Τρίτη 26 Απριλίου 2016

Κυριακή 24 Απριλίου 2016

Άγνωστο: 16 συμβουλές & οδηγίες

Το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών Κατεύθυνσης στις Πανελλαδικές εξετάσεις είναι κατά 60% Θεωρητικό (γνωστό) και κατά 40% πρακτικό (άγνωστο)

Παρακάτω παρατίθενται κάποιες κομβικές συμβουλές και απαραίτητες οδηγίες για την εξέταση στο άγνωστο (απόσπασμα πεζόυ κείμενου αρχαίου Έλληνα συγγραφέα στην αττική διάλεκτο)

1) Διαβάζουμε τον τον τίτλο του έργου και τον συγγραφέα ώστε να καταλάβουμε αν υπερισχύει η αιτία και η εναντίωση ή ο χρόνος και η αιτία! Το κείμενο μπορεί να είναι φιλοσοφικό (κυρίως Πλάτωνας) ή δικανικό (Λυσίας, Ισοκράτης, Δημοσθένης, Αντιφώντας, Ανδοκίδης, Ισαίος, Αισχίνης, Λυκούργος, Υπερείδης) ή ιστορικό (Θουκυδίδης, Ξενοφώντας). Στα δικανικά υπερισχύει η αιτία (με τη μορφή αιτιολογικών προτάσεων, μετοχών κτλ.) και η εναντίωση (εναντιωματικές μετοχές), στα ιστορικά έργα υπερισχύουν ο χρόνος (χρονικές προτάσεις) και η αιτία

2) Διαβάζουμε το αγνωστο κείμενο όσο χρειάζεται για να καταλάβουμε το γενικό νόημα.

3) Προχωράμε σε εντοπισμό των ρημάτων του κειμένου και τοποθετούμε σε παρενθέσεις τις δευτερεύουσες προτάσεις.

4) Προσέχουμε την ακολουθία των συντακτικών όρων. Είναι ρήμα – υποκείμενο – αντικείμενο ή κατηγορούμενο.

5) Μετά την σύνταξη εντοπίζουμε τα απαρέμφατα και τις μετοχές

(Για τον χωρισμό των προτάσεων λαμβάνουμε υπόψη: α) τους συνδέσμους που εισάγουν δευτερεύουσες προτάσεις β) αυτούς που συνδέουν όμοιες προτάσεις και γ) τα κόμματα, παρακολουθώντας πάντα το νόημα. Ξεκινάμε τη σύνταξη από την κύρια πρόταση)

6) Για να μεταφράσω τις μετοχές πρέπει να βρω το είδος τους

Α. ΧΡΟΝΙΚΗ ΑΦΟΥ.

Β. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΙΑΤΙ.

Γ. ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ Ο ΟΠΟΙΟΣ.

Δ. ΤΡΟΠΙΚΗ ΟΝΤΑΣ.

Ε. ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΑΝ.

7) Προσέχω την κατηγορηματική ΝΑ,ότι (οι κατηγορηματικές μετοχές δεν υπάρχουν μόνες τους αλλά συμπληρώνουν το νόημα των ρημάτων που δείχνουν κάποια αίσθηση ακούω-βλέπω-αισθάνομαι)

8) Θυμάμαι πως τα απαρέμφατα είναι υποκείμενα στα απρόσωπα ρήματα (χρη, δει, προσήκει, δόκει) και πολλές φορές αντικείμενα σε άλλα ρήματα (τα απρόσωπα ρήματα παίρνουν πολλές φορές υποκείμενο ονοματική πρόταση)

10) Ιδαίτερη προσοχή στο κατηγορούμενο που δείχνει μία ιδιότητα του υποκειμένου ή του αντικειμένου και δεν ειναι άλλο πράγμα από το υποκείμενο ή το αντικείμενο - μετά από συνδετικά ρήματα ειμί, γίγνομαι, φαίνομαι, υπάρχω

11) Τα ουσιαστικά και τα επίθετα σε μία πρόταση συνδέονται πάντα με τα υποκείμενα ή τα αντικείμενα και τους δίνουν μόνιμες ή προσωρινές ιδιότητες

12) Όλες τις λέξεις πρέπει να τις συνδέσω με τα ρήματα ή τα ουσιαστικά αλλιώς έκανα λάθος

13) Μία κύρια πρόταση μπορεί να ξεκινάει με το κείμενο και να συνεχίζει αφού πρώτα ενδιάμεσα υπάρξουν άλλες δευτερευουσες προτάσεις

14) Ποτέ δεν αφήνω ένα κομμάτι αμετάφραστο, το συνδέδω αν δεν ξέρω που πηγαίνει, με την κύρια πρόταση

15) Οι παρατακτικοί σύνδεσμοι (υπάρχουν στη γραμματική) δεν συνδέουν υποχρεωτικά 2 προτάσεις, αλλά μπορεί να συνδέουν δύο ουσιαστικά ή επίθετα ή γενικά άλλους όρους της πρότασης

16) Οι ονοματικές προτάσεις (ειδικές, ενδοιαστικές, πλάγιες ερωτήσεις, κάποιες αναφορικές) μπαίνουν ως αντικείμενο, υποκείμενο ή επεξήγηση στο ρήμα της κύριας πρότασης ή σε έναν όρο της πρότασης που εξαρτώνται

Λατινικά Γ΄Λυκείου: Χρήσιμες συμβουλές σε βίντεο

Παρουσίαση Λατινικών Γ Λυκείου
Ορόσημο / Ειρήνη Σαρμπάνη

Έκθεση Γ΄Λυκείου: Χρήσιμες συμβουλές σε βίντεο

Παρουσίαση Έκθεσης Γ ΄Λυκείου
Ορόσημο / Ι. Μουσούλης

Αρχαία Κατεύθυνσης: Χρήσιμες συμβουλές σε βίντεο

Παρουσίαση Αρχαίων Ελληνικών Κατεύθυνσης
Ορόσημο / Ειρήνη Σαρμπάνη

Η αξιολόγηση της Έκθεσης στο Λύκειο

Νέα Ελληνική Γλώσσα

Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Για την εξέταση στο μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Α΄ τάξη Ημερήσιου και Α΄ και Β΄ τάξεις Εσπερινού Γενικού Λυκείου δίνονται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο ένα ή δύο κείμενα περιορισμένης έκτασης από τον έντυπο ή/και τον ηλεκτρονικό λόγο (βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, διαδίκτυο), που αναφέρονται σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής και έχουν νοηματική πληρότητα. Τα κείμενα σχετίζονται με θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν οι μαθητές κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Οι μαθητές εξετάζονται σε τρία (3) θέματα.

Συγκεκριμένα καλούνται:

α) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που έχουν σχέση με: την κατανόηση του κειμένου (οπτικές από τις οποίες προσεγγίζεται η πραγματικότητα, στόχοι και επιχειρήματα συγγραφέα, προβληματισμοί που θέτει, θέσεις που υποστηρίζει κ.λπ.)· την οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή, διαίρεση, τίτλοι ενοτήτων, συνοχή, αλληλουχία, τρόποι ανάπτυξης, συλλογιστική πορεία κ.λπ.)·

β) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που αφορούν: σε σημασιολογικά στοιχεία (σημασίες λέξεων, συνώνυμα, αντώνυμα, κατασκευή φράσεων ή παραγράφων με συγκεκριμένες λέξεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων με σημασιολογικά ισοδύναμες κ.λπ.)· στην επισήμανση της λειτουργίας μορφοσυντακτικών δομών και υφολογικών στοιχείων του κειμένου που σχετίζονται με τους επικοινωνιακούς στόχους του συγγραφέα (ενεργητική ή παθητική σύνταξη, γλωσσικές ποικιλίες, αναφορική και ποιητική λειτουργία της γλώσσας [δηλωτική και συνυποδηλωτική χρήση], στοιχεία προφορικού λόγου, χρήση ειδικού λεξιλογίου, είδος κειμένου κ.λπ.).

γ) να συνθέσουν δικό τους κείμενο (ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο), το οποίο σχετίζεται θεματικά με το κείμενο ή τα κείμενα που τους δόθηκαν, στο πλαίσιο του οποίου απαντούν με πειστική επιχειρηματολογία στα ζητούμενα, διατυπώνουν κρίσεις και σχόλια ή αναπτύσσουν τεκμηριωμένα προσωπικές απόψεις. Η έκταση του κειμένου κυμαίνεται από 350 έως 400 λέξεις. Το πρώτο (α) θέμα βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες, το δεύτερο (β) με είκοσι πέντε (25) και το τρίτο (γ) με πενήντα (50).

Η κατανομή της βαθμολογίας στις ερωτήσεις του α΄ και του β΄ θέματος, οι οποίες μπορεί να αναλύονται σε υποερωτήματα, διαφοροποιείται ανάλογα με τον βαθμό της δυσκολίας τους και οι βαθμολογικές μονάδες καθορίζονται κατά τη διατύπωση των θεμάτων και ανακοινώνονται γραπτώς στους μαθητές.

Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Για την εξέταση στο μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας της Β΄ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου και της Γ΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο ένα κείμενο περιορισμένης έκτασης από τον έντυπο ή/και τον ηλεκτρονικό λόγο (βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, διαδίκτυο), που αναφέρεται σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής και έχει νοηματική πληρότητα. Το κείμενο σχετίζεται με θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν οι μαθητές κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Οι μαθητές εξετάζονται στα παρακάτω τέσσερα (4) θέματα υπό τα στοιχεία α, β, γ, δ.

Συγκεκριμένα, καλούνται:

α) να δώσουν σύντομη περίληψη του δοθέντος κειμένου, η έκταση της οποίας καθορίζεται ανάλογα με την έκταση και το νόημα του κειμένου.

β) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που έχουν σχέση με: την κατανόηση του κειμένου (οπτικές από τις οποίες προσεγγίζεται η πραγματικότητα, στόχοι και επιχειρήματα του συγγραφέα, προβληματισμοί που θέτει, θέσεις που υποστηρίζει κ.λπ.)· την οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή, διαίρεση, τίτλοι ενοτήτων, συνοχή, ενότητα, αλληλουχία, τρόποι ανάπτυξης, συλλογιστική πορεία κ.λπ.)·

γ) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που αφορούν: σε σημασιολογικά στοιχεία (σημασίες λέξεων, συνώνυμα, αντώνυμα, σχηματισμός προτάσεων, περιόδων ή παραγράφων με συγκεκριμένες λέξεις ή φράσεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων με σημασιολογικά ισοδύναμες κ.λπ.)· στην επισήμανση της λειτουργίας μορφοσυντακτικών δομών και υφολογικών στοιχείων του κειμένου που σχετίζονται με τους επικοινωνιακούς στόχους του συγγραφέα (ενεργητική ή παθητική σύνταξη, χρήση στίξης, γλωσσικές ποικιλίες, αναφορική και ποιητική λειτουργία της γλώσσας [δηλωτική και συνυποδηλωτική χρήση], στοιχεία προφορικού λόγου, χρήση ειδικού λεξιλογίου, είδος κειμένου κ.λπ.)·

δ) να συνθέσουν δικό τους κείμενο (ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο και το οποίο σχετίζεται θεματικά με το κείμενο που τους δόθηκε), στο πλαίσιο του οποίου απαντούν με πειστική επιχειρηματολογία στα ζητούμενα, διατυπώνουν κρίσεις και σχόλια ή αναπτύσσουν τεκμηριωμένα προσωπικές απόψεις. Η έκταση του κειμένου κυμαίνεται από 400 έως 500 λέξεις.

Το πρώτο (α) θέμα βαθμολογείται με είκοσι (20) μονάδες, το δεύτερο (β) και το τρίτο (γ) με δεκαπέντε πέντε (15) μονάδες το καθένα και το τέταρτο (δ) με πενήντα (50). Η κατανομή της βαθμολογίας στις ερωτήσεις του «β» και του «γ» θέματος, οι οποίες μπορεί να αναλύονται σε υποερωτήματα, διαφοροποιείται ανάλογα με τον βαθμό δυσκολίας τους και οι βαθμολογικές μονάδες καθορίζονται κατά τη διατύπωση των θεμάτων και ανα− κοινώνονται γραπτώς στους μαθητές.

Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Για την εξέταση στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ΄ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου και της Δ΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου, δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο απόσπασμα κειμένου (δοκιμιακού, λογοτεχνικού, άρθρου κ.τ.λ.) μιας έως δύο σελίδων από βιβλίο, εφημερίδα ή περιοδικό (ή κατασκευασμένο για το σκοπό της αξιολόγησης) που αναφέρεται σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής και έχει νοηματική πληρότητα. Tο κείμενο αυτό ανταποκρίνεται στην αντιληπτική ικανότητα των μαθητών και σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με θεματικούς κύκλους οικείους στους μαθητές από τη σχολική διδασκαλία.

Οι μαθητές καλούνται:

α) Να δώσουν μια σύντομη περίληψη του κειμένου αυτού, της οποίας η έκταση καθορίζεται ανάλογα με την έκταση και το νόημα του κειμένου.

β) Να απαντήσουν σε ερωτήσεις, με τις οποίες ελέγχονται: η κατανόηση του κειμένου (ιδεολογικά σημεία του κειμένου, επιχειρήματα συγγραφέα, προβλήματα που θέτει, κ.τ.λ.) η οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή διαίρεση και τιτλοφόρηση ενοτήτων, συνοχή, ενότητα, συλλογιστική, κ.τ.λ.) iii. τα σημασιολογικά στοιχεία (σημασία λέξεων, συνώνυμα − αντώνυμα, κατασκευή φράσεων ή παραγράφων με ορισμένες λέξεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων κ.τ.λ.). η ικανότητά τους να αναγνωρίζουν τη λειτουργία των μορφοσυντακτικών δομών, καθώς και να χειρίζονται αυτές τις δομές, ανάλογα με τους επικοινωνιακούς στόχους του κειμένου.

γ) Να συντάξουν ένα κείμενο, ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο, με το οποίο κρίνουν ή σχολιάζουν κάποια σημεία του κειμένου ή αναπτύσσουν προσωπικές απόψεις, παίρνοντας αφορμή από το κείμενο. Η έκταση της ανάπτυξης αυτής καθορίζεται κατά προσέγγιση, χωρίς να υπερβαίνει τις 600 λέξεις.

Το πρώτο θέμα βαθμολογείται με 25 μονάδες, το δεύτερο θέμα βαθμολογείται με 35 μονάδες, οι οποίες κατανέμονται σε επιμέρους ερωτήσεις, ενώ το τρίτο θέμα βαθμολογείται με 40 μονάδες. Κατά τη βαθμολόγηση όλων των θεμάτων λαμβάνεται υπόψη η ορθογραφία, η δομή του κειμένου, ο λεξιλογικός πλούτος, η ακρίβεια και η ορθότητα της διατύπωσης καθώς και το περιεχόμενο.

Νέα Ελληνική Γλώσσα Α ΛΥΚΕΙΟΥ Για την εξέταση στο μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Α΄ τάξη Ημερήσιου και Α΄ και Β΄ τάξεις Εσπερινού Γενικού Λυκείου δίνονται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο ένα ή δύο κείμενα περιορισμένης έκτασης από τον έντυπο ή/και τον ηλεκτρονικό λόγο (βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, διαδίκτυο), που αναφέρονται σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής και έχουν νοηματική πληρότητα. Τα κείμενα σχετίζονται με θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν οι μαθητές κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Οι μαθητές εξετάζονται σε τρία (3) θέματα. Συγκεκριμένα καλούνται: α) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που έχουν σχέση με: την κατανόηση του κειμένου (οπτικές από τις οποίες προσεγγίζεται η πραγματικότητα, στόχοι και επιχειρήματα συγγραφέα, προβληματισμοί που θέτει, θέσεις που υποστηρίζει κ.λπ.)· την οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή, διαίρεση, τίτλοι ενοτήτων, συνοχή, αλληλουχία, τρόποι ανάπτυξης, συλλογιστική πορεία κ.λπ.)· β) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που αφορούν: σε σημασιολογικά στοιχεία (σημασίες λέξεων, συνώνυμα, αντώνυμα, κατασκευή φράσεων ή παραγράφων με συγκεκριμένες λέξεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων με σημασιολογικά ισοδύναμες κ.λπ.)· στην επισήμανση της λειτουργίας μορφοσυντακτικών δομών και υφολογικών στοιχείων του κειμένου που σχετίζονται με τους επικοινωνιακούς στόχους του συγγραφέα (ενεργητική ή παθητική σύνταξη, γλωσσικές ποικιλίες, αναφορική και ποιητική λειτουργία της γλώσσας [δηλωτική και συνυποδηλωτική χρήση], στοιχεία προφορικού λόγου, χρήση ειδικού λεξιλογίου, είδος κειμένου κ.λπ.). γ) να συνθέσουν δικό τους κείμενο (ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο), το οποίο σχετίζεται θεματικά με το κείμενο ή τα κείμενα που τους δόθηκαν, στο πλαίσιο του οποίου απαντούν με πειστική επιχειρηματολογία στα ζητούμενα, διατυπώνουν κρίσεις και σχόλια ή αναπτύσσουν τεκμηριωμένα προσωπικές απόψεις. Η έκταση του κειμένου κυμαίνεται από 350 έως 400 λέξεις. Το πρώτο (α) θέμα βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες, το δεύτερο (β) με είκοσι πέντε (25) και το τρίτο (γ) με πενήντα (50). Η κατανομή της βαθμολογίας στις ερωτήσεις του α΄ και του β΄ θέματος, οι οποίες μπορεί να αναλύονται σε υποερωτήματα, διαφοροποιείται ανάλογα με τον βαθμό της δυσκολίας τους και οι βαθμολογικές μονάδες καθορίζονται κατά τη διατύπωση των θεμάτων και ανακοινώνονται γραπτώς στους μαθητές. Β ΛΥΚΕΙΟΥ Για την εξέταση στο μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας της Β΄ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου και της Γ΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο ένα κείμενο περιορισμένης έκτασης από τον έντυπο ή/και τον ηλεκτρονικό λόγο (βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, διαδίκτυο), που αναφέρεται σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής και έχει νοηματική πληρότητα. Το κείμενο σχετίζεται με θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν οι μαθητές κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Οι μαθητές εξετάζονται στα παρακάτω τέσσερα (4) θέματα υπό τα στοιχεία α, β, γ, δ. Συγκεκριμένα, καλούνται: α) να δώσουν σύντομη περίληψη του δοθέντος κειμένου, η έκταση της οποίας καθορίζεται ανάλογα με την έκταση και το νόημα του κειμένου. β) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που έχουν σχέση με: την κατανόηση του κειμένου (οπτικές από τις οποίες προσεγγίζεται η πραγματικότητα, στόχοι και επιχειρήματα του συγγραφέα, προβληματισμοί που θέτει, θέσεις που υποστηρίζει κ.λπ.)· την οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή, διαίρεση, τίτλοι ενοτήτων, συνοχή, ενότητα, αλληλουχία, τρόποι ανάπτυξης, συλλογιστική πορεία κ.λπ.)· γ) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που αφορούν: σε σημασιολογικά στοιχεία (σημασίες λέξεων, συνώνυμα, αντώνυμα, σχηματισμός προτάσεων, περιόδων ή παραγράφων με συγκεκριμένες λέξεις ή φράσεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων με σημασιολογικά ισοδύναμες κ.λπ.)· στην επισήμανση της λειτουργίας μορφοσυντακτικών δομών και υφολογικών στοιχείων του κειμένου που σχετίζονται με τους επικοινωνιακούς στόχους του συγγραφέα (ενεργητική ή παθητική σύνταξη, χρήση στίξης, γλωσσικές ποικιλίες, αναφορική και ποιητική λειτουργία της γλώσσας [δηλωτική και συνυποδηλωτική χρήση], στοιχεία προφορικού λόγου, χρήση ειδικού λεξιλογίου, είδος κειμένου κ.λπ.)· δ) να συνθέσουν δικό τους κείμενο (ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο και το οποίο σχετίζεται θεματικά με το κείμενο που τους δόθηκε), στο πλαίσιο του οποίου απαντούν με πειστική επιχειρηματολογία στα ζητούμενα, διατυπώνουν κρίσεις και σχόλια ή αναπτύσσουν τεκμηριωμένα προσωπικές απόψεις. Η έκταση του κειμένου κυμαίνεται από 400 έως 500 λέξεις. Το πρώτο (α) θέμα βαθμολογείται με είκοσι (20) μονάδες, το δεύτερο (β) και το τρίτο (γ) με δεκαπέντε πέντε (15) μονάδες το καθένα και το τέταρτο (δ) με πενήντα (50). Η κατανομή της βαθμολογίας στις ερωτήσεις του «β» και του «γ» θέματος, οι οποίες μπορεί να αναλύονται σε υποερωτήματα, διαφοροποιείται ανάλογα με τον βαθμό δυσκολίας τους και οι βαθμολογικές μονάδες καθορίζονται κατά τη διατύπωση των θεμάτων και ανα− κοινώνονται γραπτώς στους μαθητές. Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Για την εξέταση στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ΄ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου και της Δ΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου, δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο απόσπασμα κειμένου (δοκιμιακού, λογοτεχνικού, άρθρου κ.τ.λ.) μιας έως δύο σελίδων από βιβλίο, εφημερίδα ή περιοδικό (ή κατασκευασμένο για το σκοπό της αξιολόγησης) που αναφέρεται σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής και έχει νοηματική πληρότητα. Tο κείμενο αυτό ανταποκρίνεται στην αντιληπτική ικανότητα των μαθητών και σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με θεματικούς κύκλους οικείους στους μαθητές από τη σχολική διδασκαλία. Οι μαθητές καλούνται: α) Να δώσουν μια σύντομη περίληψη του κειμένου αυτού, της οποίας η έκταση καθορίζεται ανάλογα με την έκταση και το νόημα του κειμένου. β) Να απαντήσουν σε ερωτήσεις, με τις οποίες ελέγχονται: η κατανόηση του κειμένου (ιδεολογικά σημεία του κειμένου, επιχειρήματα συγγραφέα, προβλήματα που θέτει, κ.τ.λ.) η οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή διαίρεση και τιτλοφόρηση ενοτήτων, συνοχή, ενότητα, συλλογιστική, κ.τ.λ.) iii. τα σημασιολογικά στοιχεία (σημασία λέξεων, συνώνυμα − αντώνυμα, κατασκευή φράσεων ή παραγράφων με ορισμένες λέξεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων κ.τ.λ.). η ικανότητά τους να αναγνωρίζουν τη λειτουργία των μορφοσυντακτικών δομών, καθώς και να χειρίζονται αυτές τις δομές, ανάλογα με τους επικοινωνιακούς στόχους του κειμένου. γ) Να συντάξουν ένα κείμενο, ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο, με το οποίο κρίνουν ή σχολιάζουν κάποια σημεία του κειμένου ή αναπτύσσουν προσωπικές απόψεις, παίρνοντας αφορμή από το κείμενο. Η έκταση της ανάπτυξης αυτής καθορίζεται κατά προσέγγιση, χωρίς να υπερβαίνει τις 600 λέξεις. Το πρώτο θέμα βαθμολογείται με 25 μονάδες, το δεύτερο θέμα βαθμολογείται με 35 μονάδες, οι οποίες κατανέμονται σε επιμέρους ερωτήσεις, ενώ το τρίτο θέμα βαθμολογείται με 40 μονάδες. Κατά τη βαθμολόγηση όλων των θεμάτων λαμβάνεται υπόψη η ορθογραφία, η δομή του κειμένου, ο λεξιλογικός πλούτος, η ακρίβεια και η ορθότητα της διατύπωσης καθώς και το περιεχόμενο.

Διαβάστε περισσότερα: http://xenesglosses.eu/2016/04/ti-anaferei-neo-p-d-gia-ti-bathmologisi-t/

Σάββατο 23 Απριλίου 2016

Απόπειρα αρπαγής μαθητή στην Αργυρούπολη

Μεγάλη αναστάτωση στη σχολική κοινότητα της Αργυρούπολης, έχει προκαλέσει η απόπειρα αρπαγής ενός 13χρονου μαθητή, την ώρα που πήγαινε στο σχολείο του (στο 3ο Γυμνάσιο)

Ένα λευκό βαν με φιμέ τζάμια πλησίασε τον μαθητή και μια ηλικιωμένη που καθόταν στη θέση του συνοδηγού, βγήκε και άρχισε να κάνει του κάνει ερωτήσεις. Ο 13χρονος κατάλαβε ότι κάτι δεν πάει καλά και προσπάθησε να φύγει. Η γυναίκα τον έπιασε από το λαιμό και προσπάθησε να τον βάλει στο βαν αλλά το παιδί την έριξε κάτω με μια αγκωνιά και κατάφερε να ξεφύγει.

Ενημερώθηκε η αστυνομία και από το σχολείο μοίρασαν σε όλους τους γονείς μια ανακοίνωση που γράφει:

Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι σήμερα το πρωί, άγνωστοι που επέβαιναν σε λευκό βαν, προσπάθησαν να προσεγγίσουν μαθητή μας με σκοπό να τους ακολουθήσει. Παρακαλούμε όπως ενημερώσετε ξανά τα παιδιά σας για τον τρόπο αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών. Το περιστατικό γνωστοποιήθηκε στην Ασφάλεια Αργυρούπολης η οποία έθεσε το σχολείο υπό επιτήρηση.

Δείτε πως περιγράφει την επίθεση στον 13χρονο μαθητή, μια μητέρα που είναι φίλη της οικογένειάς του:

“Το περιστατικό έγινε τη Τετάρτη το πρωί στη περιοχή της Αργυρούπολης, την ώρα που το αγόρι της Α΄Γυμνασίου πήγαινε στο σχολείο του. Σταμάτησε μπροστά του ένα Βαν χρώματος άσπρο με φιμέ τσάμια και από μέσα βγήκε μια ηλικιωμένη γυναίκα ψηλή και άρχισε να το ρωτάει διάφορα πράγματα.

Το παιδί στην αρχή απαντούσε στις ερωτήσεις της, μετά από λίγο κατάλαβε ότι κάτι δε πάει καλά και προσπάθησε να φύγει. Τότε εκείνη το έπιασε από το λαιμό, με σκοπό να το βάλει μέσα στο βαν, αλλά εκείνο κατάφερε να της δώσει μια αγκωνιά. Η ηλικιωμένη γυναίκα έπεσε κάτω και ευτυχώς το παιδί πρόλαβε και το έσκασε μπαίνοντας σε ένα κατάστημα της περιοχής.”

Αμέσως ενημερώθηκε η αστυνομία όμως οι δράστες κατάφεραν να εξαφανιστούν. Δε πτοήθηκαν όμως γιατί την επόμενη μέρα προσπάθησαν να αρπάξουν παιδί δημοτικού, αυτή τη φορά στη περιοχή της Ηλιούπολης

http://geitoniamou.gr

Πέμπτη 21 Απριλίου 2016

4 Σημάδια που ίσως να σημαίνουν ΔΕΠΥ

Το παιδί σας αποσπάται εύκολα; Είναι παρορμητικό ή υπερκινητικό;

Μοιάζει να είναι ονειροπόλο;

Αν το παιδί σας παρουσιάζει τις εν λόγω συμπεριφορές πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας, ίσως να πρόκειται για τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).

Ακολουθούν 4 συμπτώματα, που όταν παρουσιάζονται σε ένα παιδί σε μεγάλη συχνότητα, ίσως να έχει ΔΕΠΥ.

Σύμπτωμα 1: Παρορμητικότητα

Τα παιδιά με ελλιπή έλεγχο των παρορμήσεων τους μπορεί να είναι ανυπόμονα και επίμονα. Συχνά διακόπτουν τους ανθρώπους και δυσκολεύονται να ελέγξουν τα λόγια και τα συναισθήματα τους . Θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε επικίνδυνες συμπεριφορές , επειδή δεν μπορούν να προγραμματίσουν το μέλλον ή να προβλέψουν τις συνέπειες των πράξεών τους . Εάν το παιδί σας έχει αυτό το σύμπτωμα , ο εγκέφαλός του ίσως μην χρησιμοποιεί αποτελεσματικά το νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη , η οποία διεγείρει το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση της εστίασης και τη ρύθμιση της συμπεριφοράς .

Σύμπτωμα 2: Υπερκινητικότητα

Το σύμπτωμα αυτό είναι γνωστό κι ως υπερδραστηριότητα. Τα παιδιά με το σύμπτωμα αυτό αγγίζουν σε υπερβολικό βαθμό τα αντικείμενα του περιβάλλοντός τους, μοιάζουν ανήσυχα όταν κάθονται και σηκώνονται όταν οι περιστάσεις δεν το επιτρέπουν. Η υπερκινητικότητα των παιδιών με ΔΕΠΥ δεν είναι σκόπιμη. Το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο της κίνησης λειτουργεί διαφορετικά στα παιδιά με ΔΕΠΥ.

Σύμπτωμα 3: Απροσεξία

Η απροσεξία είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της ΔΕΠΥ . Τα παιδιά με το σύμπτωμα αυτό συχνά δεν μπορούν να εστιάσουν την προσοχή τους σε κάτι , ακόμα κι αν προσπαθήσουν . Δυσκολεύονται να ακολουθήσουν οδηγίες , επειδή παραλείπουν βασικά κομμάτια των πληροφοριών . Μπορεί να κουράζονται εύκολα από το να προσπαθούν τόσο σκληρά για να εστιάσουν την προσοχή τους και να κάνουν λάθη επειδή χάνουν το ειρμό της σκέψης τους. Τα παιδιά που εμφανίζουν αυτό το σύμπτωμα χαρακτηρίζονται ως απρόσεκτα ή τεμπέλικα και κανείς δεν εξετάζει το κατά πόσον θα μπορούσαν να έχουν ΔΕΠΥ.

Σύμπτωμα 4: Ονειροπόληση

Η ονειροπόληση ή αφηρημάδα δεν είναι τόσο συχνό χαρακτηριστικό της ΔΕΠΥ. Ίσως επειδή συγχέεται με την απροσεξία. Υπάρχει όμως διαφορά στη δυσκολία να συγκεντρωθεί σε μια εργασία και στην διάσπαση προσοχής από πληροφορίες που ο εγκέφαλος δεν μπορεί να φιλτράρει. Ένα εξωτερικό ερέθισμα, όπως ένας ήχος, ή μια σκέψη μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή του παιδιού με ΔΕΠΥ και να δυσκολευτεί να ολοκληρώσει ένα έργο ή ακόμα και μια συζήτηση.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι μας και να κατανοούμε πως οι παραπάνω συμπεριφορές ενός παιδιού με ΔΕΠΥ δεν είναι σκόπιμες, αλλά αποτέλεσμα μιας αναπτυξιακής διαταραχής. Οι εν λόγω συμπεριφορές με την κατάλληλη εκπαίδευση από ειδικό, τόσο του παιδιού όσο και των γονιών, μπορούν να ελεγχθούν και να βελτιωθεί σημαντικά η ζωή του παιδιού στο σπίτι και στο σχολείο.

Τρίτη 19 Απριλίου 2016

Πρόγραμμα απολυτήριων και προαγωγικών εξετάσεων Γυμνασίων και Λυκείων

Τα μαθήματα λήγουν του διδακτικό έτους 2015-2016 λήγουν την Τετάρτη 11 Μαΐου 2016.

Τι ισχύει για τις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις των μαθητών Γυμνασίων και των Γενικών Λυκείων που θα ακολουθήσουν σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας;

Γυμνάσια

Οι προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις όλων των τάξεων του Γυμνασίου θα αρχίσουν την Τρίτη 17 Μαΐου 2016 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Τρίτη 14 Ιουνίου 2016.

Οι επαναληπτικές εξετάσεις των μαθητών όλων των τάξεων του Γυμνασίου να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι και την Παρασκευή 17 Ιουνίου 2016.

Σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, μέσα σε πέντε (5) εργάσιμες ημέρες από την έκδοση των αποτελεσμάτων των προαγωγικών – απολυτηρίων εξετάσεων Ιουνίου, οι κηδεμόνες των μαθητών ή οι ίδιοι, εφόσον είναι ενήλικοι, μπορούν να υποβάλουν αίτηση στο σχολείο, όπου φοιτούν, με την οποία ζητούν την αναβαθμολόγηση ενός ή περισσότερων γραπτών δοκιμίων. Η αίτηση συνοδεύεται με το προβλεπόμενο παράβολο για κάθε γραπτό δοκίμιο.

Γενικά Λύκεια

Οι προαγωγικές εξετάσεις των μαθητών της Α ́ και Β ́ τάξης των Ημερησίων ΓΕ.Λ. θα αρχίσουν την Τρίτη 17 Μαΐου 2016 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Πέμπτη 16 Ιουνίου 2016.

Οι προαγωγικές εξετάσεις των μαθητών της Α ́, Β ́ και Γ ́ τάξης των Εσπερινών ΓΕ.Λ. θα αρχίσουν την Τρίτη 17 Μαΐου 2016 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Πέμπτη 16 Ιουνίου 2016.

Οι ενδοσχολικές γραπτές απολυτήριες εξετάσεις των μαθητών της Γ ́ τάξης Ημερησίων ΓΕ.Λ. και της Δ ́ τάξης των Εσπερινών ΓΕ.Λ. θα αρχίσουν την Πέμπτη 2 Ιουνίου 2016 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Παρασκευή 17 Ιουνίου 2016.

Οι επαναληπτικές εξετάσεις των μαθητών της Α ́ και Β ́ τάξης των Ημερησίων ΓΕ.Λ. και της Α ́, Β ́ και Γ ́ τάξης των Εσπερινών ΓΕ.Λ να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι και την Τετάρτη 22 Ιουνίου 2016.

Οι επαναληπτικές εξετάσεις των μαθητών της Γ ́ τάξης Ημερησίων ΓΕ.Λ. και της Δ ́ τάξης των Εσπερινών ΓΕ.Λ. θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως και την Παρασκευή 24 Ιουνίου 2016.

Για τους μαθητές που είχαν φοιτήσει στη Γ ́ Ημερησίου ΓΕ.Λ. και στη Δ ́ Εσπερινού ΓΕ.Λ. κατά τα προηγούμενα σχολικά έτη για τους οποίους προβλέπεται απολυτήρια εξέταση μόνο σε επίπεδο σχολικής μονάδας σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ. 59 του ν. 3966/2011, θα αρχίσουν την Τρίτη 17 Μαΐου 2016 και θα διαρκέσουν μέχρι και την Πέμπτη 16 Ιουνίου 2016 και οι επαναληπτικές εξετάσεις θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως και την Πέμπτη 23 Ιουνίου 2016.

Για τους μαθητές που είχαν φοιτήσει στη Γ ́ Ημερησίου ΓΕ.Λ. και στη Δ ́ Εσπερινού ΓΕ.Λ. κατά τα προηγούμενα σχολικά έτη και δεν απολύθηκαν και προσέρχονται σε απολυτήριες εξετάσεις σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, στα μαθήματα τα οποία εξετάζονται σε επίπεδο σχολικής μονάδας, οι εξετάσεις θα αρχίσουν την Πέμπτη 2 Ιουνίου 2016 και θα διαρκέσουν μέχρι την Παρασκευή 17 Ιουνίου 2016 και οι επαναληπτικές εξετάσεις θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως και την Παρασκευή 24 Ιουνίου 2016.

Το πρόγραμμα των ενδοσχολικών εξετάσεων θα ανακοινωθεί στους μαθητές πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη λήξη των μαθημάτων.

Οι ίδιες διατάξεις αναφέρουν πως: «Μέσα σε τρεις (3) εργάσιμες ημέρες από την έκδοση των αποτελεσμάτων οι κηδεμόνες των μαθητών ή οι ίδιοι, εφόσον είναι ενήλικοι, μπορούν να υποβάλουν αίτηση στο σχολείο, όπου φοιτούν, με την οποία ζητούν την αναβαθμολόγηση ενός ή περισσότερων γραπτών δοκιμίων. Η αίτηση συνοδεύεται με το προβλεπόμενο παράβολο για κάθε γραπτό δοκίμιο».

Εις Σάμον

Εις Σάμον, Ανδρέας Κάλβος

Η ωδή "Εις Σάμον" είναι η τέταρτη ωδή της δεύτερης συλλογής του Ανδρέα Κάλβου με τίτλο "Λυρικά", που εκδόθηκε στο Παρίσι το 1826. Η ωδή, που αποτελείται από είκοσι τέσσερις στροφές, θα πρέπει να γράφτηκε γύρω στο Σεπτέμβριο του 1824, μετά την απόκρουση της τουρκικής επίθεσης κατά της Σάμου. Ο ποιητής εξυμνεί στην ωδή τις φυσικές ομορφιές της Σάμου, καθώς και την ανδρεία και τη γενναιότητα των κατοίκων της. Το απόσπασμα που θα αναλύσουμε είναι οι τρεις πρώτες στροφές της ωδής.

ΘΕΜΑ: Η ελευθερία, το μεγαλύτερο αγαθό για τον άνθρωπο.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Οι Έλληνες μπορούν να κατακτήσουν την ελευθερία μόνο με γενναιότητα και αρετή.

Α΄ΣΤΡΟΦΗ: Αρετή και τόλμη χρειάζονται για την κατάκτηση της ελευθερίας. Φόβος.
Β’ ΣΤΡΟΦΗ: Ο μύθος του Ίκαρου.
Γ’ ΣΤΡΟΦΗ: Ο άνθρωπος αξίζει να θυσιάζει τη ζωή του για την ελευθερία.

Η πρώτη στροφή, που έχει τη μορφή γνωμικού, λέει ότι όσοι είναι δειλοί και αισθάνονται φόβο τους αξίζει να μένουν δούλοι. Διότι, για να είναι κανείς ελεύθερος, πρέπει να έχει αρετή και τόλμη.

Στη δεύτερη στροφή αναφέρεται ο μυθικός `Ικαρος, ο οποίος διέθετε και τις δύο αυτές ιδιότητες. Τα κέρινα φτερά του όμως έλιωσαν από τον ήλιο και ο ίδιος έπεσε και πνίγηκε στη θάλασσα. Ωστόσο, ο `Ικαρος έπεσε από ψηλά και πέθανε ελεύθερος. Αντίθετα, για τον άνθρωπο που γίνεται θύμα ενός τυραννικού καθεστώτος, ο θάνατος είναι φρικτός, ατιμωτικός και άδοξος

Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία

Η γεννεσιουργός αξία των ύψιστων αγαθών.
Λάθος μας να πιστεύουμε ότι ο τολμηρός δεν φοβάται όταν ρίχνεται στη μάχη.

Ο τολμηρός γνωρίζει τον κίνδυνο.

Αυτή η πλήρης γνώση τον καθιστά ξεχωριστό.
Αυτός που πέφτει σε κινδύνους χωρίς να έχει επίγνωση της επικινδυνότητας των καταστάσεων, είναι απλά ανόητος και η πορεία του στη ζωή είναι άνευ νοήματος.
Θα το παλέψω και θα δούμε…λέει ο δειλός.
Θα το παλέψω και θα νικήσω… φωνάζει ο γενναίος και πράγματι νικητής βγαίνει, άσχετα από την έκβαση του αγώνα του.
Με τραύματα; ναι, νικητής όμως.
Ο τολμών νικά, αυτός που επιχειρεί, κερδίζει τη ζωή.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

Το ποιητικό «εγώ» δε συμμετέχει στην αφήγηση.

Δε θέλει να εκφράσει τα προσωπικά του συναισθήματα.

Πρόθεσή του να τονώσει το ηθικό των Ελλήνων.

Το επίθετο άλλοτε τοποθετείται μετά το ουσιαστικό και άλλοτε πριν απ’ αυτό: ΕΠΙΤΑΞΗ ΤΟΥ ΕΠΙΘΕΤΟΥ που συνηθίζεται στην ιταλική γλώσσα.

ΓΛΩΣΣΑ: Ιδιόμορφη, καθαρεύουσα με διάσπαρτους τύπους της δημοτικής και της αρχαϊζουσας.
ΥΦΟΣ: Σοβαρό, μεγαλόπρεπο, άλλοτε με υψηλούς τόνους και άλλοτε σε χαμηλούς, λυρικούς.
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Εικόνες.

ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΗ: Ιδιόρυθμη.

Στηρίζεται στο αρχαϊκό και στο ιταλικό μετρικό σύστημα αλλά με πολλές ιδιαιτερότητες.

Δε χρησιμοποιεί ομοιοκαταληξία.

Η στροφή του αποτελείται από πέντε στίχους με χαρακτηριστικό τον πέμπτο, ο οποίος είναι πεντασύλλαβος και τονίζεται στη τέταρτη συλλαβή.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

Επίκεντρο η ελευθερία.

Χρησιμοποιεί την ελληνική μυθολογία για να εξυπηρετήσει τον στόχο του.

Συσχετίζει το μύθο με την πραγματικότητα.

Οι ιδέες του παρελθόντος αποτελούν τους καθοδηγητές του παρόντος.

Ο ποιητής ευαισθητοποιεί τον αναγνώστη και του προκαλεί ψυχική ανάταση και ευφορία.

Ένα γενικότερο συµπέρασµα:

Ο ποιητής επιδιώκει να µας κάνει να ενστερνιστούµε ως στάση ζωής, αυτό που και ο ίδιος επιχείρησε να πραγµατώσει· την ελευθερία ως το υπέρτατο αγαθό της ζωής: η ελευθερία δεν χαρίζεται, αλλά κατακτάται µε σκληρό αγώνα.

Το πνεύµα και η πράξη του ελευθέρως υπάρχειν δεν µας το παραχωρεί κανένας τύραννος, κανένας «σωτήρας», κανένας απεσταλµένος ή χαρισµατικός δυνάστης. Απεναντίας αναδύεται, όταν οι άνθρωποι, και στην περίπτωση εδώ οι σκλαβωµένοι Έλληνες, είναι αποφασισµένοι να συντρίψουν την τυραννία· γενικότερα δε, όταν κηρύσσουν τον πόλεµο στην εγκόσµια κυριαρχία των πάσης φύσεως τυράννων και της υπεροψίας τους.

Του Βασίλη

Του Βασίλη, κλέφτικο

Τα κλέφτικα τραγούδια πήρan το όνομά τους από το περιεχόμενο των στίχων του. Είναι δημιουργήματα μιας συγκεκριμένης περιόδου της Τουρκοκρατίας μετά τον 16ο αιώνα και στα θέματά τους διαφαίνεται η επαναστατική δράση των κλεφτών και των αρματολών. Εγκωμιάζεται η ζωή, τα κατορθώματα, η νικηφόρα μάχη ή ο ένδοξος θάνατός τους. Εδώ οι ήρωες, σε αντίθεση από τα ακριτικά, δεν έχουν υπερφυσικές ικανότητες και είναι απλοί θνητοί. Σε όλα σχεδόν απαντάται ζωντανός διάλογος μεταξύ προσώπων, ενώ ενίοτε, όταν δεν υπάρχει δεύτερο πρόσωπο, ο δημιουργός εισάγει μια συμβατική εικόνα, ένα πουλί με ανθρώπινη λαλιά, μια κόρη, προκειμένου να παραχθεί ο διάλογος. O Βασίλης, ο κεντρικός ήρωας του τραγουδιού, επιλέγει, όπως έκαναν πολλοί νέοι άντρες στα χρόνια της τουρκοκρατίας, να φύγει από τη σκλαβιά και να ζήσει την ελεύθερη ζωή των κλεφτών. Τόσο η εθνική όσο και η κοινωνική του περηφάνια τον ωθούν να εγκαταλείψει τα υλικά αγαθά μιας υπόδουλης ζωής και να γίνει αντάρτης, ελεύθερος μέσα στη φύση των απόκρημνων βουνών.

Ενότητα 1^η: Η συμβουλή της μάνας (Βασίλη ………..να δουλέψουν) Το κλέφτικο τραγούδι μας μεταφέρει στην ιστορικοκοινωνική πραγματικότητα των προεπαναστατικών χρόνων. Μια μάνα, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, από αγάπη και φροντίδα για το γιο της, τον Βασίλη, του προτείνει να κάτσει φρόνιμα: δηλαδή να μην κάνει κάτι παράτολμο, να λειτουργήσει με βάση τη λογική, να κάτσει σπίτι του, να γίνει νοικοκύρης και να επιλέξει την γεωργική και κτηνοτροφική ζωή που του εξασφαλίζει ηρεμία και οικονομική άνεση. Η μητέρα απευθύνεται στο γιο της σε β πρόσωπο . Η ζωή που περιγράφει η μητέρα στο γιο της φαίνεται μια όμορφη ζωή με ανέσεις και ηρεμία αλλά αποσιωπάται ένα σημαντικό στοιχείο: η έλλειψη ελευθερίας

Ενότητα 2^η: Η απόφαση του Βασίλη να γίνει κλέφτης (Μάνα μου……… Αρβανίτες) Ο Βασίλης είναι ένας κοινός άνθρωπος αλλά το ιδανικό της ελεύθερης ζωής και η βαθιά αίσθηση της αξιοπρέπειας τον οδηγούν να απαρνηθεί την βολεμένη ζωή του υπόδουλου και να διαλέξει την επικίνδυνη αλλά ελεύθερη ζωή των κλεφτών. Ο Βασίλης απαντά κατηγορηματικά ότι δεν πρόκειται να κάτσει φρόνιμα για να αποκτήσει όλα όσα του ανέφερε η μητέρα του και να συμβιβαστεί με μια υπόδουλη ζωή. Στο λόγο του επαναλαμβάνει κάποια από τα λόγια της μάνας του και λέει ότι δεν δέχεται να είναι σκλάβος των Τούρκων ή των Ελλήνων που συνεργάζονταν με τους Τούρκους και εκμεταλλεύονταν τους συμπατριώτες τους. Στα λόγια του διακρίνουμε προμηνύματα του απελευθερωτικού αγώνα του 1821. Ο Βασίλης ανακοινώνει την απόφαση του ,που είναι να γίνει κλέφτης και να φύγει στα βουνά. Μάλιστα ζητά από την ίδια τη μητέρα του αν του δώσει τα όπλα του ώστε να την κάνει να συμμετέχει και αυτή στην απόφαση του. Η παρομοίωση «να πεταχτώ σαν το πουλί» φανερώνει τη δίψα του Βασίλη για ελευθερία. Ο Βασίλης αισθάνεται την ανάγκη να βαδίζει ελεύθερα αλλά αυτό δεν του αρκεί: θέλει να κάνει και πόλεμο εναντίον των κατακτητών: δηλώνεται η ανδρεία και η γενναιότητα του. Η πορεία του προς τα βουνά περιγράφεται πολύ γλαφυρά και παραστατικά. Η κλιμάκωση και το ασύνδετο παρουσιάζουν την πορεία του Βασίλη προς την κλεφτουριά, την ανάληψη δράσης και την έναρξη του αγώνα κατά των Τούρκων.

Ενότητα 3^η : Η πραγματοποίηση της απόφασης του Βασίλη (Πουρνό……παλικάρι) Ο Βασίλης αποχαιρετά τη μητέρα του η οποία δεν κάνει καμιά προσπάθεια να τον μεταπείσει και αποδέχεται την απόφαση του. Ο Βασίλης φτάνει στον προορισμό του και μιλά με τα στοιχεία της φύσης που τον υποδέχονται στην καινούρια του ζωή. Ο Βασίλης χαίρεται που είναι πια ελεύθερος και τα προσωποποιημένα στοιχεία της φύσης τον καλοδέχονται και τον επαινούν.

Ο Βασίλης παρουσιάζεται: αξιοπρεπής, ασυμβίβαστος, αποφασιστικός, υπερήφανος, λάτρης της ελευθερίας, γενναίος, τολμηρός, αγωνιστής, άξιος συνεχιστής των προγόνων του.

Στιχουργική- γλώσσα

Το τραγούδι έχει όλα τα τυπικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών.Ο στίχος είναι ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος, ανομοιοκατάληκτος και χωρίζεται σε δύο ημιστίχια. Κάθε στίχος έχει ολοκληρωμένο νόημα. Η γλώσσα είναι απλή, λαϊκή, δημοτική, κυριαρχούν οι ρηματικοί τύποι, απουσιάζουν τα επίθετα και υπάρχουν ιδιωματικές λέξεις( γένεις, κοπέλια, σουρίξω, γιατάκια). Υπάρχει παρατακτική σύνδεση, εκφραστική λιτότητα, προσωποποίηση και συνομιλία με τη φύση.

Ύφος : ζωντανό, παραστατικό, γρήγορο, (διάλογος, ενεστώτας), συγκινητικό (όταν η μάνα τον συμβουλεύει), ηρωικό (όταν η κλεφτουριά τον υποδέχεται).

O Διγενής

O Διγενής, ακριτικό

O Διγενής ψυχομαχεί* κι η γης τόνε τρομάσει

κι η πλάκα τον ανατριχιά* που θέλει τον σκεπάσει.

Κι εκειά* βαριά που κείτεται,* λόγια αντρειωμένα λέει:

- Να 'χεν η γης πατήματα* κι ο ουρανός κερκέλια,*

να 'πάτιουν* τα πατήματα, να 'πιανα τα κερκέλια

να δώκω σείσμα* τ' ουρανού, να βγάλει μαύρα νέφη,

να ρίξει χιόνια και νερά κι αμάλαγο* χρυσάφι!

Τα ακριτικά τραγούδια αφηγούνται τα κατορθώματα των Aκριτών, των υπερασπιστών, δηλαδή, των ανατολικών συνόρων της Βυζαντινής Aυτοκρατορίας. Οι Aκρίτες έγιναν γνωστοί από τον ακριτικό κύκλο της ηρωϊκής ποίησης και από το Έπος του Βασίλειου Διγενή Ακρίτα, που αποτελεί το πρώτο γραπτό μνημείο της νεοελληνικής λογοτεχνίας, το οποίο γράφτηκε στις αρχές του 11ου αιώνα. Ο ήρωας αυτός θυμίζει σε πολλά στοιχεία τους ήρωες των αρχαίων επών. Ασχολείται από μικρός με άλογα, αθλήματα και όπλα, άγρια θηρία και ληστές, ενώ αργότερα

κλέβει τη γυναίκα που θα παντρευτεί. Τα ακριτικά τραγούδια εξυμνούν τη σωματική δύναμη, τη στρατηγική ιδιοφυΐα και τις υπερφυσικές δυνάμεις των Aκριτών. Ο ακριτικός ήρωας είναι αποφασισμένος να θυσιαστεί για την πατρίδα του και να αποκρούσει τους εχθρούς του (Σαρακηνούς, Τούρκους κ.α.).

Θέμα: Η υπερφυσική δύναμη του Διγενή, όπως περιγράφεται στη μάχη του με το Χάρο, και η ανάδειξή του σε απόλυτο σύμβολο ανδρείας και ηρωικής μορφής στη συνείδηση των Nεοελλήνων αποτελούν τα κυρίαρχα νοηματικά κέντρα του ποιήματος.

Νόημα: Ο Διγενής ψυχομαχεί καθώς βλέπει το τέλος της ζωής του να πλησιάζει, ενώ η γη και η ταφόπλακα τον τρέμουν και ανατριχιάζουν. O Διγενής είναι ξαπλωμένος αλλά πλέον δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το θάνατο με αντρεία. Θα ήθελε να πατούσε τα σκαλοπάτια της γης και να έπιανε τα κρικέλια του ουρανού για να τον κουνήσει και να βγάλει σύννεφα, να ρίξει χιόνι, νερό και καθαρό χρυσάφι.

O Διγενής Aκρίτας: Ο κεντρικός ήρωας του ποιήματος, ο Διγενής Ακρίτας, αποτελεί το απόλυτο πρότυπο ηρωικού άνδρα. Eίναι ένα πρόσωπο που του αποδίδονται υπερφυσικές δυνάμεις και ικανότητες, ένας άνθρωπος που ζει και κινείται πέρα από τα ανθρώπινα μέτρα. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η μορφή του Διγενή έμεινε χαραγμένη στη συλλογική συνείδηση των Nεοελλήνων για το υψηλό φρόνημα και τη γενναιοφροσύνη που επιδείκνυε.

Oλόκληρο το ποίημα αποτελεί μια ενιαία νοηματική ενότητα.

Πλαγιότιτλος: H πάλη του Διγενή με το Xάρο και ο θάνατός του.

Ύφος / Μορφή

Το ποίημα έχει το αντιπροσωπευτικό ύφος των ακριτικών τραγουδιών: ηρωική θεματολογία, υπερφυσικά χαρακτηριστικά του ήρωα, προσωποποίηση της φύσης, εκφραστική λιτότητα, επική ατμόσφαιρα.

Σχήματα λόγου

Προσωποποιήσεις / Μεταφορές: στιχ. 1 «Ο Διγενής ... τρομάσει», στιχ. 2 «κι η πλάκα τον ανατριχά ...», στιχ. 4 «Να ’χεν η γης πατήματα κι ο ουρανός κερκέλια», στιχ. 6 «... να δώκω σείσμα τ’ ουρανού ...», στιχ.7 «να ρίξει ... αμάλαγο χρυσάφι».

Ασύνδετο σχήμα: στιχ. 5 - 6 «να πάτιουν τα πατήματα, να ’πιανα τα κερκέλια ... να ρίξει χιόνια...».

Επαναλήψεις: στιχ. 4 - 5 «… κερκέλια ... κερκέλια», «... πατήματα ... πατήματα…».

Εικόνες (συμβολιστικές): στιχ. 4 - 7 «Να ’χεν η γης ... χρυσάφι!».

Αντιθέσεις (Λεκτικές / Νοηματικές): στιχ. 1 - 2 «O Διγενής ψυχομαχεί – κι η γης τόνε τρομάσει κι η πλάκα τον ανατριχιά ...», «κι εκειά βαριά που κείτεται – λόγια αντρειωμένα λέει».

Εγγραφή σε: Αναρτήσεις ( Atom )