Ξενιτεμένο μου πουλί

Ξενιτεμένο μου πουλί, δημοτικό

Θέμα: η γυναίκα του ξενιτεμένου εκθέτει τα προβλήματα που της έχει προκαλέσει ο ξενιτεμός του άντρα της και εκφράζει τα δυσάρεστα συναισθήματά της.

Ενότητες 

1η ενότητα, στ. 1-8 «Ξενιτεμένο μου πουλί... τι να σου προβοδίσω»: O καημός της γυναίκας του ξενιτεμένου λόγω της αδυναμία της για επικοινωνία μαζί του.

2η ενότητα, στ. 9-14 «σηκώνομαι... δάκρυα χύνω»: Το παράπονο της γυναίκας του ξενιτεμένου.

Σχόλια

- σε αυτό το τραγούδι προβάλλεται ο καημός των αγαπημένων προσώπων που έχει αφήσει πίσω ο ξενιτεμένος και οι ευτυχισμένες στιγμές που θα ζούσαν αν βρισκόταν κοντά τους, ενώ τώρα τις στερούνται

- η γυναίκα εκφράζει την αδυναμία της να επικοινωνήσει με τον αγαπημένο της και να του προσφέρει δώρα - δείγματα αγάπης γιατί την εμποδίζει η μεγάλη απόσταση που τους χωρίζει

- περιγράφονται τα συναισθήματα που βιώνει η γυναίκα που μένει πίσω και στερείται τις χαρές της ζωής, τις οποίες απολαμβάνουν οι άλλες γυναίκες που ζουν με τους άντρες και τα παιδιά τους

- ο σιωπηλός πόνος της γυναίκας εκφράζεται μέσα στο εσωτερικό του σπιτιού, στοιχείο που εντείνει την απομόνωσή της

Η ταυτότητα του αφηγηματικού προσώπου

- πρόκειται για μια γυναίκα

- εκφράζει τα συναισθήματα που της προξενεί ο ξενιτεμός ενός  αγαπημένου της προσώπου

- ολόκληρο το τραγούδι μοιάζει με γράμμα που θα ήθελε να στείλει στον  αγαπημένο της που βρίσκεται στην ξενιτιά

- στη δεύτερη στροφή γίνεται ξεκάθαρο ότι πρόκειται για τη σύζυγο του  ξενιτεμένου

- ήταν νιόπαντρη όταν ο άντρας της ξενιτεύτηκε, για αυτό δεν είχαν  προλάβει να αποκτήσουν παιδιά

- η ξενιτιά προσωποποιείται και παρουσιάζεται σαν μια άλλη γυναίκα που  της πήρε τον άντρα της και τον χαίρεται, ενώ η ίδια τον στερείται

Η αδυναμία για αποστολή δώρου

- στην πρώτη στροφή του τραγουδιού, η γυναίκα  του ξενιτεμένου εκθέτει το πρόβλημα που αντιμετωπίζει, όσον αφορά την αδυναμία της να του στείλει κάτι από τον τόπο του που θα του αποδείκνυε την αγάπη της

- η απόσταση που τους χωρίζει είναι μεγάλη, για αυτό και η επικοινωνία τους είναι δύσκολη έως αδύνατη

- ό,τι και αν αποφασίσει να του στείλει, δε θα φτάσει ακέραιο στον προορισμό του:

 το μήλο θα σαπίσει

 το τριαντάφυλλο θα μαδήσει

 το τσαμπί σταφύλι θα σκορπίσει

 το κυδώνι θα μαραθεί

- δεν μπορεί να του στείλει ούτε το μεγαλύτερο δείγμα της αγάπης της και του πόνου που της προκαλεί η απουσία του: ένα μαντήλι μουσκεμένο με τα δάκρυά της, γιατί είναι τόσο καυτά που το καίνε

  Οι καημοί της στέρησης

- στη δεύτερη στροφή, η γυναίκα παρουσιάζει τα προβλήματα που της έχει δημιουργήσει η απουσία του άντρα της και τα συναισθήματά της

- έχει χάσει τον ύπνο της (λόγω της αγωνίας και της μοναξιάς της)

- κοιτάζει τους διαβάτες και την πιάνει το παράπονο που ο άντρας της δεν  είναι ανάμεσά τους

- ζηλεύει τις άλλες γυναίκες με τα μωρά τους, ενώ η ίδια δεν έχει νιώσει  τη χαρά της μητρότητας

- απομονώνεται στο σπίτι της για να κλάψει και να εκτονωθεί από τα  δυσάρεστά συναισθήματά της

- αποφεύγει κάθε επαφή και επικοινωνία με τον έξω κόσμο, γιατί εκεί  βλέπει τα απλά και καθημερινά πράγματα που εκείνη στερείται, λόγω της απουσίας του άντρα της

Συναισθήματα της γυναίκας του ξενιτεμένου

- βρίσκεται σε αδιέξοδο (δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τον άντρα της)

- αναζητά τρόπους να του αποδείξει την αγάπη της, μάταια, όμως, γιατί η απόσταση είναι μεγάλη

- τρυφερότητα απέναντι στον άντρα της

- θλίψη

- πόνος

- απομόνωση

- εγκατάλειψη

- στέρηση

- πίκρα

- μοναξιά

- παράπονο

- «ζήλια» προς τις άλλες γυναίκες (συζύγους & μανάδες)

Ύφος / Mορφή

- 15σύλλαβος στίχος χωρίς ομοιοκαταληξίες, εκτός από εκείνη του τελευταίου δίστιχου («αφήνω» - «χύνω»)

- αφηγηματικό τραγούδι

- απλή δημοτική γλώσσα

- πολλά ρήματα και ουσιαστικά

Σχήματα λόγου

Προσωποποιήσεις: στ. 2 «H ξενιτιά σε χαίρεται», στ. 14 «μαύρα δάκρυα»

Mεταφορές: στ. 1 «Ξενιτεμένο μου πουλί και παραπονεμένο», στ. 9 «ύπνο δεν ευρίσκω»

Aσύνδετο σχήμα: στ. 4 - 5 «Mήλο ... μαραγκιάζει».

Eπαναλήψεις: στ. 3 - 4 «να σου στείλω», «αν στείλω», στ. 6 - 7 «με τα δάκρυά μου μαντίλι», «τα δάκρυά μου ... καίνε το μαντίλι».

Eικόνες: στ. 5 «σταφύλι ξερωγιάζεται»,  στ. 12 «ταχταρίζουν τα μικρά».

Aντιθέσεις: στ. 2 «η ξενιτιά σε χαίρεται κι εγώ ’χω τον καημό σου», στ. 11 - 13 «κοιτάζω τις γειτόνισσες και τις καλοτυχίζω... Mε παίρνει το παράπονο»

Άστοχα ερωτήματα: στ. 3 «Tι να σου στείλω ξένε μου, τι να σου προβοδήσω;»

Υπερβολή: στ. 7 τα δάκρυά μου είναι καυτερά, και καίνε το μαντίλι.