Έξι χιλιάδες νέοι

Έξι χιλιάδες νέοι, Γιώργος Χειμωνάς

Στο σύντομο αυτό απόσπασμα ο Xειμωνάς μνημονεύει τη θυσία των νέων φοιτητών του Πολυτεχνείου στις 17/11/1973 με το δικό του ξεχωριστό τρόπο· με το θάνατο των εξεγερμένων ένα τεράστιο βάραθρο ανοίγει στη γη και τους καταπίνει ενώ ο υπόλοιπος κόσμος καταλαμβάνεται από ένα ιερό δέος και μια σιωπή μην τολμώντας να κοιτάξει μέσα στο κενό.

ΝΟΗΜΑ

Έξι χιλιάδες νέοι και παιδιά κλείστηκαν μέσα στο κτίριο και φώναζαν συνθήματα κατά της δικτατορίας, περικυκλωμένοι από το στρατό και τον υπόλοιπο κόσμο που φώναζε και αυτός μαζί τους. Ξαφνικά οι φωνές σταμάτησαν να αντηχούν, οι νέοι έπεσαν κάτω νεκροί κι άρχισαν να βουλιάζουν μέσα στη γη, η οποία υποχώρησε από το βάρος τους ανοίγοντας ένα τεράστιο βάραθρο, μέσα στο οποίο βυθίστηκαν. Ωστόσο, αυτοί που έμειναν ζωντανοί δεν τολμούσαν να κοιτάξουν μέσα στο βάραθρο αποστρεφόμενοι το θέαμα των στοιβαγμένων νεκρών, ενώ ο συγγραφέας τους απειλεί δίνοντάς τους την εντολή να μη διανοηθούν να πλησιάσουν το βάραθρο.

Oλόκληρο το κείμενο αποτελεί μια ενιαία νοηματική ενότητα.

Πλαγιότιτλος: H θυσία των νέων και ο σεβασμός της μνήμης τους.

Έξι χιλιάδες νέοι: Eίναι εκείνοι που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν στη διάρκεια του δικτατορικού καθεστώτος (1967 - 1974) για την ελευθερία, τα δημοκρατικά και ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια της ζωής. Tο υψηλό και αγωνιστικό τους φρόνημα και ο μαρτυρικός τους θάνατος αποτελούν ύψιστα παραδείγματα αφοσίωσης και αυταπάρνησης αλλά και πρότυπο για τις επόμενες γενιές.

Οι φωνές:  το βασικότερο όπλο που διέθεταν και χρησιμοποίησαν στον αγώνα τους κατά της στρατιωτικής Χούντας. Οι φωνές τους, που ακούγονταν σθεναρές, γενναίες, αμετακίνητες από τα πιστεύω τους, διάχυτες από το ραδιοφωνικό σταθμό του Πολυτεχνείου και από τα μεγάφωνα της σχολής τους, καλούσαν όλους τους συμπολίτες τους να ξεσηκωθούν και να αποτινάξουν το ζυγό της φίμωσης και της ανελευθερίας και να σταθούν στο πλευρό του δικού τους δίκαιου αγώνα. Αυτές ήταν που έγιναν κραυγές και παρακαλούσαν σπαρακτικά τους στρατιώτες όργανα του χουντικού καθεστώτος να φύγουν από τα άρματα μάχης, να πετάξουν τα όπλα τους και να τους συμπαρασταθούν εκείνη την ύστατη στιγμή που οι δεύτεροι εισχωρούσαν στο προαύλιο του εκπαιδευτικού ασύλου με σκοπό να τις πάψουν, να τις αφανίσουν.

Η καθίζηση της γης στο Πολυτεχνείο: Η βίαιη και μοιραία καταστολή της εξέγερσης του 1973 και η θανάτωση πολλών νεαρών αποδίδονται από το συγγραφέα ως ένα καταστροφικότατο γεωλογικό φαινόμενο, σαν μια καθίζηση κατά την οποία υποχωρεί το έδαφος και σχηματίζεται μια τεράστια κοιλότητα, ένα βάραθρο που θα φιλοξενεί από εκείνη τη στιγμή και πλέον τα άψυχα κορμιά των ψυχωμένων κατόχων τους, των αγωνιστών που δολοφονήθηκαν τόσο αναίτια και άγρια. Το βάραθρο αυτό αποτελεί το ομαδικό ταφικό μνημείο των ηρώων που βάναυσα κατακρεουργήθηκαν, αλλά και μια χειροπιαστή ανάμνηση του αποτροπιασμού της γης και των ανθρώ- πων που παρακολούθησαν το βίαιο έγκλημα που πραγματοποιήθηκε μπροστά στα μάτια τους. Εξαιτίας της δεύτερης αυτής ιδιότητάς του, κάνει όλους τους περαστικούς να αποστρέφουν το βλέμμα τους από πάνω του, γιατί ζωντανεύει τις φρικαλεότητες εκείνης της ζοφερής νύχτας.

Απομάκρυνση των μητέρων:  Το ταφικό βάραθρο που σχημάτισε η γη καλύπτει τα σώματα και την

ανάμνηση σπουδαίων ανδρών που αγωνίστηκαν για υψηλά ιδανικά και αξίες. Αυτό που πρέπει πλέον να τους

αποδοθεί είναι ασίγαστη τιμή και αιώνια μνήμη του μεγαλείου τους. Ο αγώνας τους δεν ήταν άδικος. Οι ζωντανοί να σεβαστούν και να διαφυλάξουν με τη δική τους αγωνιστική ετοιμότητα σε ανάλογες περιστάσεις και όχι να καλύψουν με σπαρακτικούς θρήνους και ατέλειωτη θλίψη, στερώντας με αυτόν τον τρόπο την πραγματική αξία της θυσίας των γενναίων νεαρών ηρώων. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, ο συγγραφέας απομακρύνει με μεγάλο στόμφο και ιδιαίτερη αυστηρότητα τις μάνες των νεκρών από τον τόπο της ηρωικής πτώσης τους· γιατί ο πόνος αυτών των γυναικών και οι σπαρακτικοί λυγμοί τους θα υποβιβάσουν το συνειδητοποιημένο αγώνα και τη μεγαλειώδη αυτοθυσία των παιδιών τους και θα εστιάσουν στο χαμό τους από τη ζωή.

Ύφος

Tο ύφος του κειμένου είναι πυκνό, σοβαρό και υποβλητικό. O συγγραφέας περιγράφει το ιστορικό γεγονός με αόριστους και γενικούς όρους, χωρίς να προσδιορίζει το χρόνο, τον τόπο και τα πρόσωπα, αλλά θέλει να παρουσιάσει στον αναγνώστη τον αντίκτυπο που προκάλεσε η θυσία παρομοιάζοντας τις συνέπειες της εξέγερσης με την εικόνα μιας φυσικής καταστροφής

Γλώσσα

H γλώσσα του κειμένου είναι η απλή δημοτική. O λόγος είναι μακροπερίοδος και τα σημεία στίξης απουσιάζουν, ενώ τα ουσιαστικά προσδιορίζονται από επίθετα και μετοχές, που αποδίδουν πλήρως και συμπυκνωμένα το νόημα.

Σχήματα λόγου

Προσωποποιήσεις / Mεταφορές: §1 «Ξαφνικά κατέβηκε... βάρυναν», «… ακατανίκητο βάρος …», «ταραγμένο σύμπλεγμα...», «Aβάσταχτα σώματα...», «... ο σωρός βούλιαζε μαρμαρωμένος...», «… τρυφερό χώμα...», «... άγκυρες του κακού...», «... η γη έγειρε ...».

Παρομοιώσεις: §1 «... σαν ένα τεράστιο... όπως ... καταστροφής...», «... σαν τελευταίοι θάμνοι και χάθηκαν», «... σαν μια καθίζηση», «... σαν καράβι... σε γκρεμνό».

Eπαναλήψεις: «κανείς δεν πλησιάζει... κανείς ποτέ δε θα τολμήσει ... κανείς να μην τολμήσει».

Eικόνες (συμβολιστικές): §1 «Aβάσταχτα σώματα ... προς τα εκεί».

Aντιθέσεις (Λεκτικές / Nοηματικές): §1«Έξι χιλιάδες ... κλείστηκαν με φωνές... Ξαφνικά κατέβηκε μια σιωπή ...», «... ακίνητες χειρονομίες...».

Παρηχήσεις του σ και του β: «Γλυστράν βαθιά και βυθίζονται βαριά».