Πλάγιο λόγο έχουμε όταν τα λόγια ή τις σκέψεις κάποιου δεν τα πληροφορούμαστε όπως ακριβώς τα είπε ή τα σκέφτηκε, αλλά μας ανακοινώνονται εξαρτημένα από ένα ρήμα λεκτικό, δοξαστικό, κελευστικό, προτρεπτικό ή ερωτηματικό (dico, sentio, rogo κτλ.) και τροποποιημένα (ως προς τις εγκλίσεις, τους χρόνους, τις αντωνυμίες και ορισμένα επιρρήματα).
Ένας γενικός κανόνας της λατινικής γλώσσας, που αφορά στις εγκλίσεις, είναι ότι στον πλάγιο λόγο υπάρχει πάντα ή υποτακτική ή απαρέμφατο. (Στα αρχαία ελληνικά έχουμε οριστική, υποτακτική, ευκτική ή απαρέμφατο).
Για να παρακολουθήσουμε την τροπή του ευθέος λόγου σε πλάγιο, θα διακρίνουμε τις προτάσεις ως προς το περιεχόμενό τους:
Κύρια πρόταση κρίσεως -> Ειδικό απαρέμφατο
Κύρια πρόταση επιθυμίας -> Δευτερεύουσα βουλητική Τελικό απαρέμφατο
Κύρια ευθεία ερώτηση -> Πλάγια ερώτηση
Δευτερεύουσα πρόταση (οριστική) -> Δευτερεύουσα πρόταση (υποτακτική)
Δευτερεύουσα πρόταση (υποτακτική) -> Δευτερεύουσα πρόταση (υποτακτική)
Επίσης, αλλαγές στην τροπή του ευθέος λόγου σε πλάγιο και αντίστροφα παρατηρούνται και στις προσωπικές, κτητικές και δεικτικές αντωνυμίες, όπως επίσης και στα χρονικά και τοπικά επιρρήματα:
ego -> se (ipse)
meus -> suus (ipsius)
tu -> ille
tuus -> illius
hic, iste -> ille, is
hodie -> illo die
hic -> ibi
Μετατροπές ευθύ λόγου σε πλάγιο από τα κείμενα:
Arria respondebat : “ Bene puer quievt, libenter cibum sumpsit ” ( μάθημα 23)
Arria respondebat bene puerum quievisse, libenter cibum ( puerum ) sumpsisse.
κύρια πρόταση κρίσεως → σε ειδικό απαρέμφατο
tum Ennius inquit : « Quid ( dicis )? » ( μάθημα 24)
Ennius Nasicam interroqavit quid ille diceret.
ευθεία ερώτηση → σε πλάγια ερώτηση
Tum Ennius inquit : “ Ego non cognosco vocem tuam? ” ( μάθημα 24)
Ennius Nasicam interrogavit num ipse non cognosceret vocem illius ή Ennius Nasicam interrogavit non cognosceretne ipse vocem illius .
ευθεία ερώτηση → σε πλάγια ερώτηση
Visne scire quid nasica responderit? ( μάθημα 24)
Rogat nun scire velit quid Nasica responderit ή Rogat velinte scire quid nasica responderirt.
ευθεία ερώτηση → σε πλάγια ερώτηση
Homo es impudens ( μάθημα 24)
Nasica respondit eum (ή illum) hominem impudentem esse
κύρια πρόταση κρίσεως → σε ειδικό απαρέμφατο
“ Interrogo vos ” inquit “ quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore. (μάθημα 25)
Cato inquit se interrogare illos quando eam ficum decerptam esse putarent ex arbore .
κύρια πρόταση κρίσεως → σε ειδικό απαρέμφατο
“ Itaque cavete periculum, patriam. Opibus urbis nolite confidere . Fiduciam quaenimia vobis est, deponite ”. ( μάθημα 25 )
Moneo vos ut caveatis periculum, ut tutemini patriam , ne opibus urbis confidatis , ut fiduciam , quae nimia vobis sit , deponatis . ή Cato patres monuit ut caverent periculum, ut tutarentur patriam , ne opibus urbis confinderent, ut fiduciam, quae nimia illis esset, deponerent.
κύρια πρόταση επιθυμίας → σε βουλητική πρόταση
Tum Caecilia puellae dixit : “ ego libenter tibi mea sede cedo ” ( μάθημα 38)
Caecilia puellae dixit se libenter illi sua sede cedere.
κύρια πρόταση κρίσεως → σε ειδικό απαρέμφατο
Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris , quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. ( μάθημα 41 )
Is dixit illum , proinde quasi cum matre Evandri tunc loqueretur, sermone abhinc multis annis iam pbsoleto uti, quod neminem scire atque intellegere vellet, quae diceret.
κύρια πρόταση κρίσεως → σε ειδικό απαρέμφατο
Quim homo inepte, taces ? ( μάθημα 41 )
Nescio, homo inepte, quin taeas.
ευθεία ερώτηση → σε πλάγια ερώτηση
Sic ergo vive ( μάθημα 41)
Ille adhortatur virum ut sic vivat
κύρια πρόταση επιθυμίας → σε βουλητική πρόταση
Μετατροπές Πλαγίου Λόγου σε Ευθύ στα προς εξέταση κείμενα:
Κείμενο 23
interroganti, quid ageret puer (που ρωτούσε τι έκανε το παιδί) [Δευ/σα Πλάγια Ερωτηματική, εκφερόμενη με Υποτακτική (Παρατατικού)
Στον ευθύ με Οριστική Ενεστώτα για να δηλωθεί το σύγχρονο: Quid agit puer?
Arria milites orabat, ut simul imponeretur (η Αρρία παρακαλούσε τους στρατιώτες να επιβιβαστεί μαζί του) [Δευ/σα Βουλητική πρόταση, εκφερόμενη με Υποτακτική Παρατατικού]
Οι Βουλητικές προτάσεις στον ευθύ λόγο τρέπονται σε κύριες, εκφερόμενες με Υποτακτική ή Προστακτική, είτε imponar (Υποτακτική παθητικού Ενεστώτα) είτε milites imponite me (με Προστακτική ενεργητικού Ενεστώτα).
Κείμενο 24
ancilla dixisset eum domi non esse (η υπηρέτρια είχε πει ότι αυτός δεν είναι μέσα)
Το ειδικό απαρέμφατο Ενεστώτα, θα τραπεί σε ανεξάρτητη πρόταση, με οριστική Ενεστώτα: is domi non est (Η αιτιατική eum που λειτουργούσε ως υποκείμενο του απαρεμφάτου, θα τραπεί σε οριστική και θα τεθεί ως υποκείμενο του ρήματος).
Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse (ο Νασικάς κατάλαβε πως εκείνη του το είπε αυτό με διαταγή του κυρίου της και πως εκείνος ήταν μέσα)
Τα δύο ειδικά απαρέμφατα: dixisse (Παρακειμένου) και esse (Ενεστώτα), θα τραπούν σε ανεξάρτητες προτάσεις, εκφερόμενες με τον αντίστοιχο χρόνο: illa domini iussu id dixit et ille intus est
accipe nunc quid postea Nasica fecerit (μάθε τώρα τι έκανε μετά ο Νασικάς) [Δευ/σα Πλάγια Ερωτηματική, εκφερόμενη με Υποτακτική Παρακειμένου.
Ευθεία ερώτηση εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: Quid postea Nasica fecit?
exclamavit Nasica se domi non esse (ο Νασικάς φώναξε ότι δεν ήταν στο σπίτι)
Το Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα esse θα τραπεί σε ανεξάρτητη πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: Ego non sum domi
Visne scire quid Nasica responderit? (θέλεις να μάθεις τι απάντησε ο Νασικάς;) [Δευ/σα Πλάγια Ερωτηματική, εκφερόμενη με Υποτακτική Παρακειμένου
Ευθεία ερώτηση εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: Quid Nasica respondit?
Ego credidi te domi non esse (εγώ πίστεψα ότι δεν ήσουν σπίτι) Το Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: Tu domi non es.
Κείμενο 25
Interrogo vos quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore (σας ρωτώ πότε νομίζετε ότι κόπηκε αυτό το σύκο από το δέντρο) [Δευ/σα Πλάγια Ερωτηματική, εκφερόμενη με Υποτακτική Ενεστώτα.
Ευθεία ερώτηση εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: quando hanc ficum decerptam esse putatis ex arbore?
omnes recentem esse (ficum) dixissent (όλοι απάντησαν ότι (το σύκο) ήταν φρέσκο)
Το Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα esse, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: (ficus) recens est
scitote decerptam esse (μάθετε ότι κόπηκε)
Το Ειδικό Απαρέμφατο παθητικού Παρακειμένου decerptam esse, και στις δύο περιπτώσεις, θα τραπεί σε ανεξάρτητη πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: ficus decerpta est
neminem crediteritis patriae consulturum esse (μην πιστέψετε ότι θα ενδιαφερθεί κανείς για την πατρίδα) Το Ειδικό Απαρέμφατο Μέλλοντα, θα τραπεί σε ανεξάρτητη πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Μέλλοντα: nemo consulet patriae
mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse (θυμηθείτε ότι κάποτε η πολιτεία βρέθηκε στον έσχατο κίνδυνο) Το Ειδικό Απαρέμφατο Παρακειμένου fuisse, θα τραπεί σε ανεξάρτητη πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: res publica in extremo discrimine quondam fuit
Κείμενο 27
Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset (τότε ο Πακούβιος είπε ότι ήταν βέβαια ηχηρά και μεγαλοπρεπή αυτά που είχε γράψει) Στην περίοδο αυτή έχουμε πλάγιο λόγο στο Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα esse και στην Δευ/σα Αναφορική πρόταση quae scripsisset, η οποία εκφέρεται με Υποτακτική Υπερσυντελίκου
Στον ευθύ λόγο το Ειδικό Απαρέμφατο θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα, ενώ η Αναφορική πρόταση, θα αλλάξει την εκφορά της σε Οριστική Παρακειμένου, για να δηλωθεί το Προτερόχρονο: sonora sunt et qrandia quae scrispisti (ηχηρά και μεγαλοπρεπή είναι αυτά που έγραψες)
(dixit) sed videri (esse) tamen ea sibi duriora (αλλά ότι του φαίνονταν κάπως τραχιά) Το Ειδικό Απαρέμφατο παθητικού Ενεστώτα, θα τραπεί σε ανεξάρτητη πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική παθητικού Ενεστώτα: sed videtur (esse) mihi ea duriora (αλλά μου φαίνονται ότι είναι κάπως τραχιά)
idem esse aiunt in ingeniis (το ίδιο συμβαίνει, λένε, με το πνεύμα) Το Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα, θα τραπεί σε ανεξάρτητη πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: idem est in ingeniis
meliora fore spero (ελπίζω ότι θα είναι καλύτερα) Το Ειδικό Απαρέμφατο Μέλλοντα, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Μέλλοντα: meliora erunt
Κείμενο 28
cognovisset eum fugitivum esse (έμαθε ότι αυτός ήταν δραπέτης) Το Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: is fugitivus est
Κείμενο 29
eum instituerat haec dicere (το είχε εκπαιδεύσει να λέει τα εξής) Το Τελικό Απαρέμφατο Ενεστώτα, θα τραπεί σε κύρια πρόταση Επιθυμίας, εκφερόμενη με Προστακτική Ενεστώτα: dic haec
Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem (το παράδειγμα αυτό παρακίνησε κάποιον παπουτσή να μάθει τον ίδιο χαιρετισμό σε ένα κοράκι) [Δευ/σα Βουλητική πρόταση, εκφερόμενη με Υποτακτική Παρατατικού
αΑεξάρτητη πρόταση, εκφερόμενη με Υποτακτική Ενεστώτα: doceam parem salutationem (ας διδάξω τον ίδιο χαιρετισμό)
Κείμενο 31
edixit ut omnes pugna abstinerent (διέταξε να απέχουν όλοι από τη μάχη) [Δευ/σα Βουλητική πρόταση, εκφερόμενη με Υποτακτική Παρατατικού
Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφερόμενη με Προστακτική: abstinete (να απέχετε)
cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat (για να κριθεί, πόσο ο Λατίνος στρατιώτης ξεπερνάει το Ρωμαίο στην ανδρεία) [Δευ/σα Πλάγια Ερωτηματική, εκφερόμενη με Υποτακτική Ενεστώτα
Ευθεία ερώτηση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: quanto miles Latinus Romano virtute antecellit?
Κείμενο 32
omnes cruciatus corporis et omnia pericula mortis parvi esse ducendo (με το να θεωρώ ότι όλα τα βάσανα του σώματος και οι θανάσιμοι κίνδυνοι είναι μικρής αξίας) Το Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα esse, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: cruciatus et pericula parvi sunt
Κείμενο 34
Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset (τότε ο Σκιπίωνας, επειδή νόμισε ότι αυτοί είχαν έλθει για να συλλάβουν τον ίδιο) Το Ειδικό Απαρέμφατο Παρακειμένου venisse, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: ei venerunt captum me ipsum
nuntiaverunt virtutem eius admiratum se venisse (ανήγγειλαν ότι είχαν έλθει για να θαυμάσουν την ανδρεία του) Το Ειδικό Απαρέμφατο Παρακειμένου venisse, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: nos venimus admiratum virtutem
is fores reserari eosque intromitti iussit (αυτός διέταξε να ανοίξουν τις πόρτες και να τους βάλουν μέσα) Τα Τελικά Απαρέμφατα παθητικού Ενεστώτα, θα τραπούν σε κύριες προτάσεις επιθυμίες, εκφερόμενες με Προστακτική ενεργητικού Ενεστώτα, τρέποντας παράλληλα τη σύνταξη σε ενεργητική: reserate fores et intromittite eos (ανοίξτε τις πόρτες και βάλτε τους μέσα)
Θα μπορούσαμε να διατηρήσουμε την παθητική σύνταξη, χρησιμοποιώντας όμως προτρεπτική Υποτακτική παθητικού Ενεστώτα: fores reserentur et ei intromittantur (ας ανοιχτούν οι πόρτες κι ας μπουν αυτοί μέσα)
Κείμενο 36
narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare (πείτε στους Σαμνίτες ότι ο Μάνιος Κούριος προτιμά να διατάζει τους πλουσίους) Το Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα malle, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: Manius Curius mavult locupletibus imperare
mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse (θυμηθείτε ότι εγώ δεν είναι δυνατό ούτε στη μάχη να νικηθώ ούτε με χρήματα να διαφθαρώ) Το Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα posse, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα, είτε με προσωπική σύνταξη: ego nec acie vinci nec pecunia corrumpi possum, είτε με απρόσωπη: me nec acie vinci nec pecunia corrumpi potest
Κείμενο 37
ego clamabam nihil esse bello civili miserius (εγώ φώναζα ότι τίποτε δεν είναι πιο αξιοθρήνητο από τον εμφύλιο πόλεμο) Το Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: nihil est miserius bello civili
Κείμενο 38
rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet (ζήτησε από τη θεία της να της παραχωρήσει για λίγο τη θέση της) [Δευ/σα Βουλητική πρόταση, εκφερόμενη με Υποτακτική
Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφερόμενη με Προστακτική Ενεστώτα: cede mihi loco
Κείμενο 40
meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse (θυμάμαι ότι η Ρώμη και η Ιταλία σώθηκαν από το Μάριο) Το Ειδικό Απαρέμφατο παθητικού Παρακειμένου θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική παθητικού Παρακειμένου: urbs Roma et Italia a Mario cosnervata est
Κείμενο 41
qui primi coluisse Italiam dicuntur (οι οποίοι λέγονται ότι κατοίκησαν πρώτοι την Ιταλία) Το Ειδικό Απαρέμφατο Παρακειμένου θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: primi coluerunt Italiam
neminem scire atque intellegere vis (δε θέλεις να ξέρει και να καταλαβαίνει κανείς) Τα Τελικά Απαρέμφατα Ενεστώτα θα τραπούν σε κύριες προτάσεις επιθυμίας, εκφερόμενες με Υποτακτική Ενεστώτα: nemo sciat atque intellegat
neminem intellegere vis, quae dicas (δε θέλεις να καταλαβαίνει κανείς τι λες) [Δευ/σα Πλάγια Ερωτηματική, εκφερόμενη με Υποτακτική Ενεστώτα
Ευθεία ερώτηση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: quae dicis?
Κείμενο 42
crudeliter et regie id factum esse dicerent (θα έλεγαν ότι αυτό έγινε σκληρά και τυραννικά) Το Ειδικό Απαρέμφατο Παρακειμένου factum esse, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: crudeliter et regie id factum est
nunc intellego neminem tam stultum fore, neminem tam improbum (fore) (τώρα καταλαβαίνει ότι κανείς δε θα είναι τόσο ανόητος, κανείς δε θα είναι τόσο αχρείος) Τα Ειδικά Απαρέμφατα Μέλλοντα θα τραπούν σε κύριες προτάσεις εκφερόμενες με Οριστική Μέλλοντα: nemo tam stultus erit, nemo tam improbus erit
non videat coniurationem esse factam (να μη βλέπει ότι έγινε συνωμοσία) Το Ειδική Απαρέμφατο Παρακειμένου factam esse, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: coniuratio facta est
Κείμενο 44
tum intellegitur, quam fuerint inopes amicorum (τότε κατάλαβα ποιους είχα πιστούς φίλους) [Δευ/σα Πλάγια Ερωτηματική, εκφερόμενη με Υποτακτική Παρακειμένου
Ευθεία ερώτηση εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: quam fuerunt inopes amicorum?
quod Tarquinium dixisse ferunt (αυτό που αναφέρουν ότι είπε ο Ταρκύνιος) Το Ειδικό Απαρέμφατο Παρακειμένου, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: quod Tarquinius dixit
tum intellexi, quos fidos amicos habuissem, quos infidos (τότε κατάλαβα ποιούς είχα πιστούς φίλους, ποιους άπιστους) [Δευ/σα Πλάγια Ερωτηματική, εκφερόμενη με Υποτακτική Υπερσυντελίκου
Ευθεία ερώτηση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου, για να δηλωθεί το προτερόχρονο: quos fidos amicos habui, quos infidos?
Κείμενο 45
cognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit (πληροφορείται τι συμβαίνει στο στρατόπεδο του Κικέρωνα και σε πόσο μεγάλο κίνδυνο βρίσκονται τα πράγματα) [Δύο Δευ/σες Πλάγιες Ερωτηματικές προτάσεις, εκφερόμενες με Υποτακτική Ενεστώτα
Ευθείες ερωτήσεις εκφερόμενες με Οριστική Ενεστώτα: quae apud Ciceronem qeruntur et in quanto periculo res est?
persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat (πείθει να μεταφέρει ένα γράμμα στον Κικέρωνα) [Δευ/σα Βουλητική πρόταση, εκφερόμενη με Υποτακτική Ενεστώτα
Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφερόμενη με Προστακτική: defer epistulam ad Ciceronem
scribit se cum legionibus celeriter adfore (γράφει πως θα έλθει γρήγορα με τις λεγεώνες) Το Ειδικό Απαρέμφατο Μέλλοντα adfore, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Μέλλοντα: ego cum legionibus celeriter adero
constituit ut tragulam mitteret (αποφάσισε να ρίξει το ακόντιο) [Δευ/σα Βουλητική πρόταση, εκφερόμενη με Υποτακτική Παρατατικού
Κύρια πρόταση επιθυμίας εκφερόμενη με προτρεπτική Υποτακτική: mittam tragulam (ας ρίξω το ακόντιο)
milites adhortatur ut salutem sperent (συμβουλεύει τους στρατιώτες να ελπίζουν τη σωτηρία) [Δευ/σα Βουλητική πρόταση, εκφερόμενη με Υποτακτική Ενεστώτα
κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφερόμενη με Προστακτική: salutem sperate
Κείμενο 46
philosophi mundum censent regi (οι φιλόσοφοι πιστεύουν ότι ο κόσμος κυβερνιέται) Το Ειδικό Απαρέμφατο παθητικού Ενεστώτα θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική παθητικού Ενεστώτα: mundus regitur
eum esse putant quasi communem urbem et unumquemque nostrum eius mundi esse partem (έχουν τη γνώμη ότι αυτός είναι κάτι σαν κοινή πολιτεία και ότι ο καθένας μας ξεχωριστά αποτελεί μέρος αυτού του κόσμου) Τα δύο Ειδικά Απαρέμφατα Ενεστώτα esse, θα τραπούν σε κύριες προτάσεις, εκφερόμενες με Οριστική Ενεστώτα: is est quasi communis urbs et unusquisque nostrum est pars huius mundi
decet cariorem nobis esse patriam (είναι σωστό να μας είναι πιο αγαπητή η πατρίδα) Το Τελικό Απαρέμφατο Ενεστώτα θα τραπεί σε κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφερόμενη με προτρεπτική Υποτακτική: patria carior sit (ας είναι η πατρίδα πιο αγαπητή)
Κείμενο 47
Augustus voluit filiam deterrere (ο Αύγουστος θέλησε να αποθαρρύνει την κόρη του) Το Τελικό Απαρέμφατο Ενεστώτα, θα τραπεί σε κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφερόμενη με Υποτακτική Ενεστώτα: deterream filiam
dissimulavit vidisse (προσποιήθηκε ότι δεν είδε) Το Ειδικό Απαρέμφατο Παρακειμένου, θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: ego non vidi (η άρνηση προκύπτει από τη αρνητική σημασία του ρήματος της κύριας πρότασης)
interrogavit filiam, utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva (ρώτησε την κόρη αν σε μερικά χρόνια θα προτιμούσε να είναι ασπρομάλλα ή φαλακρή) [Δευ/σα Πλάγια Ερωτηματική, εκφερόμενη με Υποτακτική Παρατατικού
Ευθεία ερώτηση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: utrum mavis cana esse an calva?
Κείμενο 48
Sertorius omnibus persuasit cervam conloqui secum et docere (Ο Σερτώριος τους έπεισε όλους ότι το ελάφι μιλούσε μαζί του και του υπέδειχνε) Τα δύο Ειδικά Απαρέμφατα Ενεστώτα (conloqui παθητικού Ενεστώτα), θα τραπούν σε κύριες προτάσεις εκφερόμενες με Οριστική Ενεστώτα: cerva conloquitur mecum et docet
docere quae utilia factu essent (υπέδειχνε όσα ήταν χρήσιμα να κάνει) [Δευ/σα Πλάγια Ερωτηματική, εκφερόμενη με Υποτακτική Παρατατικού
Ευθεία ερώτηση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα, για να δηλωθεί το σύγχρονο: quae utilia factu sunt?
monitum esse praedicabat (διακήρυσσε ότι είχε καθοδηγηθεί) Το Ειδικό Απαρέμφατο Ενεστώτα θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Ενεστώτα: ego monitus sum
perisse credita est (πιστεύτηκε ότι είχε πεθάνει) Το Ειδικό Απαρέμφατο Παρακειμένου θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: periit
nuntiavisset cervam inventam esse (ανάγγειλε ότι το ελάφι βρέθηκε) Το Ειδικό Απαρέμφατο παθητικού Παρακειμένου θα τραπεί σε κύρια πρόταση, εκφερόμενη με Οριστική παθητικού Παρακειμένου: cerva inventa est
eum iussit tacere (τον διέταξε να σωπάσει) Το Τελικό Απαρέμφατο Ενεστώτα θα τραπεί σε κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφερόμενη με Προστακτική Ενεστώτα: tace
praecepit ut eam postero die repente emitteret (έδωσε οδηγίες να το αφήσει ξαφνικά την άλλη μέρα ελεύθερο) [Δευ/σα Βουλητική Πρόταση, εκφερόμενη με Υποτακτική Παρατατικού
Κύρια πρόταση επιθυμίας, εκφερόμενη με Προστακτική: emitte eam cras
dixit visum in somno sibi esse cervam ad se reverti (είπε ότι είχε δει στον ύπνο του πως το ελάφι επέστρεψε σ’ αυτόν) Τo Απρόσωπο Ειδικό Απαρέμφατο Παρακειμένου (vissum esse: με υποκείμενο το reverti) θα τραπεί σε κύρια πρόταση εκφερόμενη με Οριστική Παρακειμένου: visum est in somno mihi cervam ad me reverti
quae perisset (που είχε χαθεί) [Δευ/σα Αναφορική πρόταση, εκφερόμενη με Υποτακτική Υπερσυντελίκου, στον ευθύ λόγο θα εκφέρεται με Οριστική Παρακειμένου, για να δηλωθεί το προτερόχρονο: quae periit
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου