Ενεργητική – Παθητική Σύνταξη
Κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική γίνονται οι εξής αλλαγές:
Ενεργητική: Magnus timor exercitum occupavit (μεγάλος φόβος κατέλαβε το στράτευμα)
Παθητική: Magno timore exercitus occupatus est (το στράτευμα καταλήφθηκε από μεγάλο φόβο)
Μετατρέπουμε το ρήμα ενεργητικής στον αντίστοιχο χρόνο παθητικής φωνής (προσέχοντας το πρόσωπο και τον αριθμό του νέου υποκειμένου του).
Το Αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται πλέον Υποκείμενο του παθητικού ρήματος και τίθεται σε Ονομαστική πτώση.
Το Υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος τρέπεται σε Ποιητικό αίτιο, το οποίο εκφέρεται με απλή (απρόθετη) Αφαιρετική, όταν είναι άψυχο και με εμπρόθετη Αφαιρετική, όταν είναι έμψυχο. Προσέχουμε πως όταν η λέξη ξεκινά με φωνήεν χρησιμοποιούμε την πρόθεση ab, ενώ όταν ξεκινά με σύμφωνο χρησιμοποιούμε την πρόθεση a.
Κείμενο 16 (XVI) Άσκηση σχολικού βιβλίου
Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική και να δηλωθεί το ποιητικό αίτιο:
π.χ. Plinius tres apros capit (Ο Πλίνιος πιάνει τρία αγριογούρουνα)
= Tres apri a Plinio capiuntur (Τρία αγριογούρουνα πιάστηκαν από τον Πλίνιο)
Imperator hostes vincit (Ο στρατηγός νικά τους εχθρούς)
= Hostes ab imperatore vincuntur (Οι εχθροί νικήθηκαν από το στρατηγό)
Terror Cassium concutit (Ο τρόμος συνταράσσει τον Κάσσιο)
= Cassius terrore concutitur (Ο Κάσσιος συνταράχθηκε από τον τρόμο)
Romani magnum numerum hostium capiunt (Οι Ρωμαίοι συλλαμβάνουν μεγάλο αριθμό εχθρών)
= Magnus numerus hostium a Romanis capitur (Μεγάλος αριθμός εχθρών συνελήφθηκε από τους Ρωμαίους)
Nos arma proicimus (Εμείς καταθέτουμε τα όπλα)
= Arma proiciuntur a nobis (Τα όπλα κατατέθηκαν από εμάς)
Vos legatos mittitis (Εσείς στέλνετε πρέσβεις)
= Legati a vobis mittuntur (Πρέσβεις στέλνονται από εσάς)
Κείμενο 19 (XIX) Άσκηση σχολικού βιβλίου
Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική και να δηλωθεί το ποιητικό αίτιο.
Antonius socios Catilinae deprehendit (πρκ.) [Ο Αντώνιος συνέλαβε τους συντρόφους του Κατιλίνα]
= Socii Catilinae ab Antonio deprehensi sunt (Οι σύντροφοι του Κατιλίνα συνελήφθησαν από τον Αντώνιο)
Antonius Catilinam proelio vicit (Ο Αντώνιος νίκησε τον Κατιλίνα στη μάχη)
= Catilina ab Antonio proelio victus est (Ο Κατιλίνας νικήθηκε στη μάχη από τον Αντώνιο)
Ego pastorem improbum vi prohibui (Εγώ με βία εμπόδισα τον αχρείο βοσκό)
= Pastor improbus a me vi prohibitus est (Ο αχρείος βοσκός εμποδίστηκε με βία από εμένα)
Tu bovum mugitum audivisti (Εσύ άκουσες το μουγκρητό των βοδιών)
= Bovum mugitus a te auditus est (Το μουγκρητό των βοδιών ακούστηκε από σένα)
Vos boves in speluncam traxistis (Εσείς τραβήξατε τα βόδια στη σπηλιά)
= Boves a vobis in speluncam tracti sunt (Τα βόδια τραβήχτηκαν στη σπηλιά από εσάς)
Incolae Herculem honoraverunt (Οι κάτοικοι τιμούσαν τον Ηρακλή)
= Hercules ab incolis honoratus est (Ο Ηρακλής τιμήθηκε από τους κατοίκους)
Παραδείγματα μετατροπής Ενεργητικής σε Παθητική φωνή και αντίστροφα από τα κείμενα της ύλης:
Κείμενο 21
Ενεργητική σύνταξη: pro quo [Galli] immensam pecuniam acceperunt [για το οποίο (οι Γαλάτες) πήραν ως αντάλλαγμα ένα τεράστιο χρηματικό ποσό]
Παθητική σύνταξη: pro quo immensa pecunia accepta est a Gallis
Ενεργητική σύνταξη: Galli... everterunt urbem Romam praeter Capitolium [οι Γαλάτες κατέστρεψαν εντελώς την πόλη Ρώμη εκτός από το Καπιτώλιο]
Παθητική σύνταξη: Urbs Roma praeter Capitolium eversa est a Gallis
Ενεργητική σύνταξη: quod illic appensum civitati nomen dedit [επειδή αυτό ζυγίστηκε εκεί, έδωσε το όνομά του στην πόλη] (η αναφορική αντωνυμία υποκαθιστά τη λέξη aurum∙ ισοδυναμεί επίσης με την οριστική αντωνυμία id)
Παθητική σύνταξη: nomen auro (ή eo) illic appesno civitati datum est
Παθητική σύνταξη: Tum Camillus... absens dictator est factus [Τότε ο Κάμιλλος, αν και ήταν απών, εκλέχτηκε δικτάτορας]
Ενεργητική σύνταξη: Tum Camillum absentem dicatorem fecerunt (υποκείμενο της πρότασης εννοείται το Romani)
Παθητική σύνταξη: Nam Pisaurum dicitur [ονομάζεται δηλαδή Πίσαυρο]
Ενεργητική σύνταξη: nam Pisaurum (civitatem) dicunt (το αντικείμενο της πρότασης εννοείται από τα συμφραζόμενα)
Κείμενο 23
Ενεργητική σύνταξη: Huic Arria funus ita paravit [Η Αρρία του έκανε την κηδεία με τέτοιο τρόπο]
Παθητική σύνταξη: funus huic ita paratus est ab Arria
Ενεργητική σύνταξη: libenter cibum sumpsit [έφαγε με όρεξη / πρόθυμα κατανάλωσε την τροφή]
Παθητική σύνταξη: cibus libenter sumptus est (a puero)
Ενεργητική σύνταξη: conduxit piscatoriam naviculam [νοίκιασε ένα ψαράδικο καραβάκι]
Παθητική σύνταξη: piscatoria navicula conducta est (ab Arria)
Κείμενο 24
Ενεργητική σύνταξη: ego non cognosco vocem tuam? [Εγώ δεν αναγνωρίζω τη φωνή σου;]
Παθητική σύνταξη: vox tua non cognoscitur a me?
Κείμενο 25
Ενεργητική σύνταξη: Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine [κάποια μέρα ο Κάτωνας έφερε στη Σύγκλητο ένα πρώιμο σύκο από την Καρχηδόνα]
Παθητική σύνταξη: ficus praecox allata est quodam die a Catone in curiam ex Carthagine
Κείμενο 27
Ενεργητική σύνταξη: Accius tragoediam suam ei desideranti legit [ο Άκκιος διάβασε σ’ αυτόν αφού το επιθυμούσε την τραγωδία του]
Παθητική σύνταξη: tragoedia sua lecta est ei desideranti ab Accio
Ενεργητική σύνταξη: quae deinceps scribam [αυτά που θα γράψω αργότερα]
Παθητική σύνταξη: quae deinceps scribentur (a me)
Κείμενο 28
Ενεργητική σύνταξη: Postea Plato quidam Sardianus... hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit [Αργότερα κάποιος Πλάτωνας από τις Σάρδεις συνέλαβε τον άνθρωπο και τον παρέδωσε στη φυλακή στην Έφεσο]
Παθητική σύνταξη: Homo postea a Platone quodam Sardiano comprehensus est et in custodiam Ephesi traditus est
Κείμενο 29
Ενεργητική σύνταξη: itaque viginti milibus sestertium eum emit [το αγόρασε λοιπόν για είκοσι χιλιάδες σηστέρτιους]
Παθητική σύνταξη: itaque is viginti milibus sestertium emptus est (a Caesare)
Ενεργητική σύνταξη: Oleum et operam perdidi [έχασα το λάδι και τον κόπο μου]
Παθητική σύνταξη: Oleum et opera perdita sunt (a me)
Κείμενο 30
Ενεργητική σύνταξη: Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt [Γι’ αυτό το λόγο οι κατήγοροί του δεν προσήψαν μομφή στο Μουρήνα για το όνομα Ασία]
Παθητική σύνταξη: Quam ob rem non Asiae nomen Murenae obiectum est ab accusatoribus
Κείμενο 31
Ενεργητική σύνταξη: hasta eum transfixit [τον διαπέρασε με το δόρυ του]
Παθητική σύνταξη: is hasta transfixus est (ab adulescente)
Ενεργητική σύνταξη: Statim hostes fuga salutem pertiverunt [αμέσως οι εχθροί ζήτησαν τη σωτηρία στη φυγή]
Παθητική σύνταξη: Statim salus pertita est fuga a hostibus
Ενεργητική σύνταξη: Sed consul adulescentem morte multavit [αλλά όμως ο ύπατος τιμώρησε με θάνατο το νεαρό]
Παθητική σύνταξη: Sed adulescens multatus est morte a consule
Παθητική σύνταξη: a duce hostium his verbis proelio lacessitus est [από τον αρχηγό των εχθρών προκλήθηκε σε μάχη με τα εξής λόγια]
Ενεργητική σύνταξη: dux hostium his verbis proelio lacessivit adulescentem (eum)
Κείμενο 32
Ενεργητική σύνταξη: Quam multas imagines fortissimorum virorum scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt! [Πόσο πολλές εικόνες γενναιότατων ανδρών μας άφησαν οι συγγραφείς και οι Έλληνες και οι Λατίνοι]
Παθητική σύνταξη: Quam multae imagines fortissimorum virorum relictae sunt a scriptoribus et Graecibus et Latinis nobis
Ενεργητική σύνταξη: Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam [Αυτές εγώ, γεμάτος επιθυμία για τη σωστή διοίκηση και διαχείριση της πολιτεία μας, πάντοτε τις έβαζα μπροστά μου]
Παθητική σύνταξη: Quae semper mihi proponebantur a me, cupido bene gerendi et administrandi rem publicam
Κείμενο 34
Ενεργητική σύνταξη: Tum Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit [Τότε ο Σκιπίωνας εγκατέστησε στο σπίτι φρουρά από οικιακούς δούλους]
Παθητική σύνταξη: Tum praesidium domesticorum in tecto conlocatum est a Scipione
Ενεργητική σύνταξη: Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt [Όταν οι δούλοι του σπιτιού μετέφεραν αυτά στο Σκιπίωνα]
Παθητική σύνταξη: Haec postquam Scipioni relata sunt a domesticis
Ενεργητική σύνταξη: Cum ante vestibulum dona posuissent [Αφού άφησαν στην είσοδο δώρα]
Παθητική σύνταξη: Cum ante vestibulum dona posita essent (a praedonibus)
Κείμενο 36
Ενεργητική σύνταξη: Samnitium divitias contempsit [περιφρόνησε τα πλούτη των Σαμνιτών]
Παθητική σύνταξη: Samnitium divitiae contemptae sunt (a Manio Curio Dentato)
Ενεργητική σύνταξη: cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent [ενώ δηλαδή έφεραν σε αυτόν μεγάλη ποσότητα χρυσάφι σταλμένο από την πολιτεία τους]
Παθητική σύνταξη: cum ad eum magnum pondus auri publice missum allatum esset a Samnitibus
Κείμενο 37
Ενεργητική σύνταξη: sed tantus furor omnes invaserat [αλλά τόσο μεγάλη μανία τους είχε πιάσει όλους]
Παθητική σύνταξη: sed omnes tanto furore invasi erant
Ενεργητική σύνταξη: ea victores ferociores impotentioresque reddit [αυτή κάνει τους νικητές αγριότερους και πιο αχαλίνωτους]
Παθητική σύνταξη: ea victores ferociores impotentioresque redduntur
Κείμενο 38
Ενεργητική σύνταξη: ego libenter tibi mea sede cedo [εγώ πρόθυμα σου παραχωρώ τη θέση μου]
Παθητική σύνταξη: mea sedes libenter tibi a me ceditur
Ενεργητική σύνταξη: Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit [Αυτό το λόγο λίγο αργότερα η ίδια η πραγματικότητα επιβεβαίωσε]
Παθητική σύνταξη: Hoc dictum paulo post re ipsa confirmatum est
Ενεργητική σύνταξη: postea is puellam in matrimonium duxit [έπειτα αυτός παντρεύτηκε την κοπέλα / οδήγησε την κοπέλα σε γάμο]
Παθητική σύνταξη: postea puella in matrimonium ab eo ducta est
Κείμενο 40
Ενεργητική σύνταξη: numquam tamen ego hostem iudicabo Marium [ποτέ ωστόσο εγώ δε θα κηρύξω το Μάριο εχθρό]
Παθητική σύνταξη: numquam tamen Marius hostis a me iudicabitur
Παθητική σύνταξη: semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse [εντούτοις πάντα θα θυμάμαι ότι η Ρώμη και η Ιταλία σώθηκαν από το Μάριο]
Ενεργητική σύνταξη: semper tamen meminero urbem Romam et Italiam Marium conservavisse
Κείμενο 41
Παθητική σύνταξη: quod a C. Caesare scriptum est [αυτό που γράφτηκε από το Γάιο Καίσαρα]
Ενεργητική σύνταξη: quod C. Caesar scripsit
Κείμενο 42
Ενεργητική σύνταξη: qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt [αυτοί εξέθρεψαν την ελπίδα του Κατιλίνα με επιεικείς αποφάσεις]
Παθητική σύνταξη: spes Catilinae a quibus (ab eis) mollibus sententiis alta est (ή alita est)
Κείμενο 43
Ενεργητική σύνταξη: In hoc me longa vita et infelix senecta traxit, ut primum exsulem deinde hostem te viderem? [Σε τέτοιο σημείο με κατάντησε η μακρόχρονη ζωή και τα δύστυχα γηρατειά, ώστε να σε δω πρώτα εξόριστο κι έπειτα εθχρό;]
Παθητική σύνταξη: In hoc ego longa vita et infelici senecta tracta sum, ut primum exsul deinde hostis tu a me videreris
Κείμενο 44
Παθητική σύνταξη: Coluntur tamen simulatione dumtaxat ad tempus [δείχνεται ωστόσο υποκριτικός σεβασμός (στους τυράννους) τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα (εννοείται από τους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους)]
Ενεργητική σύνταξη: Colunt (tyrannos) tamen simulatione ad tempus
Κείμενο 45
Ενεργητική σύνταξη: Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit [Για το λόγο αυτό στέλνει επιστολή γραμμένη στα ελληνικά]
Παθητική σύνταξη: Quam ob rem epistula conscripta Graecis litteris mittitur (a Caesare)
Ενεργητική σύνταξη: Ille epistulam perlegit [Εκείνος διαβάζει μέχρι τέλους την επιστολή]
Παθητική σύνταξη: Epistula perlegitur ab illo
Παθητική σύνταξη: ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur [να μη μαθευτούν τα σχέδιά μας από τους εχθρούς, αν η επιστολή πέσει στα χέρια τους]
Ενεργητική σύνταξη: ne hostes, intercepta epistula, nosta consilia cognoscant
Παθητική σύνταξη: tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur [τρεις μέρες αργότερα γίνεται αντιληπτό από κάποιο στρατιώτη και μεταφέρεται στον Κικέρωνα]
Ενεργητική σύνταξη: tertio post die quidam miles hanc conspicit ed ad Ciceronem defert
Κείμενο 46
Ενεργητική σύνταξη: Ut enim leges omnium salutem singulorum saluti anteponunt [γιατί όπως οι νόμοι βάζουν τη γενική ευημερία πάνω από την ευημερία των ατόμων]
Παθητική σύνταξη: Ut enim salus omnium singulorum saluti anteponitur legibus
Παθητική σύνταξη: Nec magis vituperandus est proditor patriae:
α) Nec magis nos debemus vituperare proditorem (και δεν πρέπει να επικρίνουμε περισσότερο τον προδότη) [με το προσωπικό ρήμα debeo + ενεργητικό απαρέμφατο ως αντικείμενο]
β) Nec magis debet vituperari a nobis proditorem (και δεν πρέπει να επικρίνεται από εμάς περισσότερο ο προδότης) [με το απρόσωπο debet + παθητικό απαρέμφατο ως υποκείμενο ρήματος + ποιητικό αίτιο]
Παθητική σύνταξη: ut laudandus is sit (Δευ/σα Συμπερασματική, εκφερόμενη με Υποτακτική, γιατί το συμπέρασμα στη λατινική γλώσσα θεωρείται μια υποκειμενική πράξη ή κατάσταση)
α) ut nos debeamus laudare eum (ώστε πρέπει να επαινούμε αυτόν) [με το προσωπικό ρήμα debeo + ενεργητικό απαρέμφατο ως αντικείμενο]
β) ut debeat laudari a nobis eum (ώστε πρέπει να επαινείται από εμάς αυτός) [με το απρόσωπο debet + παθητικό απαρέμφατο ως υποκείμενο ρήματος + ποιητικό αίτιο]
Κείμενο 47
Ενεργητική σύνταξη: Etsi super vestem earum deprehendit canos [Παρόλο που ανακάλυψε άσπρες τρίχες πάνω στα φορέματά τους]
Παθητική σύνταξη: Etsi cani super vestem earum demprehensi sunt (ab eo / ab Augusto)
Κείμενο 48
Παθητική σύνταξη: Cerva alba eximiae pulchritudinis Sertorio a Lusitano quodam dono data erat [ένα άσπρο ελάφι εξαιρετικής ομορφιάς είχε δοθεί δώρο στο Σερτώριο από κάποιο Λουζιτανό]
Ενεργητική σύνταξη: Lusitanus cervam albam eximiae pulchritudinis Sertorio dono dederat
Παθητική σύνταξη: quod imperandum militibus esset (Δευ/σα Αναφορική, εκφερόμενη με Υποτακτική, επειδή έχουμε πλάγιο λόγο)
α) quod deberet imperari militibus ab eo (κάτι που έπρεπε να διαταχθεί στους στρατιώτες απ’ αυτόν) [με το απρόσωπο debet + παθητικό απαρέμφατο ως υποκείμενο ρήματος + ποιητικό αίτιο]
β) quod is deberet imperare militibus (κάτι που έπρεπε αυτός να διατάξει τους στρατιώτες) [με το προσωπικό ρήμα debeo + ενεργητικό απαρέμφατο ως αντικείμενο]
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου