Ένα παλιό μήνυμα για τον σύγχρονο κόσμο

Ένα παλιό μήνυμα για τον σύγχρονο κόσμο, Ινδιάνος Σιάτλ

Μετά την κατάκτηση της Αμερικανικής ηπείρου οι λευκοί με εξοντωτικούς διωγμούς εξολόθρευσαν τους ντόπιους πληθυσμούς των ερυθρόδερμων (ιθαγενών πληθυσμων της Αμερικής), από τους οποίους ελάχιστοι έχουν απομείνει σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το κείμενο είναι η απάντηση που έδωσε ο αρχηγός μιας φυλής Ινδιάνων, ο Σιάτλ, στον πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Πίρς (1853-1857), όταν αυτός ζήτησε να πουλήσουν οι Ινδιάνοι τη γη τους στην κυβέρνηση των ΗΠΑ. Η επιστολή γράφτηκε γύρω στο 1855, δόθηκε στη δημοσιότητα το 1976 και δημοσιεύτηκε μεταφρασμένη στα ελληνικά το 1977 στην εφημερίδα Το Βήμα..

ΣΤΟΧΟΣ

Η προβολή της αρµονικής σχέσης του ανθρώπου µε τη φύση, από τη σκοπιά µάλιστα κάποιου που παλαιότερα θεωρήθηκε άγριος και απολίτιστος, ενώ σήµερα µας διδάσκει ότι, αν ο δυτικός άνθρωπος αγαπούσε και σεβόταν τη φύση χωρίς να αδιαφορεί γι’αυτή και κυρίως χωρίς να το εκμεταλλεύεται με απληστία, θα είχε αποφευχθεί η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.

ΘΕΜΑ: η υποχρέωση που έχει ο άνθρωπος να ζει αρμονικά με το φυσικό περιβάλλον και να το σέβεται, χωρίς να αδιαφορεί για αυτό και χωρίς να το εκμεταλλεύεται.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ   ΚΕΝΤΡΑ

-Αρµονική σχέση ανθρώπου και φύσης

-Σεβασµός του φυσικού περιβάλλοντος Αδιαφορία για το φυσικό περιβάλλον

-Σύγκρουση των πολιτισµών

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1η ενότητα, § 1 - 3 «Ο μεγάλος αρχηγός...δεν καταλαβαίνει»: Η πρόταση των λευκών προς τους Ινδιάνους και η έλλειψη σεβασμού που δείχνουν στη φύση

2η ενότητα, § 4 - 6 «Αν αποφασίσω ... τίποτα»: Οι προφητικές προβλέψεις του Ινδιάνου Σιατλ ότι η κατάκτηση της φύσης θα οδηγήσει στην καταστροφή τόσο της ίδιας, όσο και του ανθρώπου.

3η ενότητα, § 7 «Αν ξέραμε ... κοινή μοίρα»: H προτροπή του Σιάτλ στους λευκούς να σεβαστούν τη φύση.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Το κείµενο του Ινδιάνου Σιάτλ, η απάντηση του στο αίτηµα του προέδρου των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής για την αγορά της γης των Ινδιάνων, προβάλλει την πλήρη διάσταση δύο πολιτισµών γύρω από το ζήτηµα της σχέσης του ανθρώπου µε τη φύση. Από τη µια, ο πατροπαράδοτος πολιτισµός των Ινδιάνων στηριζόταν στην αρµονική και ισορροπηµένη σχέση του ανθρώπου µε τη φύση, η οποία βασιζόταν στην πεποίθηση ότι η φύση είναι ιερή και απαραβίαστη. Από την άλλη, ο πολιτισµός των λευκών, των κατακτητών της νέας ηπείρου, βασίζεται στην αντίληψη της (υπερ) εκµετάλλευσης της φύσης µε στόχο τη βελτίωση των υλικών όρων της ζωής του ανθρώπου. Ο Ινδιάνος Σιάτλ έχει επίγνωση της αδυναµίας του να προστατεύσει τη γη του, γνωρίζει επίσης ότι το αίτημα για την αγορά της γης είναι μια δικαιολογία και αντιλαµβάνεται ότι η υποταγή των Ινδιάνων στη θέληση των πανίσχυρων λευκών είναι αναπόφευκτη. Αντιτάσσεται όµως στη λογική της βίας µ’ ένα κήρυγµα ανθρώπινης αξιοπρέπειας και σεβασµού της φύσης. Το κείµενο του Ινδιάνου Σιάτλ µάς ενδιαφέρει, επειδή αποδείχτηκε προφητικό: οι προτροπές του προς τους λευκούς να αγαπήσουν και να σεβαστούν τη γη, σήµερα γνωρίζουµε ότι δεν εισακούστηκαν. Αντίθετα, ο δυτικός πολιτισµός της ανεξέλεγκτης εκµετάλλευσης των φυσικών πόρων και της επιβολής του ανθρώπινου πολιτισµού στο φυσικό περιβάλλον οδήγησε στην οικολογική καταστροφή, τις συνέπειες της οποίας ζούμε καθημερινά .

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ:

Α) Η γη ανήκει σε όλους και δεν αποτελεί αντικείμενο αγοραπωλησίας

Β) Οι λευκοί θεωρούν τη γη αντίπαλο και με την απληστία τους την καταστρέφουν διαρκώς

Γ) Να μεταχειριστούν τα ζώα σαν αδέρφια τους, γιατί αν εξαφανιστούν τα ζώα η ίδια μοίρα θα βρει και τον άνθρωπο.

Δ) Ο θεός είναι ίδιος για όλους και η γη δημιούργημά του. Καταστρέφοντάς την ο άνθρωπος περιφρονεί το δημιουργό και βλάπτει τον εαυτό του.

Ε) Οι πόλεις των λευκών είναι αντιαισθητικές και η ζωή σ’ αυτές δεν έχει αξία, μακριά από τη φύση.

Στ) Να αγαπήσουν τη γη, όπως οι ινδιάνοι και να μην την καταστρέψουν ώστε να την παραδώσουν στους απογόνους τους

Ζ) Οι λευκοί να σεβαστούν το δημιούργημα του θεού και να μη φέρονται αλαζονικά, γιατί ούτε κι αυτοί μπορούν να ξεφύγουν απ τη μοίρα των ανθρώπων, το θάνατο

ΕΙΔΟΣ ΑΦΗΓΗΤΗ:

Α΄πρόσωπος. Όμως μιλά σε γ΄ πρόσωπο στον πρόεδρο των Η.Π.Α.(Πηρς) σε ένδειξη ευγένειας και σε β΄πληθυντικό σε όλους τους  λευκούς

ΣΤΟΧΟΣ ΑΦΗΓΗΤΗ: να πείσει με  επιχειρήματα, ρητορικές ερωτήσεις, αλληγορικές εκφράσεις, παρομοιώσεις, ειρωνεία

ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ: Συναίσθημα αλλά και λογική

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Το κείμενο είναι επίκαιρο και η επιστολή μπορεί να απευθυνθεί στον σύγχρονο άνθρωπο, μιας και το περιβάλλον έχει σχεδόν καταστραφεί και απαιτείται η λήψη άμεσων μέτρων.

ΣΧΕΣΗ ΙΝΔΙΑΝΟΥ ΜΕ ΤΗ ΦΥΣΗ: αρμονική, αδελφική, με συναίσθηση της  αξίας της φύσης και αλληλεξάρτησης των όντων, απόλαυση ομορφιάς και χαλάρωση

ΣΧΕΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΥ-ΦΥΣΗΣ ΣΗΜΕΡΑ: καταστροφική και  κατακτητική, εξαιτίας της ακόρεστης δίψας για κέρδος αλλά και της αδιαφορίας.

ΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ:  Πρέπει να πάψει το κέρδος να είναι ο μοναδικός στόχος του ανθρώπου.  Είναι ανάγκη η παιδεία να καλλιεργήσει το σεβασμό στο περιβάλλον με τη δημιουργία οικολογικής συνείδησης. Επίσης τα κράτη πρέπει  να εφαρμόσουν μορφές τεχνολογίας φιλικές στο περιβάλλον.