Θέμα: Αξιοκρατία

ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ

Αρχή σύμφωνα με την οποία επιλέγονται οι άξιοι για τα διάφορα αξιώματα ή θέσεις της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Το κριτήριο της αξιοκρατίας λειτούργησε από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να οργανώνεται κοινωνικά και να αποκτά την πολιτική του συνείδηση. Μέσα στον κοινωνικό και πολιτικό του χώρο αισθάνθηκε την ανάγκη Αντίθετες έννοιες είναι: η αναξιοκρατία, η ευνοιοκρατία, το ρουσφέτι, ο νεποτισμός, ο φαβοριτισμός.

ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑΣ

Η αξιοκρατία ορθά χαρακτηρίστηκε βασικό θεμέλιο κάθε δημοκρατικής και ευνομούμενης κοινωνίας και ουσιαστικός παράγοντας για την πρόοδο των ατόμων και τη σωστή λειτουργία των κοινωνιών. Ειδικότερα:

Άτομο:

1. Επιβεβαιώνει και καταξιώνει το άτομο.

2. Το άτομο αποκτά κύρος, θάρρος, αυτοπεποίθηση, εμπιστοσύνη  στις προσωπικές  του  δυνάμεις  και διαμορφώνει  τις  φιλοδοξίες του, που αγωνίζεται για να πραγματοποιήσει µε βάση τις δυνάμεις αυτές. 

3. Παράλληλα, οδηγείται στην αυτογνωσία και στην επίγνωση των πραγματικών αδυναμιών, τις οποίες προσπαθεί ν’ αποβάλλει, αλλά και των ικανοτήτων του που τις επιστρατεύει για την επίτευξη του στόχου του.

4. Το άτομο ηθικοποιείται και ολοκληρώνει την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του µε βάση τις αξίες που προβάλλονται (υπευθυνότητα, συνέπεια, ήθος, ευσυνειδησία, εντιμότητα).

5. Η αξιοκρατία οδηγεί στη συναισθηματική πλήρωση και στην προσωπική ικανοποίηση, εφόσον το άτομο δικαιώνεται απέναντι στον εαυτό του και αναγνωρίζεται κοινωνικά ανάλογα µ ε τις προσπάθειες που κατέβαλε.

6. Προσδίδει αίσθημα ασφάλειας για το μέλλον του, για μια σταδιοδρομία που μπορεί να  την  οργανώσει και να την προγραμματίσει.

7. Συνιστά κίνητρο για ενεργοποίηση των δυνάμεων του, μεγαλύτερη προσπάθεια,  ανάληψη  πρωτοβουλιών και  αύξηση  της  αποδοτικότητας του ατόμου. Εγείρει τη αγωνιστικότητά του, µε την οποία αντιμάχεται κάθε εμπόδιο για την πραγμάτωση των στόχων του.

Κοινωνία:

1. Αναπτύσσεται η ευγενής άμιλλα µμεταξύ των µελών της κοινωνίας. 

2. Καλλιεργείται η κοινωνική συνείδηση, τα άτομα κοινωνικοποιούνται ομαλά  και  αισθάνονται  οργανικά δεμένα µε το  κοινωνικό σύνολο, µε αποτέλεσμα να αναπτύσσεται η συνεργασία και η αλληλεγγύη και να προάγεται η κοινωνική συμβίωση.

3. Εξασφαλίζεται η  κοινωνική ισορροπία και η δικαιοσύνη, ενώ, παράλληλα μειώνονται οι κοινωνικές  και ταξικές  ανισότητες  και  οι οικονομικές διαφορές µμεταξύ των πολιτών.

4. Αξιολογούνται οι πολίτες µε δίκαια και αντικειμενικά κριτήρια, ικανοποιείται το δημόσιο περί   δικαίου αίσθημα και αναπτύσσεται εμπιστοσύνη στους κοινωνικούς θεσμούς και πολιτειακούς νόμους. 

5. Τοποθετούνται στην κρατική μηχανή   οι άξιοι και ικανοί πολίτες, οργανώνεται  η  πολιτεία  και  επαληθεύεται  το  γνωμικό  «ο  κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση», µε αποτέλεσμα την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και την άριστη λειτουργία της πολιτείας. 

6. Δημιουργούνται πρότυπα ήθους και εργατικότητας προς μίμηση, αφού όλοι γνωρίζουν ότι µόνο αυτά παίζουν ρόλο για την ανάληψη κάποιου αξιώματος.

7. Η αξιοκρατία στηρίζει τη δημοκρατία, διαμορφώνει το δημοκρατικό ήθος των πολιτών, διασφαλίζει τους δημοκρατικούς  θεσμούς, αναβαθμίζει την πολιτική ζωή αφού οι άριστοι των πολιτών ασκούν την εξουσία προς όφελος του συνόλου.

8. Γενικότερα, η κοινωνία ευδοκιμεί και προοδεύει σ’ όλους τους τομείς (ανάπτυξη της παιδείας, της επιστήμης, των τεχνών, της πολιτικής, της οικονομίας, του βιοτικού επιπέδου).

ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑΣ

1. Στη νοοτροπία των σύγχρονων Νεοελλήνων, σύμφωνα µε την οποία το ρουσφέτι – κατάλοιπο της περιόδου της τουρκοκρατίας – αποτελεί κλειδί για την ανάδειξη και την καταξίωση.

2. Στην έλλειψη παιδείας αλλά και αληθινής κοινωνικής αγωγής και κοινωνικής συνείδησης, που ευνοούν τον ατομικισμό και την ικανοποίηση των προσωπικών στόχων και συμφερόντων, ανεξάρτητα από το κοινωνικό όφελος.

3. Το παραπάνω ενισχύεται από τον αστικό τρόπο ζωής, που ενισχύει την ανωνυμία, ευνοεί την έλλειψη κοινωνικού ελέγχου και υπηρετεί την αυθαιρεσία και την εκμετάλλευση.

4. Η επικράτηση  ευδαιμονιστικού και ωφελιμιστικού πνεύματος, η προσήλωση στην ύλη και η θεοποίηση του χρήματος ερμηνεύουν προσπάθειες για επιτυχία του επιδιωκόμενου στόχου µε θεμιτό ή αθέμιτο μέσο.

5. Ο αθέμιτος ανταγωνισμός και η ανεργία τροφοδοτούν την επιζήτηση της σταδιοδρομίας του ατόμου με κάθε μέσο.

6. Τα ανθρώπινα πάθη και οι αδυναμίες, όπως ο εγωισμός, η αυτοπροβολή, η φιλαυτία και η φιλαρχία υπερνικούν τις ηθικές αξίες.

7. Οι διάφοροι πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι που µε παρασκηνιακές δραστηριότητες προωθούν τους «δικούς » τους ανθρώπους, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις τους.