Ιστορία του λαβύρινθου

Ιστορία του λαβύρινθου, Τίτος Πατρίκιος

Ο αρχαίος μύθος του λαβυρίνθου και του ανθρωποφάγου τέρατος Μινώταυρου αποτελεί αφορμή για τον ποιητή να θίξει το ζήτημα της ανθρώπινης βαρβαρότητας, που επιβιώνει κι εξελίσσεται σε παράλληλη πορεία με τον ανθρώπινο πολιτισμό. Ο ποιητής διαπιστώνει, μέσα από το πέρασμα του χρόνου, τις μεταμορφώσεις, με τις οποίες εμφανίζεται η αγριότητα των ανθρώπων που έχουν την εξουσία να την επιβάλλουν και να τη συντηρήσουν και παρατηρεί το πλήθος των νεαρών θυμάτων τους, που έρχονται σε σειρά να θυσιαστούν στο βωμό της καινούργιας κάθε φορά θηριωδίας.  Πάνω από τα απομεινάρια των αρχαίων ανθρωποθυσιών της μινωικής Κρήτης, ίσως νομίσει κανείς πως η ανθρώπινη βαρβαρότητα νικήθηκε από την πρόοδο του ανθρώπινου πολιτισμού. Η μελέτη της ιστορίας όμως και η σύγχρονη πραγματικότητα ανατρέπουν τη λανθασμένη αυτή εντύπωση. Κάθε φορά, επινοούνται καινούριοι τρόποι βασανισμού, οι νέοι τύραννοι θρέφουν καινούρια τέρατα και τα κρύβουν σε πολυπλοκότερους λαβυρίνθους, όπου οδηγούνται τα σημερινά θύματα. Οι σύγχρονοι λαβύρινθοι είναι φτιαγμένοι από λέξεις, για να αποκρύπτεται ευκολότερα η θηριωδία πίσω από τα επιτεύγματα της ανθρώπινης σκέψης. Τα

νεαρά θύματά τους, στριμώχνονται με άγνοια και τρόμο για τα μέσα του βασανισμού τους, έτοιμα όμως να θυσιαστούν επιβεβαιώνοντας έτσι τον αρχαίο μύθο.

1η ενότητα, στιχ.1-9: Ο αρχαίος λαβύρινθος ερημώνεται και αποκαλύπτονται τα μυστικά του.

Με την εξόντωση του Μινώταυρου από το Θησέα, οι ανθρωποθυσίες έπαψαν και ο λαβύρινθος ήταν άχρηστος πια. Φεύγουν οι φύλακες, ο λαβύρινθος ερημώνει και υφίσταται σιγά–σιγά τη φθορά του χρόνου. Με την εγκατάλειψή του αποκαλύπτονται στο φως οι δαιδαλώδεις διάδρομοι, οι χώροι των βασανιστηρίων και των ανθρωποθυσιών. Οι τοίχοι πέφτουν και βγαίνουν στο φως τα μυστικά κι οι θησαυροί, που ήταν καλά κρυμμένοι κάτω απ’ τη γη. Ό, τι απομένει για να θυμίζει τις βάρβαρες ανθρωποθυσίες που τελέστηκαν εκεί, είναι κάτι περίπλοκα αποτυπώματα, χαραγμένα πάνω στη γη.

2η ενότητα, στιχ.10-21: Η επιβίωση του αρχαίου μύθου σήμερα στους σύγχρονους λαβυρίνθους.

Από τότε, άρχισαν να φτιάχνονται ομοιώματα λαβυρίνθων, με σύγχρονο κάθε φορά τρόπο κατασκευής και μοντέρνα υλικά. Σύγχρονα θηρία κατοικούν σ’ αυτούς, κρυμμένα σε υπόγειες κατασκευές, και καινούργια θύματα έρχονται να θυσιαστούν. Οι σύγχρονοι λαβύρινθοι είναι φτιαγμένοι με λέξεις κι εξελιγμένα μέσα βασανισμού. Οι νέοι και οι νέες που έρχονται να προσφερθούν ως θυσία σ’ αυτούς, μοιάζουν ν’ αγνοούν και να φοβούνται ταυτόχρονα τα είδη των βασανιστηρίων που εναλλάσσονται κάθε φορά, υποκύπτουν όμως στην επανάληψη της ανθρώπινης βαρβαρότητας, αναλαμβάνοντας με συνέπεια το ρόλο που τους αναλογεί σύμφωνα με τον αρχαίο μύθο. Εξυπηρετούν με τον τρόπο αυτό τη διαιώνισή του αρχαίου λαβυρίνθου και την προσαρμογή του στις νέες κάθε φορά ιστορικές προδιαγραφές του.

Γλώσσα

Η χρήση της γλώσσας στο ποίημα γίνεται με προσοχή στην επιλογή των λέξεων, που περιγράφουν τη διαιώνιση της ανθρώπινης αγριότητας μέσα στην ιστορία. Ο ποιητής προτιμά λέξεις λόγιες και σύνθετες, για να ντύσει το στοχαστικό του ύφος.

Τα πρόσωπα του αρχαίου μύθου λειτουργούν συμβολικά, προκειμένου να παρατηρήσουμε τις προεκτάσεις τους στη σύγχρονη πραγματικότητα.

Σχήματα λόγου

Προσωποποιήσεις /Μεταφορές: στιχ. 13 «φτιάχνονται προπαντός λαβύρινθοι με λέξεις».

Ασύνδετο σχήμα: στιχ. 1-9 «Απ’ όταν ο Θησέας σκότωσε το Μινώταυρο…από περίπλοκα χαράγματα πάνω στη γη», στιχ. 12 «…με καινούρια τέρατα, θύματα, ήρωες, ηγεμόνες», στιχ. 16 «…για τις παγίδες,

Τις καταπακτές, τ’ αδιέξοδα», στιχ. 20-21 «…Μίνωας, Πασιφάη, Μινώταυρος, Αριάδνη, - Δαίδαλος, Ίκαρος, Θησέας».

Επαναλήψεις: στιχ. 2 & 10 & 13 «Ο λαβύρινθος εγκαταλείφθηκε» «προσομοιώσεις λαβυρίνθων» - «λαβύρινθοι με λέξεις».

Εικόνες (συμβολιστικές): στιχ. 1-9 «Απ’ όταν ο Θησέας σκότωσε το Μινώταυρο…από περίπλοκα χαράγματα πάνω στη γη», στιχ. 10-12 «Όμως  προσομοιώσεις λαβυρίνθων …με καινούρια τέρατα, θύματα, ήρωες, ηγεμόνες», στιχ. 13-19 «…φτιάχνονται προπαντός λαβύρινθοι με λέξεις… τα ίδια ονόματα».

Αντιθέσεις (Λεκτικές / Νοηματικές): στιχ. 15 «με φόβο» - «αψηφισιά», στιχ. 18 «παλιό δράμα» - «νέα δεδομένα».

Παρηχήσεις  του «γ»: στιχ. 2 «εγκαταλείφθηκε», στιχ. 3 «γκρεμίστηκε», στιχ. 4 «βγήκαν», στιχ. 5 «ανθρωποφαγία», στιχ. 9 «χαράγματα», του «κ» και του «ξ»: στιχ. 16 «τις καταπακτές», «τ’ αδιέξοδα», στιχ. 17

«φιλοδοξώντας», «να ξαναπλάσουν», «και να παίξουν».