολιτικά

1. Η επιδίωξη χειραγώγησης του λαού, εφόσον από αυτόν αντλείται η πολιτική δύναμη 

2. Πολιτικές – κομματικές σκοπιμότητες 

3. Η προβληματική λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος που επιτρέπει τη δημαγωγία δίχως συνέπειες γι’ αυτούς που την ασκούν 

Κοινωνικά

1. Τα διάφορα κοινωνικά προβλήματα που αυξάνονται και για τα οποία ο λαός επιζητά άμεσες λύσεις (ανεργία, βία, οικονομική δυσχέρεια)

2. Ο ρόλος των Μ.Μ.Ε.: προβολή / επιβολή ορισμένων ηγετών

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ 

1. Παραπλάνηση του λαού, ο οποίος τελικά παραγκωνίζεται από τη δημόσια ζωή 

2. Επιβολή ειδώλων – προτύπων ζωής (κυρίως στον καλλιτεχνικό και αθλητικό χώρο) τα οποία υποτίθεται ότι εκφράζουν το λαϊκό αίσθημα 

3. Οποιοσδήποτε προσπαθεί να αφυπνίσει τη λαϊκή συνείδηση παραμερίζεται

4. Οτιδήποτε κινείται έξω από τα πλαίσια του λαϊκισμού επικρίνεται ως αντιλαϊκό (π.χ. αν κάποιος εκφράσει την ανάγκη περικοπών των δαπανών σε κάποιο τομέα) 

5. Επιβάλλεται η υποκουλτούρα ως λαϊκή κουλτούρα 

6. Καθετί που αποτελεί γνήσιο λαϊκό στοιχείο γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης με στόχο το κέρδος 

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

1. Ολοκληρωμένη παιδεία, με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, που θα διαμορφώνει πολίτες με σωστή κρίση

2. Προώθηση και ενθάρρυνση οποιουδήποτε στοιχείου που εκφράζει τη λαϊκή συνείδηση

3. Οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να παίξουν έναν αφυπνιστικό ρόλο συμβάλλοντας και στην εκλαΐκευση της γνώσης

4. Ουσιαστική λειτουργία της δημοκρατίας, ώστε να μην προωθούνται οι δημαγωγοί

Θέμα: Αθλητισμός

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

   Αθλητισμός είναι η οργανωμένη και μεθοδική προσπάθεια που καταβάλλει ο άνθρωπος (ατομικά ή ομαδικά) με σκοπό την εξάσκησή του για την κατάκτηση της νίκης σε αγώνες και την επίτευξη επιδόσεων, καθώς παράλληλα καλλιεργεί τις ψυχοπνευματικές του δυνάμεις. 

   Ο αθλητισμός στηρίζεται στην άμιλλα, στο συναγωνισμό και προϋποθέτει αντιπάλους και αγώνες (ενώ η γυμναστική είναι άσκηση του σώματος με σκοπό τη διατήρηση και τη βελτίωση της φυσικής του κατάστασης).

   Ο αθλητισμός είχε ξεχωριστή θέση στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων και το αθλητικό ιδεώδες ήταν βασικό μέσο για την αγωγή των νέων, ενώ οι αθλητικοί αγώνες, ιδιαίτερα οι πανελλήνιοι, αποτελούσαν λαμπρό θεσμό, και κατά τη διάρκειά τους έπαυαν οι εχθροπραξίες μεταξύ των εμπολέμων. 

ΑΞΙΑ

1. σωματικά οφέλη: τόνωση ευεξίας, διατήρηση καλής υγείας

2. πνευματικά οφέλη: καλλιεργούνται και αξιοποιούνται πολλές πνευματικές λειτουργίες και ιδιότητες (αντίληψη, ετοιμότητα, προσοχή, φαντασία) / η προσπάθεια να ξεπεραστούν οι ατομικές αδυναμίες οδηγούν στην αυτογνωσία

3. ψυχικά οφέλη: δυναμώνει πολλές αρετές του χαρακτήρα (βούληση, αυτοκυριαρχία, επιμονή, αγωνιστικότητα) / αποφορτίζει από την ένταση / περιστέλλει τον ατομικισμό – καλλιεργεί το ομαδικό πνεύμα (κοινωνικοποίηση) / ενισχύει την ηθική συμπεριφορά (αθλητική δεοντολογία, σεβασμός αντιπάλου, αθλητικό ιδεώδες)

4. συντελεί στη φιλική προσέγγιση των λαών: «ευγενής άμιλλα» / αίρει τις προκαταλήψεις και τις φυλετικές διακρίσεις

5. γενικά συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας. 

ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

1. Εμπορευματοποίηση (Μ.Μ.Ε., προβολή και διαφήμιση των αθλητών ή των αθλημάτων)

2. Χρήση αναβολικών ουσιών (αλλοιώνεται το πνεύμα του «ευ αγωνίζεσθαι», δημιουργείται ένα πεδίο κέρδους και εκμετάλλευσης του αθλητή)

3. Επαγγελματική ενασχόληση με τον αθλητισμό (ποδόσφαιρο, μπάσκετ ή αλλού): είναι δυνατό να οδηγήσει σε -φαινόμενα αντίθετα με το αθλητικό ιδεώδες 

4. Κίνδυνος μαζοποίησης, φανατισμού

5. Τα αθλητικά γεγονότα χρησιμοποιούνται πολλές φορές για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη και να απομακρύνουν τους πολίτες από άλλα, πιο ουσιαστικά προβλήματα

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ 

1. Στυγνός επαγγελματισμός 

2. Εμπορευματοποίηση (διαφημίσεις, χορηγίες, ακριβά εισιτήρια) 

3. Πρωταθλητισμός (οξύνει τον ανταγωνισμό και ωθεί τους αθλητές στην χρήση αθέμιτων τρόπων κατάκτησης της νίκης) 

4. Κατασκευή από ελεγχόμενα Μ.Μ.Ε. παραγωγή αθλητικών ειδώλων αμφίβολης ποιότητας 

5. Οπαδισμός, φανατισμός, μαζοποίηση και αποπροσανατολισμός των φιλάθλων 

6. Εκδηλώσεις βίας και χουλιγκανισμού  

7. Το τοπικιστικό πνεύμα που εκφράζεται στον αθλητισμό διχάζει τους πολίτες μιας χώρας

Θέμα: Τουρισμός

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Τουρισμός είναι η μετάβαση και η προσωρινή διαμονή σε ξένα μέρη μέσα στη χώρα ή έξω από αυτήν, με σκοπό τη γνωριμία άλλων τόπων και ανθρώπων, τις επισκέψεις αξιοθέατων και την αναψυχή (σκοπός ψυχαγωγικός και μορφωτικός).

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

• Πάντα υπήρχαν ταξιδιώτες και περιηγητές, λίγοι βέβαια στο παρελθόν

• Ο τουρισμός σήμερα γίνεται κυρίως για να ξεφύγει ο άνθρωπος των σύγχρονων πόλεων από τον ασφυκτικό κλοιό της ζωής του, από το άγχος και τη μονοτονία, και να ζήσει για λίγο διαφορετικά, αφού μάλιστα έχει τις οικονομικές δυνατότητες.

• Σήμερα ο τουρισμός αποτελεί ξεχωριστό οικονομικό κλάδο, ιδιαίτερα ανθηρό για πολλές χώρες, με πολυάριθμες επιχειρήσεις και σχετικά επαγγέλματα. 

ΜΟΡΦΕΣ

• εσωτερικός

• εξωτερικός

Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ – ΩΦΕΛΕΙΕΣ

1. Προσοδοφόρος για την οικονομία  

2. Εισαγωγή κεφαλαίου στη χώρα

3. Οικονομική ενίσχυση των απομακρυσμένων περιοχών της υπαίθρου, ώστε να ανακόπτεται η αστυφιλία

4. Δημιουργούνται έργα υποδομής με αφορμή την προσέλευση των τουριστών

5. Ευρύτατη προσφορά εργασίας 

6. Καταπολέμηση της ανεργίας

7. Ενίσχυση της κοινωνικότητας των ανθρώπων (επικοινωνία, επαφή με άλλους πολιτισμούς)

8. Βελτίωση ποιότητας ζωής των κατοίκων στις τουριστικές περιοχές

9. Προβολή του πολιτισμού

10. Καλλιέργεια της φιλίας μεταξύ των λαών, φιλία, ειρήνη

ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

1. Στο φυσικό περιβάλλον: καταστρέφεται και αλλοιώνεται το φυσικό τοπίο, προκαλείται ρύπανση, διαταράσσεται η ισορροπία του οικοσυστήματος

2. Στον λαό: αλλοίωση της εθνικής φυσιογνωμίας από την αποδοχή και επίδραση ξένων πολιτισμικών στοιχείων

Θέμα: Παράδοση

ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παράδοση ονομάζεται το σύνολο των πολιτιστικών στοιχείων που κληροδοτήθηκαν από παλαιότερες γενιές (τρόπος ζωής, σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, θεσμοί, αξίες, ήθη και έθιμα, καλλιτεχνικά και άλλα δημιουργήματα, έργα επώνυμα ή έργα λαϊκά). 

Διάκριση: Ο πληθυντικός του όρου (παραδόσεις) δηλώνει θεσμούς, ήθη και έθιμα και άλλα λαϊκά πολιτισμικά στοιχεία που μεταδίδονται προφορικά από γενιά σε γενιά. Και με μια ειδικότερη σημασία (και στον ενικό και στον πληθυντικό) η λέξη σημαίνει είδος λαϊκής αφήγησης. 

Μορφές/είδη: Η παράδοση, ανάλογα με τα επιμέρους στοιχεία και με τον τομέα στον οποίο αναφέρεται, είναι: εθνική – ιστορική, πνευματική, θρησκευτική, λαϊκή, οικογενειακή. 

Ανάλογα με τη μορφή που απαντάται είναι γραπτή – προφορική – μνημεία 

ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΜΜΟΝΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ (συντήρηση, προγονοπληξία, σωβινισμός)

1. Προκαλεί στασιμότητα στην επιστήμη, την τεχνολογία, την τέχνη, τα γράμματα και γενικότερα στον πολιτισμό 

2. Στένεμα των πνευματικών οριζόντων 

3. Οπισθοδρόμηση 

4. Διατήρηση προκαταλήψεων, φανατισμού, ρατσισμού, εθνικισμού

ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ  (προοδοπληξία)

1. Στασιμότητα του πολιτισμού 

2. Πνευματικός και ηθικός μαρασμός 

3. Απώλεια εθνικής ταυτότητας 

4. Μιμητισμός, ξενομανία, πολιτιστικός εκφυλισμός 

5. Εξασθένιση της ιστορικής μνήμης 

6. Έλλειψη αυτογνωσίας 

ΑΞΙΑ 

1. Ο άνθρωπος δε νιώθει μετέωρος και ξεκομμένος από τις ρίζες του και το δέσιμο με την παράδοση λειτουργεί σαν στήριγμα ψυχικό, καθώς του δημιουργούνται συναισθήματα αυτοπεποίθησης και ασφάλειας. 

2. Όταν αντλούνται διδάγματα από το παρελθόν και υιοθετούνται οι δοκιμασμένες αξίες του, υπάρχει κάποιος οδηγός για το παρόν και για το μέλλον. 

3. Η παράδοση αποτελεί το πιο βασικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας ενός λαού και σημαντικό παράγοντα για την ενότητά του. 

4. Η παράδοση έχει αξία όταν δε βιώνεται ως τυφλή και άγονη προσήλωση στο παρελθόν, αλλά όταν αντλεί από αυτό επιλεκτικά ό,τι χρήσιμο και δοκιμασμένο μπορεί να λειτουργήσει και στο παρόν, με την απόρριψη κάθε στοιχείου που είναι ξεπερασμένο και ανήκει σε άλλες εποχές. 

ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ-ΑΙΤΙΑ  

1. Θεωρείται στοιχείο οπισθοδρόμησης 

2. Σύγχρονος τρόπος ζωής - αστικοποίηση

3. Μίμηση ξένων προτύπων 

4. Ταχύτατοι ρυθμοί εξέλιξης των σύγχρονων κοινωνιών

5. Αντίδραση των νέων σε οτιδήποτε παλιό

Θέμα: Τέχνη

ΤΕΧΝΗ

    Τέχνη είναι η έμφυτη ανάγκη και ικανότητα του ανθρώπου να εκφράζει και να αποκρυσταλλώνει τα συναισθήματά του και τον ψυχικό του κόσμο σε καλλιτεχνικές μορφές. Αυτή η μετάπλαση της πραγματικότητας σε δημιουργίες – έργα τέχνης προκαλούν αισθητική συγκίνηση, χαρά και ψυχική ικανοποίηση. Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για την Τέχνη και το έργο τέχνης και μέσα από αυτούς αντιλαμβάνεται κανείς και την προσφορά της στις ανθρώπινες κοινωνίες. Ως κοινωνικό φαινόμενο και ως κώδικας επικοινωνίας , υπήρχε πάντα σε όλους τους λαούς και σε όλες τις εποχές.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΕΧΝΗΣ - ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΡΟΥ

    Για να αποτελέσει μια δημιουργία έργο τέχνης, πρέπει οπωσδήποτε να διεγείρει αισθητικά τη συνείδηση, να έχει αισθητική αξία. να εκφράζει το ωραίο. Όμως δεν πρέπει να νομίσουμε ότι το ωραίο αυτό έχει να κάνει με τη φυσιογνωμία και μόνο των πραγμάτων. Η τέχνη δεν «φράζει τα ωραία πράγματα. αλλά ωραία τα πράγματα. Κι όταν λέμε ωραίο στην τέχνη, εννοούμε ότι αποδίδει την -ψυχή και το πνεύμα, όχι μόνο τη μορφή των όντων. Μιλάμε λοιπόν για το εσωτερικά όμορφο.

    Θα πρέπει ακόμη να αποτελεί πηγαία έκφραση του εσωτερικού κόσμου του δημιουργού, έκφραση της αγωνίας, της λαχτάρας, του πόθου και του πάθους του. Η τέχνη είναι μια αστείρευτη προσπάθεια μετάγγισης των συναισθημάτων του καλλιτέχνη στους άλλους. Όταν απουσιάζει αυτή η έκφραση, τότε λείπει και η τέχνη. Τότε έχουμε τεχνική ίσως, εμπόριο καμιά φορά, στράτευση σε φθηνά συμφέροντα άλλοτε, όχι όμως και τέχνη. 

    Ας φανταστούμε κάποιον που με ακρίβεια και μαεστρία κόβει και καρφώνει μερικά κομμάτια ξύλα για να κατασκευάσει μια καρέκλα προκειμένου να καλύψει μια ανάγκη του. Αυτός «κάνει» τεχνική. Κι αν την πουλήσει, τότε κάνει εμπόριο. Αν όμως φιλοτεχνήσει το έργο του, αν για παράδειγμα την σκαλίσει γιατί έτσι ένιωσε, γιατί ήθελε να «απαλλαγεί» απ’ τα συναισθήματα του, να τα διοχετεύσει και σε άλλους μ’ αυτόν τον τρόπο και ταυτόχρονα καταφέρνει να προκαλέσει - έστω και σε λίγους - αισθητική συγκίνηση, τότε το έργο του δικαιούται το χαρακτηρισμό του καλλιτεχνήματος.

    Η τέχνη δεν είναι μίμηση, πιστή αντιγραφή της πραγματικότητας, αλλά αποκάλυψη, ερμηνεία της, μέσα απ’ τον υπερευαίσθητο κόσμο του καλλιτέχνη, εκφρασμένη με σύμβολα πολύσημα που ελεύθερα ο ίδιος επιλέγει (Πα¬πανούτσος). Γι’ αυτό άλλωστε δεν είναι τέχνη κάθε φωτογραφία, παρότι αντιγράφει τέλεια την πραγματικότητα. Ειδάλλως, όλοι θα είμαστε καλλιτέχνες (ποιος δεν έχει τραβήξει έστω και μία φωτογραφία). Και πώς θα μπορούσε να είναι τέχνη κάθε φωτογραφία, όταν δεν παρεμβαίνει ο ανθρώπινος παράγοντας παρά μόνο η μηχανή; Τέχνη αποτελεί η φωτογραφία που είναι προϊόν επεξεργασίας στο σκοτεινό θάλαμο, ή διαμόρφωσης του περιβάλλοντος που «τραβήχτηκε», αφού σ’ αυτή την περίπτωση ο φωτογράφος επεμβαίνει, δίνει το προσωπικό τον στίγμα και ερμηνεύει την πραγματικότητα μέσα απ’ τις δικές ίου εμπειρίες και οπτικές.

    Η τέχνη είναι ένα είδος γλώσσας, είναι όργανο επικοινωνίας. Πριν ακόμη ανακαλύψουν το αλφάβητο οι άνθρωποι επικοινωνούσαν με σύμβολα. Το αλφάβητο και η γραφή δεν είναι παρά απόγονοι αυτών των πρώτων μέσων επικοινωνίας. «Η τέχνη είναι το υψηλότερο μέσο που βοηθά τους ανθρώπους να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον. Τίποτα δεν μας ενώνει καλύτερα από μια αισθητική συγκίνηση».(Γ. Σεφέρης, «Μονόλογος πάνω στην ποίηση»).

    Η τέχνη είναι εμβάθυνση, ερέθισμα σκέψης, στοχασμού, πνευματική ανάταση. Παρέχει μύρια ερεθίσματα, γεννά προβληματισμούς, οξύνει τη φαντασία, ενθαρρύνει την πρωτοβουλία, δημιουργεί φλογερά ενδιαφέροντα και μ’ ένα λόγο ανατείνει το πνεύμα σε ανώτερες σφαίρες.

    Η τέχνη είναι κάθαρση - λυτρωμός.. Ο καλλιτέχνης παλεύει να αισθητοποιήσει το πάθος του πάνω σε σύμβολα ικανά να σηκώσουν και να μεταγγίσουν, ακόμη και σε ξένες ψυχές, τις λαχτάρες και την αγωνία του», (Ευ. Παπανούτσος). Αυτή είναι για τον καλλιτέχνη η πραγματική λύτρωση, να κατορθώσει να βγάλει από την ευαίσθητη ψυχή του το «βάρος» που τον ταλάνιζε, να του δώσει ψυχή και πνεύμα, σάρκα και οστά, αλλά και να το μεταγγίσει έστω και σε λίγους. Αυτό πρεσβεύει και ο ELIΟΤ : «Η παρόρμηση είναι να απαλλαγεί απ’  αυτό , αλλά πρέπει με τούτον ή εκείνο τον τρόπο να το μεταβιβάσει σε ελάχιστα έστω άλλα πρόσωπα». Κι ο μεγάλος Κρητικός, ο Καζαντζάκης. δεν θα διαφοροποιηθεί, θα μιλήσει για ένα «δαίμονα» που τον κυνηγούσε και τον άφηνε μονάχα αφού τέλειωνε το έργο του. Λυτρώνεται όμως και το κοινό. Είναι η πλέον δημιουργική φυγή γιο τον απλό άνθρωπο, το πέρασμα σ’ ένα άλλο κόσμο, όχι απαραίτητα ψεύτικο, αλλά σίγουρα πιο μαγικό, γεμάτο συγκινήσεις και αποκαλύψεις. Συχνά ο απλός άνθρωπος ταυτίζεται με τον ήρωα - το μήνυμα, βλέπει τον εαυτό του μέσα στο έργο. νιώθει και βιώνει αυτό που δεν μπόρεσε στην πραγματικότητα, ολοκληρώνεται και όχι σπάνια δικαιώνεται σαν ύπαρξη. Είναι λοιπόν η τέχνη εκδήλωση ολόκληρου του ψυχικού και πνευματικού κόσμου του ανθρώπου, είναι ακόμη διέξοδο υπαρξιακό.

    Η τέχνη είναι ο ασφαλέστερος δείκτης του πολιτισμού μιας εποχής. Τίποτε δεν είναι τόσο αντιπροσωπευτικό της εποχής του όσο αυτή. Μέσα απ’ αυτή φανερώνεται ανάγλυφα η κουλτούρα, τα ήθη, τα έθιμα, οι θρησκευτικές παραδόσεις, οι αντιλήψεις και οι ευαισθησίες ενός λαού αλλά και ο τεχνικός του πολιτισμός.

ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ

    Είναι πολυσχιδής: υπάρχουν πλήθος σχολές, καλλιτεχνικά ρεύματα, τάσεις. Πολλές φορές είναι δυσπρόσιτη για το ευρύ κοινό, γιατί εκτός από την αισθητική καλλιέργεια, συχνά απαιτούνται και εξειδικευμένες γνώσεις για την ανάγνωση των έργων τέχνης.

    Πολλά έργα με πλατιά λαϊκή απήχηση είναι συνήθως χαμηλής στάθμης και για λόγους εμπορικού κέρδους ανταποκρίνονται στις προτιμήσεις ενός κοινού απαίδευτου που τρέφεται με υποκατάστατα της Τέχνης (συνηθέστερα στον κινηματογράφο, τη μουσική, το θέατρο). Γίνεται λόγος για την υποκουλτούρα και τον εκχυδαϊσμό της τέχνης.

    Ειδικότερα η Αφηρημένη Τέχνη επειδή αποφεύγει την αναπαράσταση της πραγματικότητας εμμένοντας στη βαθύτερες καταστάσεις, προκαλεί το κοινό και  σε βίωση δικών του προεκτάσεων, που  είναι  ανάλογες με το γνωστικό του επίπεδο, αλλά και με την φαντασία του και την ευαισθησία του.

    «Η τέχνη για την τέχνη» (δηλ. ότι η τέχνη θα πρέπει να ενδιαφέρεται μόνο για το ωραίο) ≠ «στρατευμένη τέχνη»(δηλ. προβολή μιας πολιτικής ή κομματικής άποψης μέσω της τέχνης): η συγκεκριμένη αντιπαράθεση θεωρείται στην  εποχή μας ξεπερασμένη καθώς η τέχνη έχει μελετηθεί και ως κοινωνικό φαινόμενο και μέσα από την επιστήμη της Αισθητικής. Προϋπόθεση της τέχνης αποτελούν η ελευθερία στην έκφραση και διακίνηση ιδεών.

ΠΡΟΣΦΟΡΑ (ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ)

1. Η τέχνη ως μορφή έκφρασης – διαλόγου αποτελεί σπουδαίο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων αλλά και των λαών, πολιτισμών, κλπ. 

2. Ως φορέας μηνυμάτων είναι δυνατό να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για σημαντικά προβλήματα του της εποχής μας (οικολογία, καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων, αξία της ελευθερίας )

3. Καλλιεργεί το αισθητικό κριτήριο του ανθρώπου συμβάλλοντας έτσι στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του.

4. Συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια.

5. Προκαλεί χαρά καθώς προσφέρει αισθητική απόλαυση.  

6. Αποτελεί σπουδαία μορφή ψυχαγωγίας αλλά και ψυχικής ανάτασης γιατί απομακρύνει τον άνθρωπο από την καθημερινότητα, τη μονοτονία, την πεζότητα. 

7. Ως μέσο έκφρασης παρέχει τη δυνατότητα της προβολής συναισθημάτων, του εσωτερικού μας κόσμου. 

ΚΡΙΣΗ – ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ (ΑΙΤΙΑ)

1. Πολιτιστική κρίση και έλλειψη αξιών

2. Τεχνοκρατική κοινωνία – καταναλωτισμός

3. Έλλειψη αισθητικής αγωγής στην παιδεία

4. Επικράτηση της υποκουλτούρας

5. Ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα του καλλιτέχνη

ΕΙΔΗ ΤΕΧΝΗΣ

Λογοτεχνία - πεζός λόγος/ ποίηση

Κινητικές - μουσική/ κινηματογράφος /θέατρο /χορός

Εικαστικές - γλυπτική /αρχιτεκτονική /ζωγραφική

Η  ΣΧΕΣΗ ΕΠΟΧΗΣ - ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ

Πρόκειται για μια διαλεκτική, δυναμική, αμφίδρομη σχέση, για μια σχέση αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης. Οι μεγάλοι δημιουργοί επηρεάζουν, καθορίζουν (με το έργο τους) την εποχή τους αλλά και επηρεάζονται, καθορίζονται από τα ρεύματα που διασταυρώνονται μέσα σ’ αυτήν καν συνθέτουν την ιδιομορφία τους. Η εποχή εμπνέει, φορτίζει, «ντύνει» ηθικά – πνευματικά - αισθητικά τον καλλιτέχνη. Ο δημιουργός δεν παύει να είναι «παιδί της εποχής του. Ο καλλιτέχνης εκφράζει την εποχή του, είναι η ευαίσθητη κεραία, Ο σεισμογράφος - παλμογράφος της εποχής. Δημιουργεί - πλάθει - αφυπνίζει συνειδήσεις, μεταδίδει τις ανησυχίες - την προβληματική της εποχής του, ανακαλύπτει νέες εστίες όρασης τη;, νέες ανεξιχνίαστες μέχρι τώρα πλευρές της.

Η ΤΕΧΝΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΟΤΑΝ

1. Συμβάλλει στον εφησυχασμό και την αμάθεια

2. Εγκλωβίζει τους ανθρώπους σε δόγματα, φανατίζει τα πλήθη και προωθεί την προπαγάνδα

3. Διαιρεί τον κόσμο, συμβάλλει στην προώθηση αδικιών και ανισοτήτων

4. Υπηρετεί ολοκληρωτικά καθεστώτα και ευνουχίζει την πολιτική κρίση των ατόμων

5. Υποβαθμίζει  τη  γλώσσα,  υπονομεύει  την  πολιτιστική  φυσιογνωμία  του λαού

6. Προσφέρει φθηνά θεάματα που απευαισθητοποιούν την ανθρώπινη ψυχή

7. Υποβαθμίζει  τη  γλώσσα,  υπονομεύει  την  πολιτιστική  φυσιογνωμία  του λαού  

8. Προβάλλει  την  ασχήμια  της  ζωής  χωρίς  να  επιδιώκει  την  εξέλιξή της

9. Προσφέρει φθηνά θεάματα που απευαισθητοποιούν την ανθρώπινη ψυχή

10. Υποβαθμίζει  τη  γλώσσα,  υπονομεύει  την  πολιτιστική  φυσιογνωμία  του λαού  

11. Προβάλλει  την  ασχήμια  της  ζωής  χωρίς  να  επιδιώκει  την  εξέλιξή της

Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

«Η αισθητική αγωγή δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη» (Κ. Τσάτσος). Εντούτοις, η αισθητική αγωγή στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο, ιδιαίτερα στο Λύκειο, είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

1. Τα καλλιτεχνικά μαθήματα θεωρούνται δευτερεύοντα.

2. Η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων (εκθέσεων ζωγραφικής, συναυλιών, χορού και θεατρικών παραστάσεων) θεωρούνται απώλεια χρόνου.

3. Δεν υπάρχουν οργανωμένες θεατρικές και μουσικοχορευτικές ομάδες μαθητών ούτε και ενθαρρύνεται η σύσταση τέτοιων ομάδων.

4. Τα μέσα καλλιτεχνικής αγωγής, π.χ. μουσικά όργανα, λείπουν παντελώς από το σχολείο.

5. Τα μαθήματα που αναφέρονται στην ιστορία της Τέχνης γίνονται, συνήθως, χωρίς το απαραίτητο οπτικό υλικό ή, αν πρόκειται για ελληνικά έργα Τέχνης, μακριά από τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους όπου βρίσκονται.

ΑΙΤΙΑ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

1. Η ωφελιμιστική αντίληψη που επικρατεί στην κοινωνία μας έχει διαβρώσει και το σχολείο μας

2. Ο ανταγωνισμός έχει επιβάλει τους όρους του και στη μάθηση

3. Οι απαιτήσεις για εξειδίκευση

4. Η νοοτροπία που έχουν πολλοί, πως η Τέχνη είναι ανώφελη, αφού δεν έχει τα απτά αποτελέσματα που έχουν τα εφόδια μιας καλής επαγγελματικής κατάρτισης και αποκατάστασης

5. Το περιεχόμενο σπουδών, με το οποίο έχει δοθεί ιδιαίτερη σημασία στη διανοητική, και ελάχιστη στη συναισθηματική, καλλιέργεια των μαθητών

6. -Η δομή του σχολικού προγράμματος

7. Το σύστημα της απομνημόνευσης και την τυποποιημένης μάθησης

8. Έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής

9. Ακαλαίσθητες κτιριακές εγκαταστάσεις

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ-ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

1. Αναθεώρηση σχολικών προγραμμάτων

2. Αύξηση των παρεχόμενων γι’ αυτό το σκοπό κονδυλίων

3. Οργάνωση και προγραμματισμός των επισκέψεων σε μουσεία κτλ

4. Σημαντική η συμβολή του διδάσκοντος

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ (ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ)

Για να πάρει η Τέχνη τη θέση που της ταιριάζει στο σχολείο μας, χρειάζεται μια άλλη εκπαιδευτική αντίληψη και φιλοσοφία. Όσο θα παραμένει κυρίαρχη εκπαιδευτική επιλογή η μετάδοση τυποποιημένων γνώσεων, ο ανταγωνισμός, η επιτυχία στις εξετάσεις, τόσο η Τέχνη θα βρίσκεται στο περιθώριο της σχολικής ζωής. Γιατί Τέχνη σημαίνει ελεύθερη έκφραση, φαντασία, πρωτοτυπία, δημιουργία, παιχνίδι, ελεύθερος χρόνος, αγάπη για τη ζωή και τις ομορφιές της.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ;

Αποστολή (σκοπός) της τέχνης (στρατευμένης ή αστράτευτης) είναι:

1. να απεικονίσει το ωραίο και να εκφράσει τον εσωτερικό κόσμο του καλλιτέχνη 

2. να γεννήσει την αισθητική συγκίνηση 

3. να εξυψώνει τον άνθρωπο και να τον λυτρώνει εσωτερικά 

4. να απομακρύνει τον άνθρωπο από την πεζότητα της καθημερινής ζωής

5. να μορφώνει λυτρώνοντας από τα πάθη και ηθικοποιώντας 

6. να εκφράζει τη ζωή σ’ όλες τις πτυχές της 

7. να καθοδηγεί την κοινωνία ιδεολογικά, πνευματικά, ηθικά 

8. να δίνει παραδείγματα (πρότυπα) για μίμηση ή αποφυγή

Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ

1. Κινείται ελεύθερα, συλλαμβάνει την ιδέα και μορφοποιεί την ύλη

2. Δημιουργεί έργα που προκαλούν αισθητική απόλαυση 

3. Παραμερίζει το πρόσκαιρο και συλλαμβάνει το αιώνιο 

4. Γεφυρώνει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον 

5. Εκφράζει την εποχή του με την οποία άμεσα συνδέεται 

6. Επηρεάζεται από την κοινωνία και με τη σειρά του επηρεάζει την κοινωνική ζωή 

7. Εμβαθύνει στον τρόπο ζωής μιας εποχής

8. Εκφράζει την επιθυμία του ανθρώπου για ελεύθερη δημιουργία 

9. Εκφράζει την αντιφατικότητα και προβληματικότητα της εποχής μας

10. Περιφρονεί το καθιερωμένο και αρνείται το συμβιβασμό 

11. Προβληματίζει, -ενεργοποιεί, κάνει ρεαλιστή το σύγχρονο άνθρωπο 

12. Εκφράζει το άγχος, την αγωνία και τον παλμό της εποχής μας 

13. Γίνεται πομπός και δέκτης των μηνυμάτων της ανθρώπινης ζωής

14. Είναι ο σεισμογράφος κάθε κοινωνικής μεταβολής

15. Είναι δημοκράτης και υπεύθυνος πολίτης

Θέμα: Πρότυπα και είδωλα

ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΕΙΔΩΛΑ

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΝΕΟΙ ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΠΡΟΤΥΠΑ;

1. Θέλουν να ικανοποιήσουν την έμφυτη ορμή τους για αναγνώριση των ικανοτήτων τους

2. Θέλουν με τη μίμηση προτύπων να απελευθερωθούν από την ,ανωνυμία που δημιουργεί ο συνωστισμός στις μεγαλουπόλεις

3. Εντυπωσιάζονται από τη δόξα των προτύπων

4. Θέλουν με τη μίμηση προτύπων να διαμορφώσουν την προσωπικότητα τους

5. Έχουν την έμφυτη τάση για προσωπολατρία

6. Θαυμάζουν και εκτιμούν τις αναγνωρισμένες προσωπικότητες.

ΠΟΙΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΩΦΕΛΟΥΝ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ;

1. Είναι ηθικά πρόσωπα του παρελθόντος

2. Έχουν ευδοκιμήσει μέσα στον κοινωνικό χώρο

3. Έχουν την εκτίμηση και την αναγνώριση της κοινωνίας

4. Διαπνέονται από ειλικρίνεια

5. Έχουν πρωτοστατήσει στις ιστορικές, κοινωνικές και επιστημονικές μεταβολές

6. Μπορούν να οδηγήσουν τους νέους στην αυτογνωσία και στον αυτοέλεγχο

7. Αφυπνίζουν στους νέους την έμφυτη τάση της μίμησης.

ΤΑ ΚΑΛΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

1. Διαμορφώνουν το χαρακτήρα και αναπτύσσουν την προσωπικότητα του σημερινού νέου 

2. Προβάλλουν κοινωνικές αρετές για μίμηση

3. Αποτελούν παραδείγματα αρετής για το σημερινό νέο

4. Γεννούν την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια στο νέο

5. Καλούν το σύγχρονο νέο να συνεργαστεί με τους μεγαλύτερους του για την επίλυση των μεγάλων και δύσλυτων κοινωνικών προβλημάτων

6. Παίζουν διδακτικό ρόλο

7. Φέρνουν μηνύματα του παρελθόντος, τα οποία είναι πολύ χρήσιμα για το παρόν και το μέλλον 

8. Κάνουν αισιόδοξο και δραστήριο το σύγχρονο νέο

9. Γεμίζουν με ιδανικά και αξίες το σημερινό νέο

10. Συνδέουν το νέο με το παρελθόν

11. Αναπτύσσουν την εθνική συνείδηση του νέου

12. Μαθαίνουν στο νέο να εργάζεται, να συνεργάζεται και ν’ αναπτύσσει πρωτοβουλίες

13. Καλλιεργούν την έμφυτη κοινωνικότητα του νέου.

ΤΑ ΚΑΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

1. Διαψεύδουν τα όνειρα του σημερινού νέου

2. Οδηγούν το νέο σε ηθικές παρεκτροπές

3. Προκαλούν φανατισμό ή προσωπολατρία

4. Προβάλλονται σαν ήρωες και πετυχημένα άτομα

5. Ηρωοποιούνται από το σημερινό νέο

6. Προβάλλονται πολύ από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης

7. Οδηγούν το νέο στην τυφλή μίμηση τους

8. Εμποδίζουν το σημερινό νέο να σκέφτεται ήρεμα και αντικειμενικά

9. Μοιάζουν με τα είδωλα

10. Προσκολλούν το σύγχρονο νέο με πάθος στις ιδέες και τις αντιλήψεις τους

11. Κάνουν το νέο που ακολουθεί με φανατική επιμονή την κοσμοθεωρία τους μονόπλευρο, αδιάλλακτο και ασυμβίβαστο.

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΝΤΙΗΡΩΕΣ ΚΑΤΑΚΛΥΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ;

1. Ο σημερινός άνθρωπος δεν ντρέπεται για τους συμβιβασμούς και τις υποχωρήσεις του

2. Ο σύγχρονος άνθρωπος ονειρεύεται τον εύκολο πλουτισμό και την άκοπη ανάδειξη 

3. Ο σημερινός άνθρωπος βασίζεται σε απαξίες 

4. Ο σύγχρονος άνθρωπος αγωνίζεται με πάθος για υλικές απολαβές

5. Ο ευδαιμονισμός και ο ωφελιμισμός είναι πόλοι έλξης του σημερινού ανθρώπου 

6. Το βόλεμα θεωρείται σαν το μεγαλύτερο ιδανικό της σημερινής ζωής

7. Το  ατομικιστικό πνεύμα δημιουργεί ψευτοήρωες και όχι πραγματικούς ήρωες 

8. Η ειδωλολατρία των σταρ (σταρολατρεία) στην εποχή μας είναι η νέα θρησκεία 

9. Η τάση φυγής από κάθε πρόβλημα δημιουργεί ψευτοήρωες

10. Σήμερα δεν απονέμεται τιμή στους ήρωες της καθημερινής ζωής (γονείς, δασκάλους, επιστήμονες )

11. Ο πραγματικός ήρωας είναι συνεπής στις ιδέες και στα «πιστεύω», του, ενώ ο ψευτοήρωας αλλάζει ιδέες, προκειμένου να πετύχει τη γρήγορη και άκοπη ανάδειξη του

Θέμα: Αξιοκρατία

ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ

Αρχή σύμφωνα με την οποία επιλέγονται οι άξιοι για τα διάφορα αξιώματα ή θέσεις της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Το κριτήριο της αξιοκρατίας λειτούργησε από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να οργανώνεται κοινωνικά και να αποκτά την πολιτική του συνείδηση. Μέσα στον κοινωνικό και πολιτικό του χώρο αισθάνθηκε την ανάγκη Αντίθετες έννοιες είναι: η αναξιοκρατία, η ευνοιοκρατία, το ρουσφέτι, ο νεποτισμός, ο φαβοριτισμός.

ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑΣ

Η αξιοκρατία ορθά χαρακτηρίστηκε βασικό θεμέλιο κάθε δημοκρατικής και ευνομούμενης κοινωνίας και ουσιαστικός παράγοντας για την πρόοδο των ατόμων και τη σωστή λειτουργία των κοινωνιών. Ειδικότερα:

Άτομο:

1. Επιβεβαιώνει και καταξιώνει το άτομο.

2. Το άτομο αποκτά κύρος, θάρρος, αυτοπεποίθηση, εμπιστοσύνη  στις προσωπικές  του  δυνάμεις  και διαμορφώνει  τις  φιλοδοξίες του, που αγωνίζεται για να πραγματοποιήσει µε βάση τις δυνάμεις αυτές. 

3. Παράλληλα, οδηγείται στην αυτογνωσία και στην επίγνωση των πραγματικών αδυναμιών, τις οποίες προσπαθεί ν’ αποβάλλει, αλλά και των ικανοτήτων του που τις επιστρατεύει για την επίτευξη του στόχου του.

4. Το άτομο ηθικοποιείται και ολοκληρώνει την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του µε βάση τις αξίες που προβάλλονται (υπευθυνότητα, συνέπεια, ήθος, ευσυνειδησία, εντιμότητα).

5. Η αξιοκρατία οδηγεί στη συναισθηματική πλήρωση και στην προσωπική ικανοποίηση, εφόσον το άτομο δικαιώνεται απέναντι στον εαυτό του και αναγνωρίζεται κοινωνικά ανάλογα µ ε τις προσπάθειες που κατέβαλε.

6. Προσδίδει αίσθημα ασφάλειας για το μέλλον του, για μια σταδιοδρομία που μπορεί να  την  οργανώσει και να την προγραμματίσει.

7. Συνιστά κίνητρο για ενεργοποίηση των δυνάμεων του, μεγαλύτερη προσπάθεια,  ανάληψη  πρωτοβουλιών και  αύξηση  της  αποδοτικότητας του ατόμου. Εγείρει τη αγωνιστικότητά του, µε την οποία αντιμάχεται κάθε εμπόδιο για την πραγμάτωση των στόχων του.

Κοινωνία:

1. Αναπτύσσεται η ευγενής άμιλλα µμεταξύ των µελών της κοινωνίας. 

2. Καλλιεργείται η κοινωνική συνείδηση, τα άτομα κοινωνικοποιούνται ομαλά  και  αισθάνονται  οργανικά δεμένα µε το  κοινωνικό σύνολο, µε αποτέλεσμα να αναπτύσσεται η συνεργασία και η αλληλεγγύη και να προάγεται η κοινωνική συμβίωση.

3. Εξασφαλίζεται η  κοινωνική ισορροπία και η δικαιοσύνη, ενώ, παράλληλα μειώνονται οι κοινωνικές  και ταξικές  ανισότητες  και  οι οικονομικές διαφορές µμεταξύ των πολιτών.

4. Αξιολογούνται οι πολίτες µε δίκαια και αντικειμενικά κριτήρια, ικανοποιείται το δημόσιο περί   δικαίου αίσθημα και αναπτύσσεται εμπιστοσύνη στους κοινωνικούς θεσμούς και πολιτειακούς νόμους. 

5. Τοποθετούνται στην κρατική μηχανή   οι άξιοι και ικανοί πολίτες, οργανώνεται  η  πολιτεία  και  επαληθεύεται  το  γνωμικό  «ο  κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση», µε αποτέλεσμα την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και την άριστη λειτουργία της πολιτείας. 

6. Δημιουργούνται πρότυπα ήθους και εργατικότητας προς μίμηση, αφού όλοι γνωρίζουν ότι µόνο αυτά παίζουν ρόλο για την ανάληψη κάποιου αξιώματος.

7. Η αξιοκρατία στηρίζει τη δημοκρατία, διαμορφώνει το δημοκρατικό ήθος των πολιτών, διασφαλίζει τους δημοκρατικούς  θεσμούς, αναβαθμίζει την πολιτική ζωή αφού οι άριστοι των πολιτών ασκούν την εξουσία προς όφελος του συνόλου.

8. Γενικότερα, η κοινωνία ευδοκιμεί και προοδεύει σ’ όλους τους τομείς (ανάπτυξη της παιδείας, της επιστήμης, των τεχνών, της πολιτικής, της οικονομίας, του βιοτικού επιπέδου).

ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑΣ

1. Στη νοοτροπία των σύγχρονων Νεοελλήνων, σύμφωνα µε την οποία το ρουσφέτι – κατάλοιπο της περιόδου της τουρκοκρατίας – αποτελεί κλειδί για την ανάδειξη και την καταξίωση.

2. Στην έλλειψη παιδείας αλλά και αληθινής κοινωνικής αγωγής και κοινωνικής συνείδησης, που ευνοούν τον ατομικισμό και την ικανοποίηση των προσωπικών στόχων και συμφερόντων, ανεξάρτητα από το κοινωνικό όφελος.

3. Το παραπάνω ενισχύεται από τον αστικό τρόπο ζωής, που ενισχύει την ανωνυμία, ευνοεί την έλλειψη κοινωνικού ελέγχου και υπηρετεί την αυθαιρεσία και την εκμετάλλευση.

4. Η επικράτηση  ευδαιμονιστικού και ωφελιμιστικού πνεύματος, η προσήλωση στην ύλη και η θεοποίηση του χρήματος ερμηνεύουν προσπάθειες για επιτυχία του επιδιωκόμενου στόχου µε θεμιτό ή αθέμιτο μέσο.

5. Ο αθέμιτος ανταγωνισμός και η ανεργία τροφοδοτούν την επιζήτηση της σταδιοδρομίας του ατόμου με κάθε μέσο.

6. Τα ανθρώπινα πάθη και οι αδυναμίες, όπως ο εγωισμός, η αυτοπροβολή, η φιλαυτία και η φιλαρχία υπερνικούν τις ηθικές αξίες.

7. Οι διάφοροι πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι που µε παρασκηνιακές δραστηριότητες προωθούν τους «δικούς » τους ανθρώπους, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις τους.

Θέμα: Γυναίκα - Σχέσεις των δυο φύλων

ΓΥΝΑΙΚΑ - ΣΧΕΣΕΙΣ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ  ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

Οι απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής έχουν επιφέρει αλλαγές και ανακατατάξεις , με αποτέλεσμα να φέρουν στο προσκήνιο τη γυναίκα , που πρέπει να αναζητήσει το ρόλο της σ' ένα μέχρι πρότινος απολύτως ανδροκρατούμενο κόσμο. Τα δύο φύλα χρειάστηκε να αναδιαμορφώσουν τους ρόλους τους. Η διατήρηση ωστόσο των κοινωνικών στερεότυπων παρά τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου των δύο φύλων προκαλεί συνήθως σημείο αναφοράς στη σύγκρουση των σχέσεών τους. Η γυναίκα ξέφυγε από τον παραδοσιακό της ρόλο (σπίτι-οικογένεια) και ανέλαβε πρωτοβουλίες μπορεί να εργάζεται και να συμμετέχει ενεργά στον οικονομικό προγραμματισμό της οικογένειας, έχει ισότιμο λόγο στην εκπαίδευση των παιδιών , συμμετέχει σε κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις , καθώς και στη λήψη πολιτικών αποφάσεων, αναλαμβάνει όλο και συχνότερα διοικητικές και κυβερνητικές θέσεις.  Γενικότερα, βελτιώθηκε η θέση της σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. 

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ  

1. Δημιουργεί οικογένεια, μεγαλώνει και διαπαιδαγωγεί τα παιδιά της

2. Αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στη λήψη αποφάσεων και  στη διεκπεραίωση των 

3. οικογενειακών υποχρεώσεων

4. Δρα  κοινωνικά  και  αγωνίζεται  σε  όλους  τους  τομείς  της  ζωής  (οικονομικό, 

5. πολιτικό, πολιτιστικό, επιστημονικό)

6. Απολαμβάνει ελευθερία, απαλλαγμένη από προκαταλήψεις και δόγματα

7. Αποφασίζει  ελεύθερα  στην  προσωπική  της  ζωή,  επιλέγει  μόνη  το  σύντροφό 

8. της, συζεί χωρίς γάμο

ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΝΟΜΙΚΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ 

1. Στην  οικογενειακή ζωή  

Αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου υπέρ της  γυναίκας ώστε να έχει προσωπική και κοινωνική ελευθερία

Διατηρείται και προβάλλεται  το  πατρικό  όνομα  της  γυναίκας  που  τονώνει την  προσωπικότητα  της  και  τη συμμετοχή  της  σε  όλους  τους  τομείς  της δραστηριότητάς της

Προσαρμόζεται το οικογενειακό δίκαιο στην αρχή της  ισότητας και καταργείται ο θεσμός της προίκας. 

2. Στην  επιστήμη

Η   γυναίκα   μορφώνεται  χειραφετείται  πνευματικά και σταδιοδρομεί σε οποιαδήποτε επιστήμη ήεπαγγελματικό χώρο

3. Στην εργασία

Το δικαίωμα ίσης αμοιβής έναντι ίσης εργασίας την εξίσωσε μισθολογικά με τον άνδρα. 

Εισέρχεται δυναμικά στην παραγωγική διαδικασία συμμετέχει σε αποφάσεις για  την  κατασκευή  σημαντικών έργων,  αναλαμβάνει  διευθυντικούς  ρόλους και παίρνει διοικητικές πρωτοβουλίες. 

Απασχολείται   ισότιμα   σε   χώρους   τεχνολογίας,   πληροφορικής,   θετικών επιστημών στους οποίους για πολλά χρόνια εργάζονταν αποκλειστικά μόνο άνδρες

Απολαμβάνει  την  κοινωνική ασφάλιση και  την  ιατροφαρμακευτική περίθαλψη

Προστατεύεται  η  μητρότητα  και  παρέχονται  διευκολύνσεις  στη  μητέρα,  οι οποίες   αυξάνονται   και   βελτιώνονται:   άδεια   τοκετού,   μειωμένο   ωράριο εργασίας για τη μητέρα με βρέφος ή ανήλικο παιδί, επιδόματα για ύπανδρες ή ανύπανδρες μητέρες με ανήλικο παιδί, γονικές άδειες. 

Επετεύχθη  η  απόκτηση  επιδόματος  ανθυγιεινής  εργασίας,  η  βελτίωση  των συνθηκών  εργασίας,  η  κατάργηση  των  διακρίσεων  εις  βάρος  της  γυναίκας στο χώρο της εκπαίδευσης και της επιστήμης.  

Συνδικαλίζεται και προασπίζεται τα επαγγελματικά της δικαιώματα.

4. Στην πολιτική

Εξασφάλισε το δικαίωμα του «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι», δραστηριοποιείται πολιτικά και σταδιοδρομεί ως βουλευτής, υπουργός, πρωθυπουργός. 

5. Στον αθλητισμό

Συμμετέχει και διακρίνεται στον αθλητισμό ισότιμα με τους άνδρες . 

6. Στην τέχνη

Ισότιμη  παρουσία  και  στο  χώρο  της  τέχνης  όπου  με  την  ευαισθησία  της προσφέρει κατάλληλο έδαφος για την καλλιέργεια των τεχνών.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ – ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΝΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ 

1. Στην   κοινωνική – οικογενειακή ζωή  

Η πολλαπλότητα και συνθετότητα των ρόλων με τους οποίους επιφορτίζεται η  γυναίκα  και  η  έλλειψη  θέλησης  του  άνδρα  να  συμβάλει  ισότιμα  στις οικιακές και οικογενειακές υποχρεώσεις εξαντλούν ψυχικά και σωματικά τη γυναίκα.  

Η αδυναμία  σωστής  διαπαιδαγώγησης  και  ανατροφής  των  παιδιών αποδίδεται  στην  απουσία της    μητέρας  από  την  οικογένεια  λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων. 

2. Στην εργασία

Παρατηρείται   άνιση   και   ρατσιστική   μεταχείριση   των   γυναικών   στον επαγγελματικό  χώρο.  Είναι  ευρέως  διαδεδομένη  η  αντίληψη  ότι  οι  γυναίκες δεν  έχουν  ηγετικές  ικανότητες,  κάτι  που  τις  αποστερεί  από  ευκαιρίες  να αναλαμβάνουν ανώτερα καθήκοντα. 

Εξακολουθεί να είναι θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης. 

Πολλοί  εργοδότες  θεωρούν  τη μητρότητα  και  τις  υποχρεώσεις  που εκπορεύονται από αυτή κώλυμα για την πρόσληψη γυναικών στον εργασιακό χώρο. 

Στον ιδιωτικό κυρίως τομέα δεν παρέχονται διευκολύνσεις στις ύπανδρες και κυρίως στις ανύπανδρες μητέρες.

3. Στην πολιτική

Ο ανδροκρατισμός και ο των κομμάτων περιθωριοποιεί τα  γυναικεία προβλήματα και τα γυναικεία μέλη. 

4. Στα  Μ.Μ.Ε

Η γυναίκα  παρουσιάζεται  κατά  κανόνα  πειθήνια,  υποτακτική, αφελής, νοικοκυρά, εξαρτημένη από τα αγαθά του καταναλωτισμού. 

Στα  τηλεπαιχνίδια  εμφανίζεται ως κινούμενο σκηνικό, συμπλήρωμα  της διακόσμησης.

ΑΙΤΙΕΣ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

1. Η πατριαρχική δομή της κοινωνίας (περισσότερες ευκαιρίες για τον άνδρα).

2. Αυστηρότητα ηθικών αντιλήψεων κοινωνίας απέναντι στη γυναίκα.

3. Ευθύνη και χρέος αποκλειστικά της γυναίκας η ανατροφή των παιδιών.

4. Εξευτελισμός της από τη διαφήμιση και τα έντυπα.

5. Ταπείνωση του γυναικείου φύλου από την επιθετικότητα και τη βία των ανδρών (ανεκπλήρωτα, σεξουαλικά αδιέξοδα κ.λπ. ανδρών).

6. Μεγάλο μέρος γυναικών θεωρεί το γάμο σκοπό ζωής.

7. Δύσκολα επιβάλλει τη γνώμη της (στο κοινοβούλιο, στην επιχείρηση , στην παρέα κ.λπ.).

8. Ισχνή η αντιπροσώπευση της σε συμβούλια, επιτροπές , κοινοβούλια , διεθνείς οργανισμούς κ.ά.

9. Εξαιρέσεις οι γυναίκες που ανέβηκαν ψηλά στην ιεραρχία (Γκάντι, Θάτσερ κ.λπ.).

10. Στην εργασία δεν αντιμετωπίζονται από τους εργοδότες ισότιμα με τους άνδρες.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΗΣ 

1. Δημοκρατική, αντιρατσιστική εκπαίδευση (καθοριστικός ο ρόλος του σχολείου από το νηπιαγωγείο -όχι διακρίσεις με βάση το φύλο των μαθητών).

2. Καθοριστικός ο ρόλος της οικογένειας (αποφυγή  διακρίσεων και στερεοτύπων από τη μικρή ηλικία μέσα στο σπίτι).

3. Δραστηριοποίηση της ίδιας της γυναίκας σε όλους τους τομείς (μόρφωση, εργασία, κοινά), ώστε να είναι σε θέση ακόμη και να διεκδικήσει τον ισότιμο ρόλο της στον κοινωνικό περίγυρο.

4. Αντίδραση της ίδιας της γυναίκας στην προσπάθεια εκμετάλλευσης της. 

5. Τα ΜΜΕ να προβάλλουν την ισότητα των δύο φύλων, να ενημερώνουν και  να καυτηριάζουν την καταπίεση, την κακοποίηση και την υποβάθμισή της στην κοινωνία.

6. Να αναγνωριστεί από την πολιτεία η προσφορά της γυναίκας-μητέρας και της γυναίκας-νοικοκυράς έμπρακτα ,με υλική και ηθική επιβράβευση

7. Να εξαλειφθούν όλες οι διακρίσεις στους νόμους και να ολοκληρωθεί έτσι και νομικά η εξίσωση των δύο φύλων.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Ισότητα δε σημαίνει ομοιότητα. Και αυτό που χρειάζεται δεν είναι μόνο φύλα να μπορούν να κάνουν τα ίδια πράγματα, αλλά να αντιμετωπίζονται το ίδιο. Φαίνεται ότι ακόμη έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε μέχρι την πλήρη εξίσωση. Και σ' αυτή την πορεία πρέπει να συμβάλουν με ενέργειες τους τόσο η πολιτεία όσο και τα άτομα. Και ασφαλώς και η ίδια η γυναίκα.