Του γιοφυριού της Άρτας

ΤΟΥ ΓΙΟΦΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ

Το δημοτικό τραγούδι "Του γιοφυριού της Άρτας" ανήκει στο είδος των δημοτικών τραγουδιών που ονομάζονται παραλογές.

Δημοτικά τραγούδια
Είναι τα ποιητικά κείμενα που ο αρχικός δημιουργός τους παραμένει άγνωστος και ανώνυμος και τα αποδίδουμε στη λαϊκή ποιητική δημιουργία.
Τα δημοτικά τραγούδια χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
•   δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται γενικά στο λεγόμενο δημόσιο βίο(ακριτικά, κλέφτικα, θρήνοι για την άλωση των πόλεων)
•   δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται σε εκδηλώσεις και συνήθειες του ιδιωτικού βίου(δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς, μοιρολόγια, νανουρίσματα, της αγάπης)
•   παραλογές:αποτελούν από μόνες τους μια ιδιότυπη και ξεχωριστή μορφή δημοτικών τραγουδιών.
 

Παραλογές
•    Είναι συνήθως πολύστιχα ποιήματα με αφηγηματικό και επικολυρικό χαρακτήρα.
•   Αναπτύσσουν ένα μύθο που εξελίσσεται σταδιακά και έχει όλα τα γνωρίσματα της αφηγηματικής ποιητικής γραφής:αρχή και δέση του μύθου,σταδιακή εξέλιξη, κορύφωση και τέλος λύση.
•   Αντλούν το περιεχόμενο τους από αρχαίους ελληνικούς μύθους, από νεότερες παραδόσεις, από διάφορα δραματικού χαρακτήρα κοινωνικά περιστατικά, από την ιστορική μνήμη ή έχουν υπόθεση πλαστή.
•    Παρουσιάζουν έντονα παραμυθιακά και εξωλογικά στοιχεία.
•  Χαρακτηρίζονται από αφηγηματική πυκνότητα στην πλοκή του μύθου, με αποτέλεσμα να διακρίνονται από ένα γρήγορο ρυθμό στην όλη ροή και εξέλιξη του μύθου.
•    Η υπόθεση τους παρουσιάζει στοιχεία έντονης δραματικότητας.
 

Χαρακτηριστικά δημοτικών τραγουδιών
1.    Ιαμβικό μέτρο και δεκαπεντασύλλαβος στίχος που χωρίζεται σε δύο ημιστίχια(οκτασύλλαβο και επτασύλλαβο).
2.    Πολύ συχνά το δεύτερο ημιστίχιο αποτελεί επανάληψη και νοηματική αναδίπλωση του πρώτου.
3.    Σπάνια συναντούμε ομοιοκαταληξία στα δημοτικά τραγούδια.
4.   Ο κάθε στίχος χαρακτηρίζεται από συντακτική και νοηματική πληρότητα δηλαδή ο κάθε στίχος εκφράζει ένα πλήρες και ολοκληρωμένο νόημα.
5.    Η γλώσσσα είναι ιδιαίτερα ζωντανή και παραστατική. Αυτό οφείλεται στην πληθωρική χρήση του ρήματος και του ουσιαστικού.
6.    Χρήση άστοχων ερωτημάτων.
7.    Χρήση σταθερών εκφραστικών τρόπων.
8.    Παμψυχισμός: τα άψυχα αποκτούν φωνή και συμπεριφέρονται ως ανθρώπινα όντα.

Το δημοτικό τραγούδι "Του γιοφυριού της Άρτας" 
Σύμφωνα με το Ν.Πολίτη η συγκεκριμένη παραλογή στηρίζεται στην πανάρχαια δοξασία οτι, για να κτιστεί και να στεριώσει ένα κτίσμα, πρέπει να "στοιχειώσει" στα θεμέλια του ένα ζωντανό πλάσμα.
Υπήρχε η πίστη ότι η ψυχή μετά το θάνατο αποκτά υπερφυσικές ιδιότητες και μ’ αυτές προφυλάσσει το χτίσμα. Το θύμα όμως έπρεπε να είναι «καλό», ώστε να μπορεί το καλό πνεύμα να διώχνει όλα τα κακά. Οι άγνωστες αιτίες καταστροφής, ο φόβος και η αγωνία μπροστά στα απρόοπτα γεγονότα στη θεμελίωση και στο κτίσιμο ιδίως μεγάλων έργων, ή πίστη για την ύπαρξη δαιμονικού στοιχείου και εχθρικού δράκοντα του κτισίματος που ζητούσε ικανοποίηση έκαναν τους μαστόρους και τον κόσμο προληπτικούς.Κύριο μέσο πρόληψης και προφύλαξης ήταν το στοίχειωμα του έργου με θυσίες εξιλέωσης εκείνης της άγνωστης δύναμης καταστροφής. Την παλαιότητα κια διαχρονικότητα της αιματηρής πρόληψης βεβαιώνει σειρά πηγών.

Το χτίσιμο του γεφυριού
Είχε μεγάλη σημασία γιατί σήμαινε την προσπάθεια του ανθρώπου να τιθασεύσει τα στοιχεία της φύσης. Οι αρχαίοι Έλληνες ενδιαφέρονταν για την ομορφιά των γεφυριών όμως οι ραγιάδες Έλληνες είχαν διαφορετική άποψη και λίγο τους απασχολούσε η αισθητική των γεφυριών.Το γεφύρι ήταν σημαντικό για το λαό γιατί ήταν χρήσιμο.Είχε ζωτική σημασία γιατί έσωζε τον κόσμο από πνιγμό στις ορμητικές κατεβασιές και το φτιάξιμο του γεφυριού ήταν από τις πιο μεγάλες προσφορές στην κοινότητα.

Θεματικά κέντρα 
Οι θυσίες που απαιτούνται για τα μεγάλα έργα.
Το συναίσθημα ευθύνης του πρωτομάστορα και το κόστος που υφίσταται στην προσωπική και οικογενειακή του ζωή.
Η δύναμη της κατάρας είναι πολύ μεγάλη και επηρεάζει τη ζωή των ζωντανών.
Η δύναμη της αδερφικής αγάπης.
Ο άνθρωπος δεν μπορεί ν' αποφύγει το πεπρωμένο του.

Δομή
1η Ενότητα (στ.1-6):  Το χτίσιμο, το  γκρέμισμα του γεφυριού και ο θρήνος των μαστόρων και των μαθητάδων. 
2η Ενότητα (στ.7-13): Το πουλί με την ανθρώπινη φωνή παρουσιάζει  σαν λύση τη θυσία της γυναίκας του πρωτομάστορα. 
3η Ενότητα (στ.14-20): Η μεταφορά του μηνύματος. 
4η Ενότητα (στ.21-29): Η άφιξη της γυναίκας και η εξαπάτηση της από τους μαστόρους. 
5η Ενότητα (στ.30-34): Το στοίχειωμα της γυναίκας
6η Ενότητα (στ.35-40): Ο θρήνος και η κατάρα. 
7η Ενότητα (στ.41-46): Η αλλαγή της κατάρας και το στέριωμα του γεφυριού.

Η δυσκολία θεμελίωσης του γεφυριού
Η θεμελίωση του γεφυριού της Άρτας φαίνεται αδύνατη, παρά τις προσπάθειες ενός πλήθους μαστόρων και του πρωτομάστορα.Το γεφύρι χτίζεται καθε μέρα και γκρεμίζεται κάθε βράδυ, διότι, σύμφωνα με τις αρχαίες δοξασίες, το βράδυ εμφανίζονται και δρουν οι μαγικές δυνάμεις.
Ο πρωτομάστορας και οι εργάτες  βλέπουν τους κόπους τους να πηγαίνουν χαμένοι και βρίσκονται σε απόγνωση γιατί αντιλαμβάνονται οτι το πρόβλημα ξεπερνά τις δυνατότητες τους και θα πρέπει να δοθεί κάποια εξωπραγματική λύση.

Ο ρόλος του πουλιού
Το πουλί διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο καθώς:
•    ανακοινώνει τη λύση του προβλήματος στους εργάτες και στον πρωτομάστορα.
•    δημιουργεί μια δραματική κατάσταση στη ζωή του πρωτομάστορα και του θέτει το εξής δίλημμμα: να υπακούσει στο καθήκον που έχει ως πρωτομάστορας ή να υπακούσει στο συναίσθημα βάζοντας πάνω απ' όλα τη σύζυγο του αλλά παραβλέποντας το χρέος του και το κοινό καλό.
•   μεταφέρει το μήνυμα στη σύζυγο του πρωτομάστορα.
•   αναλαμβάνει την πρωτοβουλία ν' αλλάξει το μήνυμα επιταχύνοντας έτσι την εξέλιξη της υπόθεσης.
Τα πουλιά εμφανίζονται με ανθρώπινες ιδιότητες  πολύ συχνά στα δημοτικά τραγούδια και ο ρόλος τους είναι καθοριστικός. Δίνουν λύσεις, μεταφέρουν μηνύματα και η επιλογή τους μαρτυρά τη συμμετοχή των στοιχείων της φύσης στην ανθρώπινη ζωή.

Δραματική σύγκρουση στην ψυχή των ηρώων 

Το δίλημμα του πρωτομάστορα
Ο πρωτομάστορας αποτελεί μια τραγική φυσιογνωμία, καθώς βρίσκεται μπροστά σε μια τρομερή ψυχολογική σύγκρουση ύστερα από το μήνυμα που μετέφερε το πουλί. Πρέπει ν’ αποφασίσει τι θα κάνει: να θυσιάσει τη ζωή της γυναίκας του ή την κατασκευή του γεφυριού για την οποία είναι υπεύθυνος. Η οδύνη του πρωτομάστορα είνια απερίγραπτη.Τι θα βαρύνει περισσότερο στην απόφαση του; η προσωπική του ευτυχία ή το καλό του συνόλου; Το θέλω ή το πρέπει;  Τελικά ο πρωτομάστορας ιεραρχεί το καθήκον του και την ευθύνη που έχει απέναντι στο κοινωνικό σύνολο ,υποτάσσεται στη μοίρα του και αποφασίζει να θυσιάσει τη γυναίκα του. Η απόφαση του όμως αυτή δεν τον ανακουφίζει, αντίθετα του δημιουργεί ανείπωτη θλίψη. Η δραματικότητα κορυφώνεται  όταν έρχεται η γυναίκα του στο γεφύρι. Η καρδιά του πρωτομάστορα ραγίζει αλλά δεν μπορεί πια να κάνει πίσω. Όταν φτάσει η τραγική στιγμή της θυσίας, ο πρωτομάστορας κάνει την πιο εντυπωσιακή, αποφασιστική και ταυτόχρονα πιο σκληρή κίνηση. Είναι αυτός που  ρίχνει το μεγαλύτερο λίθο, ολοκληρώνοντας έτσι με τρόπο τραγικό και έντονα συγκινησιακό  την πράξη της θυσίας. Είναι αυτός που πρέπει να πραγματοποιήσει τις εντολές της μοίρας και αυτός που πρέπει να φέρει την κύρια ευθύνη για την πράξη της θυσίας.

Η δραματική σύγκρουση στην ψυχή της γυναίκας του πρωτομάστορα
•     Στην αρχή είναι ξένοιαστη, χαρούμενη και ανυποψίαστη γι αυτό που πρόκειται να συμβεί.
•    Χαιρετά χαρούμενα τους εργάτες, βλέπει τον άνδρα της να είναι στενοχωρημένος και θέλει να μάθει τι του συμβάινει.
•    Αισθάνεται μεγάλη αγάπη για τον άντρα της και είναι πρόθυμη να τον βοηθήσει όπως μπορεί.
•    Είναι αφελής, καλοπροαίρετη, γεμάτη τρυφερότητα για το σύζυγο της.
•    Δέχεται πρόθυμα να κατεβεί στην καμάρα για να βρει το δαχτυλίδι που είχε χάσει ο σύζυγος της.
•    Προαισθάνεται οτι κάτι δεν πάει καλά και ζητά από τους εργάτες να την τραβήξουν πάνω.
•    Η γυναίκα  συνειδητοποιεί την απάτη του πρωτομάστορα και  την πρόθεση του να τη θυσιάσει για να στεριώσει το γεφύρι
•    Νιώθει θυμό και οργή  και εξεγείρεται  όχι τόσο απέναντι στον πρωτομάστορα που την εξαπάτησε όσο στην τραγική της μοίρα.
•   Νιώθει  λύπη, πίκρα, πόνο, θυμό,  απογοήτευση, νιώθει οτι προδόθηκε από το πιο πολύτιμο πράγμα που είχε στη ζωή: το σύζυγο της.
•    Ο πόνος και η οργή της την κάνουν να ξεσπάσει σε κατάρες. Η κατάρα θα μπορούσε να ανακληθεί μόνο από την ίδια.
•    Η γυναίκα αλλάζει την κατάρα μόνο στην υπόμνηση του αδερφού της.
•   Η υπόμνηση του αδερφού της αγγίζουν τις ευαίσθητες χορδές της γυναίκας η οποία στο τέλος αλλάζει την κατάρα της.
•    Η αλλαγή  της  κατάρας υποδηλώνει το στέριωμα του γεφυριού.

 Τα μαγικά στοιχεία
•     Το γεφύρι που τη μέρα χτίζεται και το βράδυ γκρεμίζεται.
•   Η εμφάνιση του πουλιού με την ανθρώπινη φωνή, το οποίο έρχεται να δώσει τη λύση και συγχρόνως θέτει ένα τραγικό δίλημμα στον πρωτομάστορα.
•     Επίσης το  πουλί,  που με ανθρώπινη φωνή μεταφέρει το μήνυμα στη γυναίκα του πρωτομάστορα.
•     Η αλλαγή του μηνύματος από το πουλί που επιταχύνει την εξέλιξη της υπόθεσης.
•     Η κατάρα της γυναίκας να μη στεριώσει το γεφύρι και  όποιος περνάει από εκεί να πέφτει μέσα. Η κατάρα είχε άμεση σχέση με τη μαγεία και  μπορούσε να προκαλέσει πολλά δεινά.

Αφηγηματικές τεχνικές
•    Αφήγηση με μηδενική εστίαση
•    Αφηγητής ετεροδιηγητικός και παντογνώστης
•    Εναλλαγή αφήγησης και διαλόγου.
•  Ο διάλογος χαρίζει ζωντάνια, παραστατικότητα, κρατάει σε εγρήγορση τους ακροατές  και συμβάλλει στην έκφραση των συναισθημάτων των κεντρικών προσώπων, στη σκιαγράφηση του χαρακτήρα τους και στην έντονη δραματικότητα.

Εκφραστικά σχήματα λόγου
1.    Εικόνες ζωντανές και παραστατικές
2.    Υπερβολή: στίχοι 1 και 14
3.    Προσωποποίηση: στίχοι 7,8,9
4.    Σχήμα άρσης και θέσης: στίχοι 8-9, 11-12
5.    Μεταφορά: στίχος 22
6.    Επαναλήψεις: στίχοι 16-17, 19-20, 28-29
7.    Ασύνδετα σχήματα: στίχοι 11-12, 19-20
8.    Νόμος των τριών: στίχοι 7-8-9, 33-34, 37-38
9.    Χρήση του αριθμού 3 και των πολλαπλασίων του:  45 μάστοροι και 60 μαθητάδες.
10.  Τραγική ειρωνεία: στίχοι 24-25

Σχολική φοβία/άρνηση

Η «σχολική φοβία» ή αλλιώς «σχολική άρνηση» είναι μια από τις πιο συνηθισμένες φοβίες που διαγιγνώσκονται κυρίως κατά την παιδική, αλλά και αργότερα κατά την εφηβική ηλικία, και ανήκει στη σφαίρα των αγχωδών διαταραχών.
 

Περιγράφεται ως ο παράλογος φόβος του παιδιού να πάει σχολείο, (δηλ το παιδί συνήθως αρνείται να πάει στο σχολείο χωρίς, όμως να ξέρει το γιατί) και εκφράζει τη δυσκολία του να αφήσει τη μητέρα του και να βρεθεί σε ένα μέρος με άγνωστα πρόσωπα. Οι σκέψεις του παιδιού αφορούν μη πραγματικές ανησυχίες περί εγκατάλειψης από τη μητέρα ή ανησυχίας ότι κάτι κακό θα συμβεί στο ίδιο ή/και στη μητέρα.

Σωματικά συμπτώματα όπως διάρροιες, έμετοι, ταχυκαρδίες, κοιλιακοί πόνοι και πονοκέφαλοι αποτελούν συνήθως τους λόγους που το παιδί προβάλλει για να μην πάει σχολείο. Τα παραπάνω γίνονται πιο έντονα όταν πλησιάζει η ώρα του σχολείου, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου κατά τη διάρκεια των Σαββατοκύριακων και των αργιών.
 

Ακόμη και στην περίπτωση που το παιδί τελικά καταφέρνει να πάει στο σχολείο, μπορεί να δυσκολεύεται πολύ και στην πρώτη ευκαιρία ζητά να γυρίσει σπίτι.
Η πρώτη εμφάνιση φόβου για το σχολείο εμφανίζεται στον παιδικό σταθμό ή στο νηπιαγωγείο και κορυφώνεται στη Β’ τάξη του Δημοτικού. Εκδηλώνεται κυρίως με την έναρξη της σχολικής περιόδου (Σεπτέμβριο/ Οκτώβριο) και πιο σπάνια σε περιπτώσεις σχολικής αλλαγής.


Ένα παιδί παρουσιάζει σχολική φοβία όταν εμφανίζει τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Αόριστα σωματικά συμπτώματα, όπως στομαχόπονοι, πονοκέφαλοι, πόνος στο λαιμό, ναυτία ή ζάλη, διάρροια, ιδιοτροπίες στο φαγητό, νυχτερινούς εφιάλτες, ενούρηση, εγκόπριση κ.α.
• Τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά κύριο λόγο το πρωί.
• Επίσης την ώρα που το παιδί επρόκειτο να πάει σχολείο μπορεί να παρουσιάσει συμπτώματα αντικοινωνικής συμπεριφοράς, όπως εκρήξεις θυμού, επιθετικότητα, υπερκινητικότητα, άρνηση να δεχτεί το φαγητό, να ντυθεί κ.α
• Το παιδί απουσιάζει ένα σημαντικά μεγάλο διάστημα από το σχολείο εξαιτίας αυτών των συμπτωμάτων.

 
Λόγοι της σχολικής άρνησης

Όπως προαναφέρθηκε, τα περισσότερα παιδιά δεν γνωρίζουν για ποιο λόγο αρνούνται να πάνε στο σχολείο και παρουσιάζουν σημαντική δυσκολία να μιλήσουν για την πηγή του άγχους τους. Ωστόσο υπάρχουν και κάποιοι άλλοι λόγοι που είναι πιθανό να συνεισφέρουν στην εκδήλωση της σχολικής άρνησης. Μερικοί είναι:

• Φόβος αποτυχίας
• Πείραγμα από τα άλλα παιδιά στο σχολείο
• Απειλές σωματικής βίας ή ιστορικό σωματικής βίας
• Μαθησιακές δυσκολίες
• Απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου
• Ασθένεια στην οικογένεια
• Διαζύγιο στην οικογένεια
• Συγκρουσιακό οικογενειακό περιβάλλον
• Αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος
• Ζήλια λόγω νέου μωρού.

 
Για να βοηθήσουν οι γονείς ένα παιδί που παρουσιάζει σχολική άρνηση χρειάζεται:
 

• Να το ακούσουν με προσοχή και να το ενθαρρύνουν να μιλήσει για το φόβο του να πάει σχολείο.
• Να αποφύγουν να γελάσουν ή να αστειευτούν μαζί του τη στιγμή που το παιδί θα περιγράφει τα συναισθήματα και τις σκέψεις του σχετικά με αυτό που το φοβίζει.
• Να συζητήσουν διάφορα γεγονότα/ καταστάσεις που συμβαίνουν στο σχολείο, τα οποία μπορεί να εντείνουν το φόβο του.
• Να είναι ήρεμοι, διατηρώντας ένα σταθερό τόνο φωνής και μια στάση κατανόησης και στήριξης απέναντί του.
• Να το ρωτήσουν για το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να του συμβεί στο σχολείο και με τη δική τους βοήθεια να βρουν τρόπους ώστε το παιδί να νιώσει ασφάλεια.
• Να ενθαρρύνουν το παιδί να έχει περισσότερες επαφές με συνομηλίκους (να ενταχθεί σε αθλητικές ομάδες, να έχει εξωσχολικές δραστηριότητες, να έρχεται συχνά σε επαφή με άλλα παιδιά κ.α).

 
Αντιμετώπιση

Η υποστήριξη και η ατομική θεραπεία του παιδιού από κάποιον ειδικό με στόχο την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της θετικής αυτοεικόνας του θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση της σχολικής άρνησης.
Παράλληλα, η συμβουλευτική εργασία με την οικογένεια και η συνεργασία, ψυχολόγου, εκπαιδευτικού, γονέων και μαθητή θα βοηθήσει επιπλέον στη κατανόηση της φύσης των δυσκολιών που δημιουργούν το άγχος στο παιδί και στη μείωση της έντασης των συμπτωμάτων. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να συμπεριλαμβάνεται η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

Οδύσσεια: Ανάλυση πάνω στο κείμενο

Ομήρου Οδύσσεια: Ανάλυση πάνω στο κείμενο by Panagiota Karavi on Scribd

lappeio.blogspot.com
Γιώργος Νικολάου

Αρχαία Α+Β Λυκείου: Αλλαγές ύλης 2016-2017

Ύλη αρχαίων α+β Λυκείου: αλλαγές 2016-2017 by Panagiota Karavi on Scribd

Ευριπίδου Ελένη: Ανάλυση πάνω στο κείμενο

Ευριπίδου Ελένη: Σημειώσεις πάνω στο κείμενο by Panagiota Karavi on Scribd

http://lappeio.blogspot.gr/
Γιώργος Νικολάου

Ιλιάδα: Ανάλυση πάνω στο βιβλίο

Ιλιάδα: Σημειώσεις πάνω στο κείμενο by Panagiota Karavi on Scribd

http://lappeio.blogspot.gr/
Γιώργος Νικολάου

Bullying: Πώς να καταλάβετε ένα θύμα σχολικής βίας

Ο εκφοβισμός είναι μακροχρόνια σωματική ή ψυχολογική βία που ασκείται από ένα άτομο ή ομάδα ατόμων εναντίον ενός ατόμου που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του στη συγκεκριμένη κατάσταση.

Ο σωματικός εκφοβισμός μπορεί να περιλαμβάνει κλωτσιές, σπρωξίματα ή ξύλο ενώ οι πιο συνηθισμένοι τρόποι ψυχολογικού εκβιασμού είναι τα πειράγματα και ο αποκλεισμός.

Θα πρέπει να διακρίνουμε τις εκφοβιστικές πράξεις από τις απλές εκφράσεις επιθετικότητας μεταξύ των μαθητών, επισημαίνοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκφοβισμού, διότι, όπως θα αναλύσουμε παρακάτω, οι εμπλεκόμενοι στην εκπαιδευτική διαδικασία, παρά τους ορισμούς των ειδικών, συχνά δυσκολεύονται να καθορίσουν ποιες συμπεριφορές είναι εκφοβιστικές. 

Για να χαρακτηριστεί, λοιπόν, μια επιθετική πράξη εκφοβισμός θα πρέπει να υπάρχει διαφορά δύναμης μεταξύ δράστη και θύματος, που καθιστά το θύμα αδύναμο να αμυνθεί και το τοποθετεί σε μειονεκτική θέση έναντι του δράστη. 

Η διαφορά δύναμης μπορεί να είναι είτε σωματική είτε ψυχολογική. Οι δράστες είναι πολύ ικανοί στο να αναγνωρίζουν τους μαθητές που δεν διαθέτουν τις δεξιότητες, τις ικανότητες ή τα προσωπικά χαρακτηριστικά για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Η διαφορά δύναμης μπορεί να αφορά από τη μεριά του δράστη ή των δραστών σε μεγαλύτερη σωματική ή αριθμητική δύναμη, περισσότερη αυτοπεποίθηση, σιγουριά, διεκδικητικότητα, μεγαλύτερη γλωσσική επιδεξιότητα, που δίνει τη δυνατότητα στο δράστη να πληγώσει ή να απειλήσει το θύμα με την επιλογή των λέξεων που κάνει ή τον τρόπο ομιλίας, ανώτερες κοινωνικές ή χειριστικές δεξιότητες (π.χ. ικανότητα να στρέψει κάποια άτομα εναντίον κάποιου ή να αποκλείσει κάποιον από μια ομάδα), υψηλότερη κοινωνική θέση και αντίστοιχη ικανότητα επιβολής. 

O εκφοβισμός διαφοροποιείται από άλλα είδη επιθετικότητας, όπως η αντιδραστική επιθετικότητα, η οποία προκαλείται ως αντίδραση σε κάτι ή η προμελετημένη επιθετικότητα, η οποία έχει ένα συγκεκριμένο στόχο, από το γεγονός ότι δεν υπάρχει άλλος προφανής στόχος πέρα από την απόκτηση κυριαρχίας.

Μπορούμε να διακρίνουμε δύο είδη εκφοβισμού: τον άμεσο που εκφράζεται με ευθείες σωματικές ή λεκτικές επιθέσεις προς το θύμα και τον έμμεσο, που περιλαμβάνει τη συκοφαντία, τη χειραγώγηση των φιλικών σχέσεων και τον σκόπιμο αποκλεισμό από μια ομάδα. Το cyber bullying, δηλ. ο εκφοβισμός που πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικών μέσων, όπως είναι τα κινητά τηλέφωνα, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, οι δικτυακοί τόποι και τα chat rooms, αποτελεί ένα πρόσφατο και ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο. 

Ως «ρατσιστικός εκφοβισμός» ή «φυλετική παρενόχληση» χαρακτηρίζεται η επιθετική πράξη που κατευθύνεται προς ένα άτομο που ανήκει σε διαφορετική φυλή ή εθνικότητα, εφόσον αποδειχθεί ότι ο εκφοβισμός προέκυψε ακριβώς λόγω της διαφοράς εθνικότητας μεταξύ του δράστη και του θύματος.

Ο «σεξουαλικός εκφοβισμός» αναφέρεται στη χρήση λεκτικών εκφράσεων με σεξουαλικά υπονοούμενα. Μια άλλη μορφή εκφοβισμού λαμβάνει χώρα όταν μια ομάδα σε ένα πλαίσιο προβαίνει σε πράξεις επιβολής στα νεοφερμένα άτομα, σαν ένα είδος τελετών μύησης ή καψονιών. Σ’ αυτή την περίπτωση, οι δράστες φαίνεται να απαλλάσσονται από το αίσθημα προσωπικής ευθύνης καθώς η πρακτική του εκφοβισμού βασίζεται σε μια παράδοση.

Το ποσοστό των αγοριών που συμμετέχουν σε εκφοβιστικά περιστατικά, κυρίως άμεσου τύπου, είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό των κοριτσιών. Αγόρια και κορίτσια είναι θύματα του έμμεσου ή σχεσιακού εκφοβισμού σε παρόμοιο ποσοστό.

Στην χώρα μας περιστατικά βίας μένουν στην αφάνεια είτε γιατί θεωρείται ότι η δημοσιοποίησή τους θα στιγματίσει τους θύτες ή/και τα θύματα είτε γιατί θα μειώσει το κύρος του σχολείου. Έχει βρεθεί, επίσης, ότι συμπεριφορές του τύπου «δράση συμμοριών» βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα στη χώρα μας, ενώ πιο συχνά είναι τα περιστατικά επιθέσεων και ξυλοδαρμών μεταξύ μαθητών, με μεγαλύτερη συχνότητα στο Γυμνάσιο απ’ ό, τι στο Λύκειο. Βρέθηκε, επίσης, ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό παιδιών δεν ζητούν βοήθεια από τους εκπαιδευτικούς για προβλήματα που αντιμετωπίζουν στο χώρο του σχολείου.

Έχει υποστηριχθεί ότι και το ίδιο το σχολείο ως θεσμός ασκεί βία, μέσω της χειραγώγησης, της συναίνεσης, του προσεταιρισμού και της εσωτερίκευσης των κανόνων και προτύπων συμπεριφοράς, συμμετέχοντας σ’ έναν ευρύτερο κοινωνικό έλεγχο της εκπαίδευσης.

Μπορούμε να υποψιαστούμε ότι ένα παιδί εκφοβίζεται με βάση κάποια δευτερεύοντα σημάδια θυματοποίησης:

- ένα ασυνήθιστα ήσυχο παιδί γίνεται όλο και πιο απόμακρο

- ένα παιδί, που, συνήθως, είναι συγκρατημένο, γίνεται επιθετικό (ως αποτέλεσμα της απογοήτευσης και της ανικανότητας να αντιμετωπίσει τη θυματοποίηση με άλλο τρόπο)

- πτώση της σχολικής επίδοσης χωρίς προφανή λόγο

- απροθυμία συμμετοχής σε εξωσχολικές δραστηριότητες

- ασθένεια πριν από ομαδικές δραστηριότητες

- στις ομαδικές σχολικές δραστηριότητες κανείς δεν θέλει να σχηματίσει ζευγάρι μ’ αυτό το παιδί

- απουσίες από το σχολείο χωρίς πειστικές εξηγήσεις

- τα προσωπικά αντικείμενα του παιδιού είναι μονίμως κατεστραμμένα ή έχουν χαθεί.

Ύλη Πανελλαδικών Εξετάσεων 2017

Ύλη Πανελλαδικών 2017 by Panagiota Karavi on Scribd

Πρώτη μέρα στο σχολείο / Το άγχος του αποχωρισμού

Είναι βέβαιο ότι η πρώτη μέρα στο σχολείο για πολλούς μικρούς μαθητές αλλά και τους γονείς τους είναι συχνά μια κατάσταση έντονα συναισθηματικά φορτισμένη.  Πολλές φορές τα μικρά παιδιά μπορεί να νιώσουν μεγάλο άγχος και φόβο... μπορεί να κλάψουν, να θυμώσουν, ακόμα και να αρνηθούν να πάνε σχολείο!

 

Το άγχος αποχωρισμού και η πρώτη μέρα στο σχολείο

Η πρώτη ημέρα στο σχολείο είναι πραγματικά μια σημαντική στιγμή για το παιδί και συνδέεται με αυτό που ονομάζουμε «άγχος αποχωρισμού».

Τι είναι όμως το άγχος αποχωρισμού; Ουσιαστικά αναφέρεται σ' εκείνο το αναπτυξιακό στάδιο όπου το παιδί νιώθει φόβο και άγχος γιατί αναγκάζεται να αποχωριστεί το γονιό του. Ο λόγος που τα μικρότερα παιδιά νιώθουν αυτό το «άγχος αποχωρισμού» το οποίο μπορεί να εκδηλωθεί με κλάματα, φόβο, διαμαρτυρίες και θυμό, είναι ότι δεν έχουν ακόμα μία δομημένη αίσθηση αυτού που ονομάζουμε «μονιμότητα του αντικειμένου». Όσο πιο μικρά είναι τα παιδιά, τόσο πιο έντονα αισθάνονται πως όταν αποχωρίζονται κάτι ή κάποιον, όταν δηλαδή εκείνος δεν είναι παρών και δεδομένος στις αισθήσεις τους, έχει χαθεί από τη ζωή τους. Αυτό λοιπόν, σε συνδυασμό με το ότι δεν έχει δομηθεί ακόμα μια πιο ολοκληρωμένη αίσθηση του χρόνου, δημιουργεί τον φόβο ότι αν ο γονιός φύγει, μπορεί και να μην ξαναγυρίσει. Αυτός είναι και ένας λόγος που συχνά τα παιδιά μπορεί πραγματικά να γραπώνονται από τον γονιό για να τον εμποδίσουν να φύγει.

Η αίσθηση του χρόνου και της «μονιμότητας του αντικειμένου», ακόμη και αν κάποιος δεν βρίσκεται στο οπτικό μας πεδίο, αναπτύσσεται στα παιδιά σταδιακά μετά το 14ο μήνα. Ένα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να προσέξουν οι γονείς λοιπόν είναι ότι όσο μικρότερο είναι το παιδί τόσο μικρότερος πρέπει να είναι ο χρόνος που θα αποχωρίζεται τους γονείς και τόσο πιο σύντομα θα πρέπει να γίνεται η επανασύνδεση. Όσο το παιδί μεγαλώνει ο χρόνος αυτός μπορεί σταδιακά να αυξάνει.

 

Η απαραίτητη ασφάλεια, ακόμη κι όταν ο γονιός δεν είναι εκεί

Ένα παιδί ξεκινά το σχολείο σε πολύ μεγαλύτερη ηλικία. Σε κάθε περίπτωση όμως ένα τόσο σημαντικό γεγονός αποχωρισμού, όπως η πρώτη ή οι πρώτες ημέρες στο σχολείοθα φέρει στην επιφάνεια συναισθήματα άγχους που σχετίζονται με την προσωρινή απώλεια του γονιού. Περιμένουμε ότι ένα παιδί που έχει αναπτύξει έναν ασφαλή συναισθηματικό δεσμό με τον γονιό του και που έχει περάσει σταδιακά από αυτήν την εμπειρία του αποχωρισμού και της επανασύνδεσης όλα τα προηγούμενα χρόνια, αναμένεται ότι τελικά θα καταφέρει να χειριστεί το άγχος και να ρυθμίσει το συναίσθημά του.

Έτσι λοιπόν μερικοί από τους βασικούς στόχους στο προ-νήπιο και στο νήπιο, ακόμα ίσως και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, είναι να μπορέσουν τελικά τα παιδιά να διατηρήσουν μια αίσθηση ασφάλειας όταν αποχωρίζονται τον γονιό, να καταφέρουν να χειριστούν το άγχος του αποχωρισμού, να μπορέσουν να ζήσουν για κάποιο χρονικό διάστημα με την υπόσχεση της επανασύνδεσης με το γονιό και να ξεκινήσουν σιγά-σιγά να λειτουργούν πιο ανεξάρτητα. Αυτή βέβαια είναι μια διαδικασία που συχνά μπορεί να είναι κάπως δύσκολη και που ενδέχεται να πάρει κάποιο χρόνο.

 

Οι υποψίες των γονιών, όταν ένα παιδί δεν αντιδρά ή αντιδρά υπερβολικά

Πολύ σημαντική στιγμή είναι η επανασύνδεση του παιδιού με το γονιό. Ένα παιδί που έχει αναπτύξει έναν ασφαλή συναισθηματικό δεσμό με τον γονιό του είναι πιθανό να τρέξει, ίσως κλαίγοντας, στην αγκαλιά της μαμάς του όταν τη δει, όμως πολύ γρήγορα θα ηρεμήσει,  θα νιώσει καλά και θα έχει και πάλι όρεξη να παίξει και να εξερευνήσει το περιβάλλον γύρω του. Η αγκαλιά, η φωνή και τα λόγια του γονιού θα το έχουν παρηγορήσει και θα το έχουν γεμίσει ξανά με μια αίσθηση ασφάλειας και αυτοπεποίθησης. Έτσι σταδιακά θα μπορέσει να ζήσει με την υπόσχεση της επανασύνδεσης με τον γονιό.

Αντίθετα, ένα παιδί που πότε δε θα εκφράσει κάποια δυσφορία όταν αποχωρίζεται το γονιό και που δεν θα αναζητήσει την αγκαλιά ή την παρηγοριά όταν επανασυνδεθεί μαζί του, δεν είναι απαραίτητο ότι αισθάνεται και καλά. Στην πραγματικότητα ενδέχεται να βιώνει μεγάλο άγχος το οποίο δεν μπορεί να εκφράσει και έτσι το καταπνίγει. Ένα τέτοιο παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να έρθει σε επαφή με το συναίσθημα του και αυτό είναι σημαντικό να το δούμε.

Το ίδιο όμως μπορεί να συμβαίνει και με ένα άλλο παιδί το οποίο δεν θα καταφέρει να ηρεμήσει εύκολα μετά την επανασύνδεση με τον γονιό, αλλά θα συνεχίσει να είναι πολύ φοβισμένο ή θυμωμένο. Και σε αυτή την περίπτωση ενδέχεται να έχει δυσκολία στην ρύθμιση του συναισθήματός του.

 

Όλα τα παιδιά δεν είναι ίδια ή κάθε παιδί είναι διαφορετικό

Όλα τα παιδιά δεν είναι ίδια. Έτσι περιμένουμε ότι κάθε παιδί θα αντιδράσει διαφορετικά, κυρίως βάσει της προηγούμενης εμπειρίας του πάνω σε θέματα αποχωρισμού και επανασύνδεσης και του τρόπου που έχει μάθει να διαχειρίζεται παρόμοιες καταστάσεις. Αν και γνωρίζουμε ότι το οικογενειακό περιβάλλον παίζει καθοριστικό ρόλο στις παραπάνω διεργασίες, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε και το στοιχείο της ιδιοσυγκρασίας κάθε παιδιού. Κάποια παιδιά επιδεικνύουν μεγαλύτερη αντίσταση στο stress από κάποια άλλα, πράγμα που σημαίνει ότι θα αντιμετωπίσουν πιο ομαλά ζητήματα αποχωρισμού και επανασύνδεσης, μεταξύ άλλων και την πρώτη ημέρα στο σχολείο.

 

Τρόποι να βοηθήσετε το παιδί στην πρώτη μέρα στο σχολείο

Μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να χειριστεί το άγχος αποχωρισμού τις πρώτες ημέρες στο σχολείο:

1. Μια/δυο εβδομάδες πριν την έναρξη της πρώτης ημέρας προγραμματίστε μερικές επισκέψεις στο σχολείο. Αν υπάρχει η δυνατότητα να μπείτε νωρίτερα στο σχολείο, δείξτε στο παιδί σας την τάξη του, γνωρίστε μαζί τη δασκάλα του, δείξτε του που είναι η τουαλέτα, κάντε μια βόλτα στο χώρο που θα παίζει στα διαλείμματα. Αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, βρείτε κάποια αφορμή και απλώς περπατήστε μαζί έξω από το κτήριο του σχολείου. Όσο περισσότερο χρόνο περάσετε στους χώρους του σχολείου πριν την πρώτη ημέρα, τόσο ευκολότερη θα είναι και η μετάβαση.

2. Αν υπάρχει η δυνατότητα γνωρίστε κάποιο άλλο παιδί που ξέρετε ότι θα είναι στην ίδια τάξη με το δικό σας και καλέστε το στο σπίτι σας για να παίξουν και να γνωριστούν. Έτσι αν υπάρχει ήδη κάποιος φίλος, το παιδί ενδέχεται να νιώσει πιο άνετα την πρώτη ημέρα.

3. Μια καλή ιδέα προετοιμασίας για την πρώτη ημέρα στο σχολείο θα ήταν να παίξετε μαζί με το παιδί σας το «σχολείο». Μπορείτε να παίξετε ρόλους (role play) ή να χρησιμοποιήσετε κούκλες και αρκουδάκια, προκειμένου να αναπαραστήσετε τί κάνει ένα παιδί στο σχολείο, πως θα είναι η πρώτη ημέρα, πως θα είναι η στιγμή του αποχωρισμού κλπ.

4. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να μπορούν να καθρεφτίσουν το συναίσθημα του παιδιού τους. Αν παραδείγματος χάρη το παιδί κλαίει, μπορείτε να πείτε: «βλέπω ότι τα ματάκια κλαίνε, καταλαβαίνω ότι νιώθεις στεναχωρημένος». Είναι σημαντικό οι γονείς να δείξουν στο παιδί τους «πώς είναι να βάζεις σε λόγια αυτά που αισθάνεσαι».

5. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να περάσουν στο παιδί το μήνυμα ότι επιτρέπεται να έχουμε και δυσάρεστα συναισθήματα (όπως στεναχώρια ή θυμό) και ότι οι ίδιοι, ως γονείς, μπορούν να αντέξουν το βάρος των συναισθημάτων του παιδιού. Έτσι αντί να πείτε: «έλα τώρα, μην κλαις, δεν φοβάσαι στ’ αλήθεια, είσαι μεγάλο παιδί πια», είναι πολύ προτιμότερο να αποδεχτείτε το συναίσθημά του παιδιού λέγοντας: «μερικές φορές είναι δύσκολο όταν φεύγει η μαμά. Μπορεί να νιώσεις λιγάκι στεναχωρημένος» και να δώσετε μια μεγάλη αγκαλιά.

6. Σημαντικό είναι οι γονείς να καθησυχάσουν το παιδί δίνοντας του μια θετική προοπτική για την πρώτη ημέρα στο σχολείο. Ένας γονιός θα μπορούσε να πει: «ξέρω ότι τώρα είσαι στεναχωρημένος αλλά θα περάσεις πολύ όμορφα σήμερα» ή «ξέρω ότι τώρα είναι λιγάκι δύσκολο αλλά πολύ σύντομα θα γελάς και θα παίζεις με τα άλλα παιδάκια». Αν ένας γονιός εκφράσει με τη στάση του την πεποίθηση ότι το παιδί θα τα καταφέρει και ότι το σχολείο είναι ένα ασφαλές περιβάλλον, είναι πιθανό ότι και το παιδί θα αισθανθεί μεγαλύτερη ασφάλεια.

7. Ενημερώστε το παιδί από πριν για το πρόγραμμα που θα ακολουθήσει. Για παράδειγμα μπορείτε να πείτε: «θα παίξεις εδώ με τους φίλους σου και θα έρθω να σε πάρω μετά το μεσημεριανό φαγητό (αν π.χ. τα παιδιά τρώνε μεσημεριανό στο σχολείο)». Επειδή τα παιδιά αυτών των ηλικιών δεν έχουν ακόμα μια ανεπτυγμένη αίσθηση του χρόνου είναι καλό να είστε συγκεκριμένοι.

8. Πάντοτε να ενημερώνεται το παιδί σας ότι τώρα θα φύγετε. Αυτό θα βοηθήσει στην οικοδόμηση μιας σχέσης εμπιστοσύνης και θα κάνει το παιδί να νιώσει πιο ασφαλές.

9. Φτιάξτε μια ρουτίνα αποχωρισμού. Για παράδειγμα μπορείτε να πείτε: «τώρα θα σου διαβάσω μια ιστορία και μετά θα κάνουμε μια αποχαιρετιστήρια αγκαλιά», ή «και τώρα θα πούμε αντίο και θα κουνήσουμε τα χέρια μας πίσω από το παράθυρο». Έτσι το παιδί θα νιώσει ότι έχει κάποιον έλεγχο στη διαδικασία του αποχωρισμού.

10. Να είστε πάντοτε στην ώρα σας για να πάρετε το παιδί από το σχολείο, ειδικά τις πρώτες ημέρες. Αν το παιδί νιώσει ότι όντως θα έρχεστε την ώρα που υποσχεθήκατε είναι πιθανό ότι σταδιακά θα μπορεί να σας αποχωρίζεται πιο εύκολα.

11. Εξηγείστε στο παιδί τι θα κάνετε και πού θα είστε όση ώρα εκείνο θα είναι στο σχολείο. Μπορείτε να πείτε: «όσο εσύ θα είσαι στο σχολείο εγώ θα είμαι στη δουλειά», ή «θα πάω στην αρχή για ψώνια και μετά θα πάω στο σπίτι για να ετοιμάσω το φαγητό».

12. Είναι πολύ σημαντικό, όταν το παιδί γυρίσει στο σπίτι να ακούσετε με ειλικρινές ενδιαφέρον αυτά που έχει να σας διηγηθεί από την πρώτη ημέρα στο σχολείο και να ενισχύσετε την αφήγησή του κάνοντας πολλές διερευνητικές ερωτήσεις.

13. Είναι σημαντικό να δώσετε έμφαση και στα θετικά συναισθήματα που συνδέονται με το σχολείο. Έτσι μπορείτε να ρωτήσετε: «Ποια ήταν η καλύτερη στιγμή στο σχολείο; Τί σου άρεσε πιο πολύ από την τάξη σου; Με ποια παιδιά έπαιξες; Τι παιχνίδια παίξατε;».

 

Τα συναισθήματα των γονιών

Σε μια σχέση τα συναισθήματα και οι ανησυχίες δεν είναι μονόδρομες. Περιμένουμε ότι τα παιδιά θα βιώσουν το άγχος του αποχωρισμού όμως αυτό δε σημαίνει ότι οι γονείς θα μείνουν αμέτοχοι σε αυτό. Αντίθετα είναι φυσικό να νιώσουν κι εκείνοι άγχος. ίναι σημαντικό λοιπόν να εξετάσουν και οι ίδιοι τα δικά τους συναισθήματα σε σχέση με τον αποχωρισμό από το παιδί τους και να μην ξεχνούν ότι είναι αναμενόμενο να αισθανθούν κάποια ανησυχία ή στεναχώρια καθώς το μικρό παιδί μεγαλώνει.

Επιπλέον, τα βιώματα και οι εγγραφές που φέρει κάθε γονιός παίζουν και αυτά το ρόλο τους στο πως θα αντιμετωπίσει τις διαδικασίες αποχωρισμού και επανασύνδεσης του παιδιού του.  Έτσι, σε κάποιες περιπτώσεις, ι εμπειρίες και οι μνήμες που έχει ένας γονιός από τη δική του παιδική ηλικία ενδέχεται να κάνουν τη διαδικασία αποχωρισμού πιο δύσκολη. Προσπαθήστε λοιπόν να διερευνήσετε και τα δικά σας συναισθήματα και να επικεντρωθείτε στα θετικά σημεία αυτή της νέας εμπειρίας για το παιδί.

Πραγματικά το παιδί σας θα είναι πολύ διαφορετικό μετά το τέλος της πρώτης σχολικής χρονιάς. Θα μπορεί να κρεμάσει το μπουφάν του στην κρεμάστρα μόνο του, θα μπορεί να μοιραστεί ένα παιχνίδι με έναν φίλο του, θα μπορεί να μιλάει για τα συναισθήματά του κλπ. Η εμπειρία του με το σχολείο θα το βοηθήσει να κοινωνικοποιηθεί, να μάθει πως να εκφράζει τις επιθυμίες του και πως να λειτουργεί πιο ανεξάρτητα,. Δεξιότητες δηλαδή που είναι βασικά συστατικά μιας ευτυχισμένης ζωής.

Πηγή: www.korovilas.gr

Πρώτη μέρα στο σχολείο

Το παιδί σας πηγαίνει για πρώτη φορά στο σχολείο ή ξεκινάει μια καινούρια σχολική χρονιά; Όσο συγκινημένη ή ανασφαλής νιώθετε, είναι σημαντικό να μην μεταδώσετε τη νευρικότητά σας στο παιδί γιατί δεν γνωρίζει πώς να τη χειριστεί. Λίγο πριν το βάλετε για ύπνο «νωρίς, γιατί αύριο έχουμε να ξυπνήσουμε πρωί για να πάμε στο σχολείο», ακολουθήστε μερικές απλές συμβουλές που μπορεί να το βοηθήσουν.

Τι να κάνετε:
- Πείτε του ιστορίες. Μιλήστε στο παιδί για τις δικές σας εμπειρίες από το σχολείο. Φροντίστε να επιλέξετε τις πιο αστείες και ευχάριστες μην διστάσετε όμως να ομολογήσετε πως την πρώτη μέρα είχατε κι εσείς άγχος και φόβο για το άγνωστο, συναισθήματα όμως που, όπως θα του εξηγήσετε, είναι φυσιολογικά και απολύτως αποδεκτά. Τονίστε του επίσης πως πολύ γρήγορα τα ξεχάσατε, κάνατε καινούργιους φίλους και συμπαθήσατε τη δασκάλα σας.
- Μιλήστε του με ειλικρίνεια. Αν το παιδί σας είναι «πρωτάκι» στο δημοτικό, καλό είναι να του δώσετε μια ρεαλιστική εικόνα της σχολικής καθημερινότητας. Εξηγήστε του πώς θα είναι τα θρανία μέσα στην τάξη, μιλήστε του για την υπακοή και το σεβασμό απέναντι στη δασκάλα του, για το διάλειμμα και τα παιχνίδια που θα κάνει εκεί. Τονίστε τα θετικά στοιχεία: θα μάθει να διαβάζει μόνο του τις αγαπημένες του ιστορίες, θα μάθει νέα ομαδικά παιχνίδια, θα κάνει καινούργιους φίλους και θα αποκτήσει καινούρια ενδιαφέροντα.  
- Αγοράστε μαζί τα σχολικά. Αφήστε το να επιλέξει μόνο του το καινούργιο του γραφείο ή τη σάκα του σχολείου. Έτσι, θα ξεκινήσει με περισσότερο κέφι και διάθεση τα πρώτα διαβάσματα.
- Δώστε του πρωτοβουλία. Όπως εσείς σε κάθε επαγγελματικό ή προσωπικό ραντεβού διαλέγετε με προσοχή τα ρούχα που θα φορέσετε, ώστε να σας αντιπροσωπεύουν αλλά και να αισθάνεστε άνετα και όμορφα μέσα σε αυτά, έτσι και εκείνο μπορεί να θέλει να διαλέξει μόνο του τα ρούχα που θα φορέσει την πρώτη του μέρα στο σχολείο.
- Δείξτε κατανόηση. Μην ξεχνάτε ότι το παιδί προσπαθεί να ενταχθεί και να βρει την θέση του σ’ αυτή την καινούργια, μικρή κοινωνία. Δείξτε κατανόηση στις οποίες αλλαγές της συμπεριφοράς του. Εξάλλου, το πιο πιθανόν είναι να είναι προσωρινές.
- Διαβάστε του βιβλία. Στην αγορά θα βρείτε πολλά βιβλία που προετοιμάζουν τα παιδιά για την πρώτη τους επαφή με τον παιδικό σταθμό ή το δημοτικό σχολείο. Διαβάστε τα μαζί και πάρτε από αυτά αφορμή για να συζητήσετε τα αισθήματα των παιδιών την πρώτη φορά που ξεκινούν κάτι τόσο καινούργιο, αλλά και συναρπαστικό.
- Η πρώτη ημέρα πρέπει να είναι γιορτινή. Προγραμματίστε να μαγειρέψετε το αγαπημένο του φαγητό, φτιάξτε γλυκό και καλέστε τις γιαγιάδες, τους παππούδες ή τη νονά και το νονό για «γιορτάσετε» το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς.

Τι ΔΕΝ πρέπει να κάνετε: 
- Μην μιλάτε σε τρίτους για τις δυσκολίες του παιδιού σας όταν εκείνο είναι μπροστά.
- Μην σχολιάζετε την συμπεριφορά των παιδαγωγών ή της δασκάλας μπροστά του.
- Μην ξεγελάσετε το παιδί σας και προσπαθήσετε να φύγετε από το προαύλιο την στιγμή που εκείνο έχει στρέψει αλλού την προσοχή του.
- Μη μείνετε στο σχολείο. Αν κρυφοκοιτάζετε στην αίθουσα για να δείτε αν σταμάτησε να κλαίει, τότε το ξέσπασμά του θα είναι αναπόφευκτο.
 - Φροντίσετε να μην συμβούν ταυτόχρονα στην ζωή του άλλες αλλαγές, όπως: να συνδυάσετε την είσοδο του στο παιδικό σταθμό ή σχολείο με την επιστροφή σας στο γραφείο, τον ερχομό ενός δεύτερου παιδιού ή τον αποχωρισμό της πιπίλας.
- Αποφύγετε κάθε είδους διαπληκτισμό την ημέρα πριν φύγει για το σχολείο

7 σκέψεις πριν ανεβάσετε φωτογραφίες του παιδιού σας στο Ίντερνετ

Στις μέρες μας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει η προέκταση της καθημερινότητάς μας… smartphones, Facebook, Instagram. Ως γονείς, νιώθουμε πολύ συχνά την ανάγκη να κοινοποιήσουμε φωτογραφίες απ’ όλα αυτά που κάνουμε μαζί με τα παιδιά μας και να τα μοιραστούμε με φίλους και συγγενείς. Ωστόσο, πριν ποστάρουμε φωτογραφίες των παιδιών μας στο Ίντερνετ (όπου θα μπορεί ο καθένας να βλέπει για πάντα), καλό είναι αρχικά να αναρωτηθούμε κατά πόσο συμφωνούμε με τις συνέπειες αυτής μας της πράξης. Σκεφτείτε το καλύτερα αν απαντήσετε «ναι» σε κάποια από τις ακόλουθες ερωτήσεις:

1. «Θα μπορούσε ποτέ το ποστ μου να φέρει σε δύσκολη θέση το παιδί μου;»

Οι κοινοποιήσεις σας στα social media δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι το μέσο για να κάνετε πλάκα στο παιδί σας, να του προκαλέσετε αμηχανία ή να το κάνετε να νιώσει άβολα.

2. «Θα ένιωθα περίεργα αν μάθαινα ότι κάποιος άγνωστος εκτύπωσε μια φωτογραφία του παιδιού μου που πόσταρα;»

Αν υπάρχει οτιδήποτε που είναι καλύτερα να μείνει «μεταξύ σας», τότε ας μείνει.

3. «Μήπως το ποστ μου αποκαλύπτει προσωπικά στοιχεία;»

Αναρωτηθείτε αν θα μπορούσε κάποιος άγνωστος να μάθει πού μένετε, σε ποιο σχολείο πηγαίνει το παιδί σας ή άλλες προσωπικές πληροφορίες. Να είστε προσεκτικοί και να αποφεύγετε να ποστάρετε στοιχεία, π.χ. διευθύνσεις, τοποθεσίες ή λογότυπα, που θα επέτρεπαν σε οποιονδήποτε ξένο να έχει πρόσβαση στο παιδί σας. 

4. «Πήρα την άδεια των άλλων γονιών προτού ποστάρω τη φωτογραφία που απεικονίζει και το δικό τους παιδί;»

Αρκετοί γονείς δεν έχουν πρόβλημα, αλλά καλό είναι να μην αποφασίζετε μόνοι σας για εκείνους. Βέβαια, υπάρχουν κι εκείνοι που δεν το επιτρέπουν αυστηρά.

5. «Υπάρχει περίπτωση η φωτογραφία που πόσταρα να κάνει περίγελο το παιδί μου στους φίλους του;»

Το τελευταίο πράγμα που θέλετε -ειδικά αν τα παιδιά σας διανύουν την προεφηβεία τους- είναι να τα κοροϊδεύουν οι φίλοι τους εξαιτίας σας.

6. «Θα προσπαθούσα ποτέ να συνετίσω το παιδί μου μέσα από το ποστ μου;»

Τα social media δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιούνται για να ταπεινώσετε το παιδί σας. Οφείλετε να βρείτε άλλες, ενδεδειγμένες μεθόδους πειθαρχίας, αν θέλετε να το συνετίσετε και να του δώσετε ένα εποικοδομητικό μάθημα.  

7. «Θα μπορούσε το ποστ μου να επηρεάσει το μέλλον του παιδιού μου με οποιονδήποτε τρόπο;» 

Το ψηφιακό αποτύπωμα του παιδιού σας θα το ακολουθεί για όλη την υπόλοιπη ζωή του. Αναρωτηθείτε, λοιπόν, αν θα σας ενοχλούσε η σκέψη ότι ένας μελλοντικός συμφοιτητής του ή κάποιος πιθανός εργοδότης του θα μπορούσε να έχει πρόσβαση σε προσωπικές στιγμές του παρελθόντος του. Σκεφτείτε το καλά πριν ποστάρετε οποιαδήποτε φωτογραφία του!

Από τη συγγραφέα και οικογενειακή σύμβουλο Jeannette Kaplun.