Γιατί δεν γράφει καλά στα διαγωνίσματα;

Γιατί μπλοκάρει ένα παιδί στα διαγωνίσματα και δε γράφει καλά;

Λίγο πριν από τις εξετάσεις και ενώ το παιδί σας έχει προετοιμαστεί καλά και ξέρει την ύλη ξαφνικά παθαίνει κάτι και τα ξεχνάει όλα, δεν μπορεί να απαντήσει σε καμία ερώτηση και είναι σαν να έχουν σβήσει όλα από τη μνήμη του.

Τι συμβαίνει;

Το διανοητικό μπλοκάρισμα είναι ένα παροδικό φαινόμενο που εμφανίζεται όταν το άτομο είναι στρεσαρισμένο. Μπορεί να πάρει διάφορες μορφές και να επηρεάσει τη μνήμη, την αντίληψη και τη λογική σκέψη. Το κύριο χαρακτηριστικό του διανοητικού μπλοκαρίσματος είναι ότι το μυαλό «αδειάζει» από πληροφορίες που ήδη έχει και το άτομο δεν μπορεί να θυμηθεί τίποτε. Αν συμβεί κάτι τέτοιο την ώρα της μελέτης, το καλύτερο για τον μαθητή είναι να διακόψει το διάβασμα αμέσως και να κάνει ένα μικρό διάλειμμα. Ο γονιός ­ που συνήθως πανικοβάλλεται εξίσου με τον μαθητή ­ θα πρέπει να καθησυχάσει το παιδί, να του εξηγήσει ότι είναι κάτι παροδικό και να το βοηθήσει να ηρεμήσει και να χαλαρώσει, εξηγώντας του με μια μεταφορά ότι οι γνώσεις και οι πληροφορίες εξακολουθούν να βρίσκονται στα «συρταράκια» του μυαλού του, απλώς «κόλλησε» παροδικά το συρταράκι και δεν ανοίγει ώστε να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες. Και όπως γίνεται συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν χρειάζεται ζόρισμα, αλλά μια πιο ήπια προσέγγιση ώστε να αποκατασταθεί η ομαλή λειτουργία.

Το παιδί μου έχει προετοιμαστεί, ξέρει την ύλη αλλά ξαφνικά έχει δυσκολία να «πει το μάθημα νεράκι» ή να οργανώσει τις σκέψεις του. Τι συμβαίνει;

Στο διανοητικό μπλοκάρισμα εντάσσεται επίσης και μια άλλη δυσκολία που μπορεί να εμφανιστεί την περίοδο των εξετάσεων. Πρόκειται για τις διασκορπισμένες σκέψεις ή την έλλειψη εστίασης της σκέψης. Σε αυτή την περίπτωση ο μαθητής, που γνωρίζει την ύλη, έχει δυσκολία στο να οργανώσει τις πληροφορίες σε μια λογική σειρά και να τις εκφράσει με ιεραρχημένο τρόπο, με αποτέλεσμα να πηδάει από το ένα στο άλλο χωρίς λογική αλληλουχία και να νιώθει ότι δεν μπορεί να απαντήσει την ερώτηση. Αυτό που βοηθάει στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι (είτε λέει το μάθημα σε κάποιον άλλον είτε διαβάζει μόνος του) να σταματήσει και να δοκιμάσει μια άλλη μέθοδο: είτε να κλείσει τα μάτια και να φέρει στον νου του τη σελίδα του βιβλίου είτε να θέσει στον εαυτό του ερωτήσεις που οργανώνουν τις πληροφορίες. Για παράδειγμα, μπορεί να ρωτήσει τι συμβαίνει πρώτα, τι είναι αυτό που ακολουθεί, ποιο είναι το τρίτο βήμα, κτλ., ώστε με τις ερωτήσεις αυτές να οργανώσει λογικά τις πληροφορίες που κατέχει και να τις παρουσιάσει με συγκροτημένο τρόπο δείχνοντας τις γνώσεις του.

Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Νευροψυχολόγος

Έκθεση: Οδηγός για τις Πανελλαδικές

Οδηγός Πανελλαδικών: Πώς Γράφουμε Καλή Έκθεση

Η Έκθεση αποτελεί μάθημα – σταθμό για όλους τους υποψηφίους ανεξαρτήτως Ομάδας Προσανατολισμού καθώς μια καλή ή κακή επίδοση μπορεί να γείρει την πλάστιγγα υπέρ ή κατά του στην προσπάθεια για την εξασφάλιση μιας θέσης σε ένα Ανώτερο ή Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα. Παράλληλα, το γεγονός ότι διαχρονικά ισοδυναμεί με το «βάπτισμα του πυρός» για τους μαθητές αυξάνει περαιτέρω τη σημασία που διαδραματίζει για την επιτυχή έκβαση των Πανελληνίων Εξετάσεων.

Συμβουλές για το μάθημα της Έκθεσης στις Πανελλήνιες εξετάσεις

Το «μυστικό της επιτυχίας» στις Πανελλήνιες εξετάσεις είναι ο συνδυασμός καλής προετοιμασίας και σωστής «διαχείρισης» των γνώσεων που αποκόμισαν οι μαθητές στη διάρκεια της προετοιμασίας τους. Είναι σημαντικό οι μαθητές να έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, ώστε να γνωρίζουν ακριβώς τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να δράσουν στις τελικές εξετάσεις. Γιατί άριστα δε θα γράψει ο μαθητής που απλώς διάβασε πολύ, αλλά αυτός που έμαθε και πώς να διαχειρίζεται τις γνώσεις που απέκτησε.

Ένα βασικό λάθος που παρατηρείται σε πολλούς μαθητές στην εξέταση του μαθήματος της Έκθεσης είναι το ότι ξεκινούν με τις ασκήσεις που τους αγχώνουν, κι αυτές τις περισσότερες φορές είναι η Περίληψη, η Έκθεση και η ανάπτυξη αποσπάσματος του κειμένου σε παράγραφο, δηλαδή οι ασκήσεις που απαιτούν από τους μαθητές παραγωγή λόγου.

Το λάθος έγκειται στο γεγονός ότι σε αυτές τις ασκήσεις ο χρόνος που διαθέτουν οι μαθητές τούς φαίνεται πάντα ελάχιστος, με αποτέλεσμα να μη παρατηρούν ότι περνάει γρήγορα. Φτάνουν, λοιπόν, πολλές φορές στο σημείο μετά από ώρα να πανικοβάλλονται και να ολοκληρώνουν πρόχειρα τις εν λόγω ασκήσεις, γιατί έχουν αφήσει αναπάντητες τις υπόλοιπες.

Έτσι, είναι πολύ σημαντικό οι μαθητές να οργανώνουν σωστά το χρόνο τους σε κάθε γραπτή εξέταση, πολύ περισσότερο στις Πανελλήνιες εξετάσεις. Μέσα από την προετοιμασία που έχουν κάνει στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς είναι σε θέση να γνωρίζουν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία τους έτσι, ώστε να αφιερώσουν στην κάθε άσκηση το χρόνο που θεωρούν απαραίτητο, για να την απαντήσουν σωστά.

Κάτι επίσης σημαντικό που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη οι μαθητές στις εξετάσεις της Έκθεσης είναι πως ο χρόνος που θα αφιερώσουν στην κάθε άσκηση θα πρέπει να είναι κατά κάποιο τρόπο ανάλογος της βαθμολογίας της. Έτσι, για παράδειγμα, δεν είναι φρόνιμο να γράφουν τη περίληψη του κειμένου σε 15 λεπτά και στον ίδιο χρόνο να απαντούν στη λεξιλογική άσκηση τη στιγμή που η πρώτη βαθμολογείται με 25 μονάδες και η δεύτερη με 10!

Ωστόσο, όσο «παιχνιδάκι» κι αν θεωρούν οι μαθητές τις «ενδιάμεσες» ασκήσεις, οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, γιατί ένα λάθος, για παράδειγμα στον τρόπο ανάπτυξης παραγράφου, στη μετατροπή σύνταξης ή στο τι μπορούν να δηλώνουν τα σημεία στίξης, κοστίζει πολύτιμες μονάδες.

Οργάνωση του χρόνου και σειρά απάντησης των ασκήσεων:

Οι μαθητές θα πρέπει να ξεκινούν από τις ασκήσεις που απαντώνται πιο εύκολα, σε λιγότερο χρόνο και βαθμολογούνται με τις λιγότερες μονάδες. Αυτές είναι όλες οι ασκήσεις πλην της Περίληψης και της Έκθεσης και βαθμολογούνται συνολικά με 35/100. Δεδομένου ότι ο συνολικός χρόνος εξέτασης στις Πανελλήνιες εξετάσεις είναι 3 ώρες, 40 – 45 λεπτά το πολύ είναι καλός χρόνος να αφιερώσουν οι μαθητές σε αυτές τις ασκήσεις.

Έπειτα, καλό είναι να συνεχίσουν με τη Περίληψη που βαθμολογείται με 25/100. Ο χρόνος που μπορούν να αφιερώσουν στη Περίληψη, ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας του κειμένου, είναι 30 – 40 λεπτά. Σημείωση: Έχοντας ήδη απαντήσει στις προηγούμενες ασκήσεις, οι μαθητές έχουν αποκτήσει μια καλή εικόνα του κειμένου κι έτσι η κατανόησή του γίνεται πιο εύκολα και γρήγορα, όταν φτάνουν στη Περίληψη.

Για το τέλος πρέπει να αφήνουν την Έκθεση που βαθμολογείται με 40/100 και αποτελεί το σημαντικότερο κομμάτι όλης της εξέτασης. Είναι απαραίτητο να αφιερώσουν στην προετοιμασία (σχεδιάγραμμα *) και συγγραφή της Έκθεσης τουλάχιστον 90 – 95 λεπτά.

Οι χρόνοι αυτοί είναι ενδεικτικοί και εξαρτώνται από το πόσο εύκολη ή δύσκολη κρίνει ο κάθε μαθητής ξεχωριστά τη κάθε άσκηση. Ωστόσο, η σειρά αυτή είναι καλό να τηρείται, καθώς οι μαθητές νιώθουν πιο «ασφαλείς», όταν φτάνουν στις σημαντικές, με βάση τον αριθμό των μονάδων που βαθμολογούνται, ασκήσεις, δηλαδή την Περίληψη και κυρίως την Έκθεση, έχοντας τελειώσει με όλες τις υπόλοιπες.

Ένας καλός αρχικός προγραμματισμός βοηθά τους μαθητές να μη ξεφεύγουν από τα ορισμένα χρονικά πλαίσια που οι ίδιοι θέτουν για τη κάθε άσκηση κι έτσι να αποφεύγουν πρόχειρα απαντημένες ασκήσεις ή, στη χειρότερη περίπτωση, ανολοκλήρωτες.

* Πολλοί μαθητές θεωρούν το σχεδιάγραμμα χάσιμο χρόνου. Ωστόσο, δεδομένου πως η Έκθεση βαθμολογείται για το Περιεχόμενο, τη Γλωσσική Έκφραση και τη Δομή, ήδη μέσα από το σχεδιάγραμμα οι μαθητές έχουν βρει το Περιεχόμενο και τη Δομή της Έκθεσής τους και μένει μόνο το «δέσιμο» των ιδεών με τις κατάλληλες συνδετικές λέξεις και γλωσσικές εκφράσεις. Επιπλέον, το σχεδιάγραμμα βοηθά τους μαθητές να «ξεσκαρτάρουν» τις ιδέες τους, κρατώντας τις πιο σημαντικές, και να τις βάλουν στη σειρά που θεωρούν οι ίδιοι σωστή. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουν και τις μουτζούρες, πράγμα σημαντικό, μια και στην Έκθεση αξιολογείται και η αισθητική του γραπτού.

Κυριακή Θεοδοσιάδου, Φιλόλογος, Υπ. Διδάκτωρ Παιδαγωγικής ΠΔΜ και ιδιοκτήτρια στο Φιλολογικό Διδασκαλείο

filologika.gr

Ιστορία Προσανατολισμού: Οδηγός απαντήσεων

Οδηγός Απαντήσεων στην Ιστορία Προσανατολισμού Γ’ Λυκείου

Με τις Πανελλήνιες να πλησιάζουν καθημερινά, το άγχος των υποψηφίων ολοένα και αυξάνει.  Η αγωνία μπροστά στις εξετάσεις κορυφώνεται και τα ίδια εναγώνια ερωτήματα ανακύπτουν ξανά και ξανά. Πώς θα γράψω καλά; Ο Οδηγός Απαντήσεων στην Ιστορία Προσανατολισμού Γ’ Λυκείου που ακολουθεί ευελπιστούμε ότι θα μειώσει αφενός το άγχος των μαθητών αφετέρου θα αποδειχθεί πολύτιμο εργαλείο για το συνάδελφο στο δύσκολο έργο του με τις χρήσιμες συμβουλές που περιλαμβάνει.

Οι ερωτήσεις των τελικών εξετάσεων και πώς απαντάμε

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

Η πρώτη ομάδα ερωτήσεων περιλαμβάνει άσκηση με ορισμούς και άσκηση σωστού-λάθους ή αντιστοίχισης, που βαθμολογούνται συνολικά με 25 μονάδες και 2 ερωτήσεις ανάπτυξης που βαθμολογούνται με άλλες 25 μονάδες. Σύνολο 50 μονάδες (10/20).

ΘΕΜΑ Α1-Α2

Σύντομη ανάπτυξη ιστορικών όρων

Σε αυτή την ερώτηση  δίνονται στους μαθητές 3 ιστορικοί όροι τους οποίους πρέπει να αναπτύξουν σύντομα, παίρνοντας 1 μονάδα στην 20βαθμη κλίμακα για τον καθένα (5 μονάδες για τον κάθε όρο στα 100).

Οι μαθητές πρέπει να απαντήσουν στη συγκεκριμένη ερώτηση, ανακαλώντας στη μνήμη τους το χωρίο του σχολικού βιβλίου στο οποίο αναφέρονται οι όροι που τους δίνονται.

Καλό είναι να μη δίνουν κατευθείαν τον ορισμό, αλλά να γράφουν μια εισαγωγή 1-2 σειρών που θα κατατοπίζει τον αναγνώστη/βαθμολογητή και κυρίως θα τον προδιαθέτει θετικά στην αξιολόγησή του. Η εισαγωγή μπορεί να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη χρονική περίοδο ή/και τα γεγονότα που προηγήθηκαν του ιστορικού γεγονότος, το οποίο καλούνται οι μαθητές να ορίσουν. Για παράδειγμα, αν τους ζητείται να δώσουν τον ορισμό της Φεντερασιόν, αντί να δώσουν αυτούσια την παράγραφο του σχολικού βιβλίου στη σελ. 46 «Η κατάσταση αυτή κράτησε… εργατικής ιδεολογίας στη χώρα», μπορούν ενδεικτικά να αναφέρουν ως εισαγωγή «Παρά την αδυναμία του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα να ασκήσει σοβαρή πολιτική και κοινωνική επιρροή κατά τον 19ο αιώνα, η κατάσταση άρχισε να αλλάζει μετά το τέλος των Βαλκανικών πολέμων…».

Ερωτήσεις Σωστού-Λάθους

Στις ερωτήσεις Σωστού-Λάθους οι μαθητές καλούνται να αποφανθούν για το αν οι 5 (συνήθως) σε αριθμό προτάσεις που τους δίνονται είναι σωστές ή λανθασμένες. Η άσκηση αυτή είναι αρκετά απλή, αλλά απαιτεί πολύ καλή γνώση των πληροφοριών του σχολικού βιβλίου, καθώς η παραμικρή διαφοροποίηση, σε επίπεδο λέξεων ακόμη, από αυτό, μπορεί να οδηγήσει τον μαθητή σε λάθος απάντηση. Για παράδειγμα, η πρόταση «Το Νοέμβριο του 1919 υπογράφηκε η συνθήκη του Νεϊγύ, που προέβλεπε την παραχώρηση της Δυτικής Θράκης από την Τουρκία στην Ελλάδα» (επαναληπτικές εξετάσεις Ιουλίου 2008) είναι λάθος, καθώς σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο (σελ. 140) η Δ. Θράκη παραχωρήθηκε στην Ελλάδα από τη Βουλγαρία και όχι από την Τουρκία. Οπότε το «μυστικό» για τη σωστή ολοκλήρωση αυτής της άσκησης είναι το πολύ καλό διάβασμα της ύλης που περιλαμβάνεται στο σχολικό βιβλίο μέσα στη σχολική χρονιά και η πολύ προσεκτική παρατήρηση των προτάσεων που δίνονται.

Ερωτήσεις αντιστοίχισης

Στις ερωτήσεις αυτές οι μαθητές καλούνται να αντιστοιχίσουν για παράδειγμα ιστορικά γεγονότα με τις χρονολογίες που συνέβησαν, ιστορικά πρόσωπα με τις πολιτικές που ακολούθησαν κ.ά.

Ομοίως, όπως και στην ερώτηση Σωστού-Λάθους, οι μαθητές οφείλουν να γνωρίζουν πολύ καλά τις πληροφορίες του σχολικού βιβλίου και να προχωρήσουν με προσοχή στην αντιστοίχιση.

Επιλογικά, οι ερωτήσεις της Α ομάδας (Ορισμοί, Σωστό-Λάθος, Αντιστοίχιση) μοιάζουν απλές, αλλά ειδικά γι’ αυτό το λόγο απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, μια και οι μαθητές, καθώς δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στις ερωτήσεις ανάπτυξης και τις πηγές, αν δεν είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί και σε αυτές τις ερωτήσεις, τα λάθη μπορεί να είναι πολλά και να τους κοστίσουν πολύτιμες μονάδες.

ΘΕΜΑ Β1-Β2

Ερωτήσεις ανάπτυξης

Οι ερωτήσεις αυτής της ομάδας ελέγχουν τις γνώσεις των μαθητών πάνω στις πληροφορίες του σχολικού βιβλίου, ζητώντας τους να δώσουν ανεπτυγμένες απαντήσεις.

Θέλει προσοχή, καθώς σε αυτή την ομάδα ερωτήσεων δεν ελέγχεται η κριτική σκέψη των μαθητών, οπότε πληροφορίες που δεν απαντούν άμεσα στις ερωτήσεις δεν αξιολογούνται θετικά. Είναι σημαντικό ο μαθητής να διαβάσει προσεκτικά τις ερωτήσεις που του δίνονται και να ανατρέξει στο χωρίο του βιβλίου που απαντά στην αντίστοιχη ερώτηση. Ανάλογα με την ερώτηση ο μαθητής ίσως να χρειαστεί να συμπληρώσει την απάντηση και με πληροφορίες από διαφορετικά χωρία του σχολικού βιβλίου.

Επιλογικά, είναι πολύ σημαντικό οι μαθητές να διαβάζουν με απόλυτη προσοχή τις ερωτήσεις της Β1-Β2 ομάδας και με επίσης μεγάλη προσοχή να προσπαθήσουν να ανακαλέσουν στη μνήμη τους όλες τις πληροφορίες που απαντούν σε αυτές, προκειμένου να τις συμπεριλάβουν και στη δική τους απάντηση.

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

Η δεύτερη ομάδα ερωτήσεων περιλαμβάνει τις ΠΗΓΕΣ. Πρόκειται για 2 διαφορετικές ερωτήσεις με την καθεμία να περιλαμβάνει συνήθως 2-4 πηγές συνολικής έκτασης το πολύ 2 σελίδων. Εδώ οι μαθητές καλούνται να αξιοποιήσουν πέρα από τις ιστορικές γνώσεις τους και την κριτική ικανότητά τους, καθώς θα πρέπει όχι απλώς να παραθέσουν στην απάντησή τους τις πληροφορίες που απαντούν στις ερωτήσεις, αλλά να τις συνθέσουν, κάτι που προϋποθέτει την ουσιαστική κατανόηση των γεγονότων και των αιτιών τους. Αυτή η ομάδα ερωτήσεων βαθμολογείται με 50 μονάδες (10/20), 25 για κάθε μία από τις 2 ερωτήσεις.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορούν οι μαθητές να απαντήσουν σε αυτή την ομάδα ερωτήσεων. Ένας είναι η αυτούσια παράθεση των πληροφοριών του σχολικού βιβλίου που απαντούν στην ερώτηση και έπειτα η παράθεση των αντίστοιχων πληροφοριών της πηγής ή το αντίστροφο. Αυτοί οι δύο τρόποι είναι σαφώς πιο εύκολοι για τους μαθητές απ’ ο, τι η σύνθεση των πληροφοριών σχολικού βιβλίου και πηγών. Ωστόσο, ο συνδυασμός της ιστορικής αφήγησης και των πληροφοριών των πηγών είναι μεν πολύπλοκος, αλλά περισσότερο ενδεδειγμένος τρόπος απάντησης, μια και, όταν γίνεται σωστά, προδιαθέτει θετικά το βαθμολογητή στην αξιολόγησή του.

Ένας ενδεικτικός τρόπος, για να δουλέψουμε με συνδυαστικό τρόπο τις ερωτήσεις που περιέχουν πηγές είναι ο εξής:

Διαβάζουμε πολύ καλά το θέμα της πηγής (δηλαδή την ερώτηση που καλούμαστε να απαντήσουμε), για να καταλάβουμε τι μας ζητάει.

Διακρίνουμε πόσα είναι τα ζητούμενα του θέματος/ερώτησης (σε περίπτωση που δεν είναι αριθμημένα).

Διαβάζουμε πολύ καλά όλες τις πηγές της πρώτης ερώτησης, για να πάρουμε μια ιδέα για το τι αναφέρει και πώς σχετίζεται με την ερώτηση.

Σκεφτόμαστε σε ποιο χωρίο (ή ποια χωρία, αν βρίσκεται σε περισσότερα) του σχολικού βιβλίου βρίσκεται η απάντηση.

Ξεκινάμε σε ένα πρόχειρο και συλλέγουμε τις πληροφορίες για το/τα ζητούμενο/α της πρώτης ερώτησης.

Έστω ότι τα ζητούμενα είναι δύο:

Καταγράφουμε τις πληροφορίες του σχολικού βιβλίου για το πρώτο ζητούμενο.

Έπειτα, καταγράφουμε τις πληροφορίες των πηγών για το πρώτο ζητούμενο.

Βάζουμε σε μια λογική σειρά (χρονική ή ανάλογα με τη φύση των γεγονότων, π.χ. κοινωνικά, πολιτικά) τις πληροφορίες που υπάρχουν στο σχολικό βιβλίο και τις πληροφορίες που υπάρχουν στις πηγές (αυτό σημαίνει πως ανάλογα με το περιεχόμενο των πληροφοριών «μπλέκουμε» τις πληροφορίες μεταξύ τους, ώστε να βγαίνει νόημα). Ένας «ασφαλής» τρόπος σύνθεσης των πληροφοριών του σχολικού βιβλίου και των πηγών είναι να κρατήσουμε τη σειρά των γεγονότων, όπως δίνονται στο σχολικό βιβλίο.

Έπειτα, κάνουμε το ίδιο και για το δεύτερο ζητούμενο.

Ξεκινάμε να γράφουμε την απάντηση για τα ζητούμενα της άσκησης, βάζοντας, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, τις ιδέες σε λογική σειρά και ενώνοντάς τες με τις κατάλληλες λέξεις και εκφράσεις, προκειμένου να φανεί ο τρόπος με τον οποίο συνδέονται οι πληροφορίες (αντιθετικά, προσθετικά, συμπερασματικά κ.ά.) και να βγάζει νόημα ο αναγνώστης/βαθμολογητής. Εφόσον μπορούμε, γράφουμε μια γενική εισαγωγή πριν ξεκινήσουμε να απαντάμε στο κάθε ζητούμενο και έναν επίλογο π.χ. μια τελική αποτίμηση ή ανακεφαλαίωση.

Το ίδιο κάνουμε και στη δεύτερη ερώτηση που περιλαμβάνει πηγές.

ΠΡΟΣΟΧΗ:

Εκτός από ιστορικά κείμενα (άρθρα, δοκίμια κ.ά.), η πηγή μπορεί να είναι πίνακας, γελοιογραφία, γκραβούρα κ.ά. Κάθε πηγή, όποια μορφή κι αν έχει, μέσα από προσεκτική εξέταση δίνει πληροφορίες σχετικά με την ερώτηση.

Στις περιπτώσεις που οι πηγές περιλαμβάνουν και πληροφορίες που φαίνεται να μη σχετίζονται άμεσα με την ερώτηση, καλό είναι να γίνει έστω και απλή αναφορά σε αυτές μέσα στην απάντηση.

Να μην αναφέρονται αυτούσιες οι πληροφορίες των πηγών στην απάντηση (παρά μόνο όταν θεωρείται απαραίτητο), αλλά να παραφράζονται.

Κυριακή Θεοδοσιάδου

Φιλόλογος, Υπ. Διδάκτωρ Παιδαγωγικής ΠΔΜ και ιδιοκτήτρια στο Φιλολογικό Διδασκαλείο 

filologika.gr

Παιδιά και tablet

Σε πρόσφατο άρθρο τους οι New York Times, επισημαίνουν μία αισθητή αύξηση στο χρόνο που περνάνε τα νήπια μπροστά στην οθόνη, είτε… tablet, είτε έξυπνων κινητών. Πόσο ασφαλές είναι αυτό όμως και τι επίδραση μπορεί να έχει στα παιδιά καθώς μεγαλώνουν;

Οπως επισημαίνει σε σχετικό άρθρο το LiveScience, στην πραγματικότητα, υπάρχουν αρκετές εφαρμογές που έχουν αναπτυχθεί ειδικά για τα παιδιά ενός και δύο ετών και ακόμη ένα-ετών, αλλά η επίσημη καθοδήγηση από την Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία δηλώνει ότι: «θα πρέπει να αποφεύγεται η τηλεόραση και άλλα μέσα ψυχαγωγίας με οθόνη στα βρέφη και τα παιδιά ηλικίας κάτω των δύο ετών»

Γιατί όμως η ηλικία αυτή αποτελεί ορόσημο; Οι Ευρωπαίοι ερευνητές έχουν διαφορετικές απόψεις σε κάθε χώρα. Στη Γερμανία, ορισμένοι παιδοψυχολόγοι συμβουλεύουν ότι η χρήση της οθόνης θα πρέπει να αποφεύγεται μέχρι την ηλικία των έξι ετών, στη Φινλανδία και σε άλλες Σκανδιναβικές χώρες, δεν θέτουν κάποιο όριο, ενώ στην Ισπανία και την Πολωνία, ορίζουν τα 2 χρόνια ως το κατώτατο όριο.

Ολοι επεσήμαναν ωστόσο, ότι το να βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι την παθητική παρακολούθηση τηλεόρασης με την διαδραστική και συμμετοχική χρήση των smartphones, tablets, βιντεοπαιχνιδιών και Leapsters φαίνεται παράλογο.

Φαίνεται ότι, κάπως ειρωνικά, παρόλο που η παγκόσμια αγορά έχει αναπτύξει την συγκεκριμένη, τεχνολογία είμαστε ακόμα πολύ μακριά από την επίτευξη μιας παγκόσμιας συναίνεσης σχετικά με την ηλικία στην οποία επιτρέπεται η χρήση οθόνης.

Οι οθόνες είναι ουσιαστικά μια επιφάνεια που δημιουργεί και περιέχει ένα εναλλακτικό κόσμο. Πρέπει λοιπόν να σκεφτούμε τις έννοιες που εμφανίζονται σε αυτό τον «άλλο κόσμο» και να σκεφτούμε αν τα παιδιά κάτω των δύο ετών μπορούν να τις κατανοήσουν με έναν τρόπο που θα μπορούσε να έχει ένα νόημα, και θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξή τους.

Για παράδειγμα, αυτό είναι αποδεδειγμένο ότι παρά το γεγονός ότι έχουν μόνο έξι μήνες διαφορά, τα παιδιά 3 ετών ξεπερνούν σταθερά τα παιδιά 2μιση ετών στην κατανόηση της σχέσης ανάμεσα σε ένα σύμβολο και μια πραγματική αναπαράσταση ενός αντικειμένου.

Έρευνα από την Τζούντι Ντελόουτς του Κέντρο Μελέτης του Παιδιού στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια και τους συνεργάτες της, δείχνουν ότι μερικά παιδιά κάνουν και λάθη στην κλίμακα, για παράδειγμα, εκλαμβάνοντας τα αυτοκίνητα παιχνίδια για πραγματικά αυτοκίνητα.

Επίσης οι παιδοψυχολόγους τονίζουν ότι οι διαδραστικές εφαρμογές μπορούν να παρεμβαίνουν στην ικανότητα κατανόησης ιστοριών του παιδιού, κυρίως επειδή όταν οι γονείς διαβάζουν το βιβλίο στο παιδί τους τείνουν να επικεντρώνονται περισσότερο στα διαδραστικά στοιχεία από ό, τι στην ιστορία, κάτι που δεν θα συνέβαινε με ένα τυπωμένο βιβλίο.

Δεν έχει σημασία πόσο ακριβές και εξατομικευμένο θα είναι το λογισμικό, δεν μπορεί ποτέ να παρουσιάσει το εύρος και την ποιότητα των γλωσσικών σημάτων ενός ανθρώπινου ομιλητή. Η ικανότητα να δοκιμάσει να μιμηθεί τον ήχο και τις εκφράσεις του προσώπου, τις χειρονομίες, τους ήχους της φωνής και τη γλώσσα του σώματος του γονιού, είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των γλωσσικών ικανοτήτων.

Από την άλλη, οι τεχνοκράτες, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ότι, δεδομένης της δημοτικότητας των tablet τόσο στους ενήλικες όσο και στα μικρά παιδιά, θα μπορούσε να χρησιμεύσει για να τους φέρει κοντά. Ομως εδώ τίθεται θέμα ποιότητας, αφού συνήθως τα τυπωμένα βιβλία περνάνε από σκληρή ανταγωνιστική διαδικασία αξιολόγησης από ομότιμους εμπειρογνώμονες με μεγάλη εμπειρία στο είδος, που συμβουλεύουν σχετικά με την ποιότητα του βιβλίου πριν από τη δημοσίευση. Αντίθετα οι κριτικές των παιχνιδιών στο App Store σίγουρα δεν γίνονται από παιδοψυχολόγους.

Επίσης η μονόπλευρη απεικόνιση του κόσμου στα λογισμικά που απευθύνονται σε παιδιά, είναι ένα άλλο σημαντικό ζήτημα, αφού οι ενήλικες και συνομήλικοι τους παρουσιάζουν πολύπλοκες συμπεριφορές που δεν συμπίπτουν πάντα με τα πρότυπα των ψηφιακών εφαρμογών και είναι αδύνατο να προβλεφθούν και να μοντελοποιηθούν.

Πολλοί θα υποστηρίξουν ότι ορισμένες εφαρμογές υπάρχουν απλά για να ψυχαγωγούν τα παιδιά και να βρίσκουν για λίγο την ησυχία τους οι γονείς. Ωστόσο κατά πόσο αυτό το υλικό είναι κατάλληλο για την ψυχαγωγία των νηπίων, όταν οι περισσότεροι γονείς δεν γνωρίζουν καν ποια είναι τα ιδανικά επίπεδα φωτεινότητας της οθόνης, ώστε να μην παρεμβαίνει στην σωστή ανάπτυξη της όρασης τους.

Τέλος, καθώς τα tablet είναι ακόμα πολύ καινούργια στον τεχνολογικό στίβο, γνωρίζουμε ελάχιστα για τις πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες στα παιδιά 2 ετών από την εκτεταμένη αλληλεπίδραση με οθόνες αφής. Μάλιστα, όσο διαδραστικές κι αν είναι οι εφαρμογές και οι εικόνες έχουν εντελώς διαφορετικές ιδιότητες από τα περισσότερα άλλα αντικείμενα με τα οποία τα μικρά παιδιά μπορούν να αλληλεπιδράσουν στην καθημερινότητα τους.

Η αφή είναι το πρώτο και το νούμερο ένα μέσο επικοινωνίας και μάθησης στην πρώιμη παιδική ηλικία. Θα πρέπει να είναι σε θέση να πιάσουν, να ζουλήξουν ή και να προσπαθήσουν να μασήσουν τα αντικείμενα προκειμένου να κατανοήσουν τις βασικές τους ιδιότητες. Δεν έχουμε ιδέα τι θα συμβεί αν αντικαταστήσουμε το χρόνο που δαπανάται σε αυτές τις εμπειρίες με τις παραλλαγές που χρησιμοποιούνται στην ψηφιακή τεχνολογία, όπου απλά θα πατάνε μία οθόνη.

Σε μια εποχή που οι οθόνες είναι μέρος της καθημερινότητας μας και υπάρχουν παντού, είναι αδύνατον να τις αποφεύγουμε εντελώς. Οι γονείς θα πρέπει σίγουρα να μην πανικοβληθούν όταν το μωρό τους συναντά μια οθόνη, αλλά τουλάχιστον μέχρι να έχουμε σωστά κριτήρια αξιολόγησης με γνώμονα την έρευνα για την καταλληλότητα των οθονών για τα νήπια, το καλύτερο είναι να ελαχιστοποιήσουμε την αλληλεπίδραση των παιδιών με αυτές και να δώσουμε βάρος στην φυσική επαφή.

techit.gr

Ειδική αγωγή: Ιστοσελίδες με χρήσιμο υλικό

Λίστα με ιστοσελίδες που διαθέτουν δωρεάν υλικό ειδικής αγωγής:

– http://www.pi-schools.gr/special_education_new/index_gr.htm

– http://e-yliko.gr/default.aspx

– http://access.uoa.gr/ATHENA/

– http://earthlab.uoi.gr/hyperdomi/

– http://afroditathess.wix.com/eidikiagwgi

– http://olagiatinergotherapeia.blogspot.gr/p/blog-page_6.html

– http://www.nipio.gr

– http://eva-edu.gr

– http://emathima.gr

– http://www.kidmedia.gr

– http://www.edu-special.gr

– http://www.specialeducation.gr

– http://www.thrania.com

– https://www.thewatsoninstitute.org

– http://www.do2learn.com

– http://www.educateautism.com

– http://eslpages.blogspot.gr

– http://www.kidzpark.com

Η ψυχολογία των μαθητών πριν τις Πανελλαδικές εξετάσεις

Ποια είναι η ψυχοσύνθεση ενός μαθητή της Γ’ Λυκείου, όταν καλείται να δώσει πανελλήνιες εξετάσεις; Πώς τον επηρεάζει κρίση και η γενικότερη κοινωνικο-οικονομική κατάσταση;

Συνέντευξη της Σωτηρίας Κεχρή για την ψυχολογία τους οι μαθητές της Γ’ Λυκείου.

Σε αυτό το ρευστό κλίμα που επικρατεί, πώς αντεπεξέρχονται οι μαθητές στις υποχρεώσεις τους και με ποιο τρόπο διαμορφώνουν και κυνηγούν τους στόχους τους; 

Πιστεύω πως οι μαθητές που ολοκληρώνουν τη σχολική τους πορεία, όπως και οι απόφοιτοι φοιτητές των πανεπιστημίων και τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δύο ομάδες πληθυσμού που πλήττονται άμεσα από την κρίση. Οι απόφοιτοι πανεπιστημίων , γιατί βρίσκονται αντιμέτωποι με την ανεργία κι ένα θολό επαγγελματικό τοπίο, με μειονεκτικούς όρους εργασίας και μισθοδοσίας. Οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου γιατί καλούνται να αποφασίσουν για το μέλλον τους, μέσα σε ένα κλίμα αβεβαιότητας, ανεργίας και χωρίς να έχουν τα δεδομένα των μελλοντικών συνθηκών. Πρόκειται για νέους γεμάτους όνειρα που βρίσκονται μετέωροι σε όλα τα επίπεδα, οι οποίοι πολλές φορές έχουν επωμιστεί και τα ανεκπλήρωτα όνειρα των γονέων τους.

Ποιοι είναι οι παράγοντες αυτοί που καθιστούν τα παιδιά αυτής της ηλικίας ευάλωτα; 

Κατ’ αρχάς, όπως θυμόμαστε όλοι, η σχολική χρονιά της Γ΄ Λυκείου είναι μία ψυχοφθόρα περίοδος, κατά την οποία οι μαθητές κάνουν την τελική προσπάθεια για τις εξετάσεις, έχουν ελάχιστο προσωπικό χρόνο, συχνά πολλή πίεση από την οικογένεια και τους καθηγητές και συγκεντρώνουν όλες τους τις δυνάμεις στη μελέτη , στον εαυτό τους και στο στόχο τους. Ουσιαστικά, το σύστημα αξιολογεί μέσα σε λίγες ώρες την προσπάθεια τουλάχιστον δύο ετών, αν όχι ολόκληρης της σχολικής πορείας. Αυτό επιβαρύνει τους μαθητές με επιπλέον άγχος, καθώς είναι σαν να μη δικαιολογεί τα λάθη ή τους απρόβλεπτους παράγοντες. Επιπλέον, οι συνεχείς διαδικασίες αξιολόγησης κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς (διαγωνίσματα, τεστ) τόσο στο σχολείο, όσο και στα φροντιστηριακά μαθήματα (που αποτελούν κοινό μυστικό ) βάζουν τους μαθητές σε μία διαρκή διαδικασία ελέγχου, συνθήκη που επιτείνει το άγχος. Επίσης, είναι σημαντικό να θυμόμαστε οτι οι μαθητές της Γ΄Λυκείου είναι νέοι που διανύουν το μεταβατικό στάδιο από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Όπως αναφέρει ο Winnicott, ‘’εφηβεία είναι η περίοδος ανακάλυψης του εαυτού. Το πρόβλημα είναι πώς να είσαι έφηβος στην περίοδο της εφηβείας’’. Όπως κάθε μεταβατικό στάδιο, η εφηβεία διέπεται από μεταβολές: μεταβολές στη σωματική ανάπτυξη, ορμονολογικές μεταβολές και απορρέουσες ψυχολογικές μεταβολές. Μέσα σε αυτό τον προσωπικο αγώνα κάθε εφήβου προστίθεται το άγχος να επιλέξει το επάγγελμα που θα τον ακολουθεί στην υπόλοιπη ζωή του. Ωστόσο, δεν είναι κάθε έφηβος ώριμος να αναλάβει μία τέτοια καθοριστική απόφαση. Καθοριστική κι εδώ είναι η συμβολή των γονέων, καθώς η ενηλικίωση ενός παιδιού περνά όλη την οικογένειά σε μία άλλη αναπτυξιακή φάση, απαιτητική και καινούρια τόσο για το ίδιο, όσο και για τους γονείς και τα αδέρφια.

Πώς οι οικονομικές συγκυρίες επιδρούν στο σημερινό μαθητή της Γ΄ Λυκείου;

Η αύξηση της ανεργίας και η οικονομική κρίση στην οποία έχει διέλθει η χώρα μας και γίνεται όλο πιο εμφανής και βαθιά, επηρεάζει τις οικογένειες των μαθητών. Όπως προειπώθηκε –και είναι γνωστο σε όλους- έως σήμερα ένας μαθητής που ενδιαφέρεται όχι μόνο να πάρει το απολυτήριο, αλλά και να εισαχθεί σε κάποια σχολή, συμπεριλαμβάνει στην προετοιμασία του μαθήματα, είτε ιδιαίτερα είτε φροντιστηριακά, που επιβαρύνουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό . Κατά συνέπεια, ο έφηβος επιβαρύνεται συναισθηματικά, συνειδητοποιώντας ότι επιβαρύνει οικονομικά την οικογένειά του και περιτυλίγει την προσπάθειά του με την υποχρεωτική επιτυχία. Ωστόσο, το σύστημα των εξετάσεων είναι έτσι διαμορφωμένο, ώστε κανείς δε μπορεί να αποκλείσει την ‘αποτυχία’ , ακόμα κι ενός πολύ καλά προετοιμασμένου και δυνατού υποψηφίου. Άλλος παράγοντας που ενισχύει το άγχος είναι η δυνατότητα της οικογένειας να συντηρήσει ένα φοιτητή σε μία άλλη πόλη από την πόλη διαμονής. Κατά το παρελθόν, οι οικογένειες στην Ελλάδα έβαζαν άμεση προτεραιότητα τις σπουδές των παιδιών και –πολύ συχνά – με θυσίες, κατάφερναν να δώσουν την ευκαιρία στα παιδια να σπουδάσουν στη σχολή της επιλογής τους, σε όποια πόλη περνούσαν. Ωστόσο, οι οικογένειες που είναι σε θέση πλέον να εξασφαλίσουν τα προς το ζην σε ένα φοιτητή περιορίζονται διαρκώς. Οι μαθητές, λοιπόν, επιλέγουν τις σχολές λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ανάγκες της οικογένειας και πολλές φορές υποχρεώνονται να θυσιάσουν εκείνοι με τη σειρά τους τη σχολή επιλογής, προκειμένου να μην επωμιστεί η οικογένειά τα έξοδα διαμονής. Τα κριτήρια συμπλήρωσης ενός μηχανογραφικού είναι πλέον πολύπλοκα και συχνά αφορούν παράγοντες πέρα από το ενδιαφέρον του μαθητή για τη σχολή και τη δυνατότητά του να επιτύχει. Και μην ξεχνάμε τον πιο σημαντικό παράγοντα, την ανεργία. Ένας μαθητής, οφείλει να επιλέξει μία σχολή στην οποία ρεαλιστικά θα μπορεί να απορροφηθεί με την ολοκλήρωση των σπουδών του. Οι δείκτες της ανεργίας ανεβαίνουν συνέχεια και τα ‘παραδοσιακά επαγγέλματα’ διέρχονται κρίση. Αυτό καθιστά την επιλογή εξαιρετικά πολύπλοκη και αυξάνει τα επίπεδα στρες των υποψηφίων. Ωστόσο, περισσότερο σημαντικούς θεωρώ τους κοινωνικούς παράγοντες που μεταβάλλονται κι επιδρούν στην ψυχολογία των μαθητών αυτής της ηλικίας.

Ποιοι είναι αυτοί οι κοινωνικοί παράγοντες και με ποιο τρόπο επηρεάζονται οι μαθητές από αυτούς;

Είναι απολύτως σαφές ότι η χώρα μας διέρχεται μία δύσκολη μεταβατική περίοδο. Κανείς δε γνωρίζει πόσο θα διαρκέσει και πόσο θα επηρεάσει τον καθένα. Η κρίση, ωστόσο, γεννά ευκαιρίες. Έως σήμερα, δεν έχουμε δει να αξιοποιείται η κρίση αυτή, ώστε να απαλλαγούμε από τη λανθασμένη λογική και τακτική που μας οδήγησε εδώ. Αντίθετα, παρατηρούμε ραγδαία αύξηση της ανεργίας, της εγκληματικότητας, επιθετικότητα που στρέφεται από τον έναν στον άλλον, καχυποψία, απαξίωση των θεσμών και περιφρόνηση των αξιών. Οι έφηβοι έχουν ανάγκη από ένα σταθερό σύστημα αξιών. Για να ‘στήσουν’ τα όνειρα, τους στόχους και τη ζωή τους έχουν ανάγκη από σταθερές βάσεις κι αίσθηση δικαιοσύνης. Αυτό είναι που τους στερούμε σήμερα. Δεν τους παρέχουμε ούτε τη δυνατότητα να προγραμματίσουν και να θέσουν στόχους, καθώς όλα είναι ρευστά και αβέβαια, ούτε τη δυνατότητα να ονειρευτούν τη ζωή τους, καθώς το κλίμα που επικρατεί για το μέλλον είναι κλίμα τρομοκρατίας. Είναι, πλέον, προσωπική απόφαση του κάθε εφήβου και της κάθε οικογένειας να υπερασπίζεται την ψυχική της υγεία και με σταθερές αξίες, εργατικότητα, ήθος και πείσμα να προασπίζεται τους στόχους και το μέλλον. Οι νέοι είναι το μέλλον μας. Ας ευχηθούμε ότι θα έχουν τη βούληση και τη φώτιση , με το πείσμα και τη δύναμη που τους διακρίνει, να κάνουν ριζικές αλλαγές και να διεκδικήσουν με πιο αποτελεσματικό τρόπο όσα δικαιούνται.

logoskaigrafi.gr